Diolch, Dirprwy Lywydd, ac a gaf ddiolch hefyd i Adam am ddod â’r cynllun newydd yma cyn toriad yr haf? Hoffwn hefyd estyn fy niolch i staff y Comisiwn, sydd wedi gweithio mor galed i weithredu’r cynllun blaenorol ac i baratoi yr un newydd. Hoffwn ddechrau gyda’r adroddiad cydymffurfio blynyddol, os yw hynny’n ocê. Nid oes llawer ynddo am gwynion cydymffurfio, felly rwy’n tybio na fu llawer o gwynion am ddiffyg cydymffurfio, a’r rhai sydd wedi cael eu derbyn wedi cael eu trin yn gyflym. Mae hyn yn newyddion braf, ond, fel gyda gweddill yr adroddiad, fel y mae Bethan wedi ei ddweud, rwy’n credu y byddai wedi bod yn fwy grymus pe gallem wedi gweld perfformiad yn erbyn unrhyw dargedau a syniad o gostau gweithredu hefyd.

Rwy’n gweld, ac yn derbyn, wrth gwrs, bod y cynllun newydd yn cymryd y mater o dargedu a strwythurau, a byddwn yn gobeithio gweld cyfeiriad at y rhain mewn adroddiadau blynyddol yn y dyfodol. Ond codaf hyn yma gan ei fod yn dipyn o gyfle a gollwyd yn fy marn i, oherwydd mai ein profiad byw fel Aelodau yw ein bod ni wedi gweld gwelliannau sylweddol yn ein gallu i weithio’n ddwyieithog ac yn natblygiad ethos ddwyieithog y Cynulliad fel sefydliad. Ond gallai’r adroddiad hwn fod wedi dweud wrthym faint o aelodau staff y Comisiwn sydd wedi gwella’u sgiliau eu hunain, i ba fath o lefel, ac yma mha feysydd, er enghraifft, sut mae’r ymchwil ar ddewis iaith pob Aelod wedi gwneud cefnogaeth i’n gwaith pwyllgorau a’r Cyfarfod Llawn yn fwy effeithlon o ran amser ac, wrth gwrs, cost, hyd yn oed, sut y mae cyfathrebu dwyieithog gyda’r cyhoedd wedi ysgogi unrhyw wahaniaeth yn y ffordd y mae’r cyhoedd yn ymgysylltu â sefydliad y Cynulliad—jest er mwyn gweld mewn ffordd rydym ni’n gallu ei ddeall sut y mae’r gwelliant yn cael ei wneud. Mae’n ffordd o asesu effeithiolrwydd ein cynllun wrth gyflawni ein nodau—mwy nag adroddiad cydymffurfiaeth syml.

Rwy’n credu ein bod ni wedi cymryd camau mawr fel sefydliad, fel y dywedoch chi, Adam, gan gymryd ofn, amheuaeth, a hyd yn oed ceryddu, allan o weithio mewn gweithle dwyieithog, waeth beth yw eich sgiliau eich hun a waeth beth yw dewisiadau ieithyddol eich cydweithwyr. Rwy’n cynnig llongyfarchiadau cynnes i staff y Comisiwn am eu llwyddiant gyda’r cynllun blaenorol, ond rydw i’n gobeithio y bydd yr adroddiad blynyddol nesaf yn gallu rhoi rhai ffigurau, yn ogystal â’r naratif positif, i ni. Gofynnwn hyn gan y Llywodraeth, fel y dywedodd Bethan, ac mae’n rhaid i ni ofyn hyn i ni ein hunain hefyd.

Mae gan y Comisiwn dri nod cyffredinol. Y cyntaf yw cynnig cymorth seneddol rhagorol dwyieithog i Aelodau, ac rwy’n credu ei fod yn gwneud hynny—deall ein dewisiadau iaith, gwelliannau mewn cyfieithu digidol, a gwersi Cymraeg i ni a’n staff mewn ffordd wedi ei deilwra’n fwy. Mae gyda ni ‘buddies’ nawr i’n helpu ni, os rydym yn dewis bod yn fwy dwyieithog. Mae gyda ni fynediad at gronfa cyfieithu canolog i’n helpu ddefnyddio’r ddwy iaith heb anghyfleustra na ddraenio cyllideb ein swyddfa, ac mae gyda ni record o drafodion gyflymach yn y ddwy iaith a deunyddiau dwyieithog hefyd.

Ond y gair yw ‘cefnogi’, nid ‘cyfarwyddo’, a thra dylai Aelodau, yn fy marn bersonol, ystyried sut y gallem gyfrannu’n weithredol at ethos dwyieithog y sefydliad, mae’n fater i’r sefydliad ein hannog a’n galluogi ni, ond nid i ddweud wrthym sut i wneud hynny.

Mae’r cynllun yn berthnasol i sefydliad y Cynulliad ac mae ei ffocws, yn gwbl briodol, ar sut mae’r sefydliad ei hun yn ymgysylltu â phobl Cymru ac yn hyrwyddo’r Cynulliad ei hun—yr ail o amcanion strategol y Comisiwn. Mae gofynion ar staff y Comisiwn yn cael eu nodi’n glir yn rhan 2 o’r cynllun, sydd yn ei wneud yn haws i unrhyw un sy’n ymwneud â’r Cynulliad ei hun wybod beth y gallant ei ddisgwyl fel hawl. Mae’n galonogol felly bod y cynllun newydd yn canolbwyntio ar sgiliau recriwtio ac iaith. Rwy’n falch iawn bod cynnydd mewn caffael sgiliau’r iaith Gymraeg sy’n berthnasol i rôl benodol, a fydd yn cael ei ddathlu mewn adolygiadau rheoli perfformiad.

Trydydd amcan y Comisiwn yw defnyddio adnoddau yn ddoeth. Nid yw hyn yn meddwl arian yn unig wrth gwrs, ond cyfalaf dynol yn ogystal. Hoffwn i’r adroddiad nesaf grynhoi’r cynnydd o ran yr adolygiad o strategaeth sgiliau dwyieithog y Cynulliad a sut y mae adnabod aelodau staff dwyieithog wedi gwneud newid i gefnogaeth seneddol ac ymgysylltu â’r cyhoedd. Mae’n mynd yn dda—mae gyda ni lawer i fod yn falch ohono, a byddai’n grêt i weld mwy o bobl yn y Cynulliad yn gwisgo’r ‘lanyards’ yma yn y dyfodol. Diolch.