Rydw i’n ymwybodol bod yna ddadl yfory, neu drafodaeth bolisi o gwmpas cael gwared ar y cynghorau iechyd cymunedol, ond mae’r pwynt rydw i eisiau codi’n ymwneud yn fwy penodol â phrosesau ymgynghori ehangach y Llywodraeth yma. Buaswn i’n falch i gael datganiad oddi wrth yr Ysgrifennydd Cabinet sydd â chyfrifoldeb—yr Ysgrifennydd cyllid, hyd y gwelaf i, sy’n gyfrifol am ymwneud â’r cyhoedd a rheoli perfformiad—jest i ddeall yn union beth yw’r cyfundrefnau ffurfiol y mae’r Llywodraeth yma wedi mabwysiadu pan mae’n dod i wahanol fathau o ymgynghoriadau. Beth yw’r safonau y mae’r Llywodraeth yn disgwyl eu cwrdd mewn prosesau o’r fath a pha fesurau monitro sydd yn eu lle i sicrhau bod y safonau yna’n cael eu cyfarfod?

Rŷm ni wedi clywed, er enghraifft, na chafodd y cynghorau iechyd cymunedol wybod bod y Papur Gwyn yn mynd i gynnig eu ddiddymu nhw cyn iddo gael ei gyhoeddi. A phan ofynnwyd pam nad oedd cyfres helaeth o ddigwyddiadau ymgynghori o gwmpas y Papur Gwyn, mi ddywedwyd bod llawer o’r rheini wedi’u cynnal mewn perthynas â’r Papur Gwyrdd, ond, wrth gwrs, nid oedd y Papur Gwyrdd yn cynnig diddymu’r cynghorau iechyd cymunedol, felly, yn amlwg, mae yna gwestiynau yn fanna ynglŷn â’r broses ymgynghori. Erbyn hyn, wrth gwrs, rŷm ni’n deall bod yna ddigwyddiadau wedi’u trefnu, ond bod y rheini wedi’u trefnu ar frys ar y funud olaf gyda phob math o honiadau ynglŷn â sut y mae’r rheini wedi cael eu trefnu. Y cyfan mae hynny’n ei wneud, wrth gwrs, yw tanseilio ffydd y cyhoedd yn y broses ymgynghori, ond hefyd tanseilio ffydd y cyhoedd yn y penderfyniad terfynol pan fydd hwnnw’n cael ei wneud.

Nawr, y flwyddyn ddiwethaf, fe gynhaliodd cyngor iechyd cymuned y gogledd dros 500 o ymweliadau dirybudd â wardiau ysbyty yng ngogledd Cymru—llawer iawn, iawn, iawn yn fwy nag unrhyw gorff arall sydd yn gwneud unrhyw beth tebyg. Ac os ydy Cymru yn symud at fodel tebyg i’r Alban, sydd, gyda llaw, wedi cael ei disgrifio fel rhyw fochdew diddannedd, yna’r peth lleiaf y gallwn ni ei ddisgwyl yn fy marn i yw ymgynghoriad trylwyr, ystyrlon a theg, ac nid yr hyn sydd wedi cael ei ddisgrifio i fi fel yr hyn rŷm ni’n ei gael nawr, sydd yn ymgynghoriad brysiog ac amaturaidd.