4. 3. Datganiad: ‘Ffyniant i Bawb: Y Strategaeth i Gymru’

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:12 pm ar 19 Medi 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Carwyn Jones Carwyn Jones Labour 3:12, 19 Medi 2017

(Cyfieithwyd)

Wel, gadewch i mi geisio helpu'r Aelod yn ei ddryswch a'i godi o'i anobaith. Yn gyntaf oll , diolch iddo am gydnabod y cysondeb sy'n bodoli rhwng y ddwy ddogfen y cyfeiriodd atynt. Maent i fod i fod yn gyson. Maent i fod i ddangos cyfeiriad cyffredin.

Nawr, y peth cyntaf y cyfeiriodd ato, y disgrifiodd, oedd perfformiad economaidd anhygoel o wael—nid yw felly. Dywedodd hefyd, i bob pwrpas, fod y strategaeth economaidd wedi bod yr un fath dros y 50 mlynedd diwethaf —eto, nid yw felly. Oherwydd rwy’n cofio’n dda yn y 1990au—diwedd y 1980au a'r 1990au—y penderfynodd Llywodraeth bryd hynny, mai'r ffordd o leddfu diweithdra yng Nghymru, yn eu barn nhw, oedd lleihau cyflogaeth mewn swyddi â chyflogau da fel dur a glo a’u disodli â swyddi â chyflogau gwael mewn sectorau heb sgiliau. Dyna pryd y dechreuodd ein cynnyrch domestig gros lithro, oherwydd, er ei bod yn ymddangos bod diweithdra yn is neu'n mynd yn is, roedd cyfraddau cyflogau pobl yn mynd yn is hefyd. Rydym ni wedi gwrthod hynny. Nid ydym ni’n derbyn bod model economaidd Cymru wedi'i seilio ar fod yr economi cyflog isaf yng ngorllewin Ewrop. Dyna'n union beth oedd yn digwydd ar ddiwedd y 1990au, yn arbennig. Gwnaethom yn siŵr ein bod yn mynd ar ôl buddsoddiad o ansawdd uchel. Mae gennym ni Wylfa B, mae gennym ni Surf Snowdonia, mae gennym ni Airbus, mae gennym ni Raytheon, a Maes Awyr Caerdydd—fe wnaethom ni achub hwnnw, byddai wedi cau—Aston Martin, CGI; mae'r rhestr yn faith. Rydym wedi denu buddsoddiad i Gymru ar lefel sgiliau na fyddai wedi ei ystyried yn y 1990au. Yn y pen draw, bydd hynny'n cynyddu incwm gwario gros aelwydydd, bydd mwy o arian ym mhocedi pobl, ac mae hynny'n rhywbeth na fyddwn ni'n ei newid.

Mynegodd ofid am ddibyniaeth ar fuddsoddiad uniongyrchol o dramor. Nid ydym ni’n mynd i fod yn hunangynhaliol, rydym ni'n deall hynny. Bydd buddsoddiad uniongyrchol o dramor yn hynod bwysig i ni yn y dyfodol; yr Unol Daleithiau yw ein buddsoddwr mwyaf o bell ffordd. Ydym—er na wnaeth y pwynt, rwy’n amau ei fod eisiau gwneud y pwynt hwn—rydym yn dymuno sicrhau ein bod yn annog mwy o entrepreneuriaid ifanc, lleol. Ac rydym yn gweld bod mwy o fusnesau yng Nghymru yn cael eu sefydlu erbyn hyn ac yn fwy llwyddiannus nag o'r blaen. Rwy'n cwrdd â phobl ifanc ac maen nhw’n cael eu hannog nawr mewn ffordd nad oedden nhw byth flynyddoedd yn ôl, pan oeddwn i yr un oed â nhw, ac maen nhw'n sefydlu busnesau, mae ganddyn nhw yr hyder i wneud hynny, mae ganddyn nhw’r hyder i dyfu ac i weithio gydag eraill. Rwy'n gweld ein prifysgolion, nad oedden nhw am amser maith yn gweithio gyda busnesau, nid oedden nhw’n ei ystyried yn rhan o'u cylch gwaith—. Maen nhw bellach yn gallu gweithio gyda'u graddedigion ac ymchwilwyr dawnus i sefydlu busnesau cysylltiedig, ac rydym ni’n eu gweld o gwmpas Abertawe ac o gwmpas Caerdydd—nid yno’n unig, ond yno yn arbennig.

Wrth gwrs, mae angen i ni sicrhau ein bod yn hyblyg, ac, ydw, os ydyn ni wedi cynhyrchu nifer o gynlluniau economaidd dros y blynyddoedd, rwy’n pledio'n euog i hynny; mae hynny oherwydd bod amgylchiadau'n newid. Yr her fwyaf y gwnaethom ni ei hwynebu oedd chwalfa 2008. Roedd hynny'n her enfawr i bob un economi yn y byd datblygol. Gyda ProAct a ReAct, gwnaethom sicrhau (a) bod pobl yn cadw eu swyddi, a (b) eu bod yn cael eu hyfforddi yn y swyddi hynny. Fel arall, byddai diweithdra wedi bod yn llawer, llawer uwch. Rydym ni’n gweithio gyda'n busnesau i gyflawni'r gorau ar gyfer ein pobl. Nawr, yn y pen draw, wrth gwrs, bydd yn cael y cyfle i edrych ar y cynllun gweithredu economaidd. Rwy'n siŵr y bydd yn dadlau ac yn anghytuno ag Ysgrifennydd y Cabinet. Ond pan ddaw i gymharu Cymru nawr â sut yr oedd Cymru yn y 1990au—gwlad â diweithdra uchel, rhagolygon isel, cyflogau isel iawn, polisi bwriadol i ddod â swyddi sgiliau isel, cyflog isel—rydym ni wedi dod ymhell ers hynny, ac rydym ni’n bwriadu mynd llawer ymhellach.