4. 3. Datganiad: ‘Ffyniant i Bawb: Y Strategaeth i Gymru’

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:16 pm ar 19 Medi 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mr Neil Hamilton Mr Neil Hamilton UKIP 3:16, 19 Medi 2017

(Cyfieithwyd)

Wel, gallech chi. Rwy'n siŵr na fyddwch chi, Dirprwy Lywydd, gan eich bod yn llywydd teg ar y Cynulliad. Ond, fel y mae Adam Price wedi nodi'n effeithiol, gan fod y ddogfen ei hun yn ailadrodd ac yn ailwampio deunydd sydd wedi cael llawer o sylw yn y gorffennol, efallai na fydd beirniadaeth ailadroddus ohono'n hollol amhriodol. Pan oeddwn i'n arfer mynd i'r ysgol Sul yn fachgen bach, un o'm hoff emynau oedd ‘Tell me the old, old story’, ac wrth gwrs, dyna sydd gennym ni yma. Rwy'n credu bod y Prif Weinidog, ar un ystyr, wedi bod yn ddigon caredig i gyfaddef bod hynny’n wir. Oherwydd pan es i drwy’r ddogfen hon a gofyn, ‘Beth sy'n newydd?’, a mynd trwy ‘Symud Cymru Ymlaen’, roedd hi’n anodd dod o hyd i unrhyw beth a oedd yn newydd o gwbl. Ac wrth gwrs, gallwn ni i gyd chwerthin ar yr ystrydebau amrywiol sydd ynddo; mae pob llywodraeth yn cynhyrchu dogfennau o'r fath. Nid wyf yn dweud o gwbl bod Llywodraeth Cymru yn gyfrifol am bopeth sydd o’i le ar Gymru a’i bod wedi methu'n llwyr yn ystod yr 20 mlynedd diwethaf, ond y prif bwynt sy'n codi, yn fy marn i, o'n profiad ni o'r 20 mlynedd diwethaf, yw bod methiant Llywodraeth Cymru, o'i gymharu â'r hyn sydd wedi bod yn digwydd mewn mannau eraill yn y Deyrnas Unedig a gweddill y byd, yn amlwg iawn yn wir. Ac mae arweinydd y Ceidwadwyr Cymreig wedi sôn am yr ystadegau amrywiol, ac Adam Price eiliad yn ôl. Mae'n wir bod pobl Cymru yn dlotach heddiw, yn gymharol, nag y maen nhw wedi bod ers blynyddoedd lawer iawn. Mae'n wir, i raddau, fel y dywedodd y Prif Weinidog, oherwydd newid diwydiannol—roedd glo a dur yn swyddi â chyflogau da ac nid oedd yn bosibl cynnal y diwydiannau hynny ar y lefelau yr oedden nhw’n arfer cyflogi—nid ydym wedi llwyddo i ddenu i Gymru y swyddi â chyflogau uwch a ddylai fod wedi dod yn eu lle, a dyna'r her allweddol ar gyfer y blynyddoedd sydd i ddod.

Yr unig beth sy'n bwysig yn y ddogfen hon yw'r darn am feithrin diwylliant entrepreneuraidd, oherwydd os na allwn ni gynyddu gallu economi Cymru i greu cyfoeth, ni allwn gynhyrchu'r refeniw treth sy'n talu am yr holl wasanaethau cyhoeddus sef y pethau da yr ydym ni eisiau eu gweld, ac sydd wedi'u nodi'n dda yng ngweddill y ddogfen. Yma, nid wyf i’n credu bod stori Llywodraeth Cymru yn rhagorol o gwbl. Yn fwyaf diweddar, rydym ni wedi gweld y llanast ynghylch Cylchffordd Cymru. Roedd hwn yn brosiect enfawr o'r sector preifat a fyddai, pe byddai wedi cael ei weithredu, wedi dod â swm sylweddol iawn o gyfalaf ar gyfer y fenter benodol honno, ond yn sgil hynny, efallai y byddai llawer mwy wedi'i ddenu. Roedd ymagwedd Llywodraeth Cymru ynghylch hynny mor ddiddychymyg fel nad oeddwn yn gallu credu’r peth, gan ein bod wedi ein harwain ar y llwybr hwnnw yn ystod y flwyddyn, neu’r 18 mis, diwethaf, dim ond i gael ein gollwng dros ochr y dibyn i’r draen fel y cyfeiriodd y Prif Weinidog ato yn ei sylwadau eiliad yn ôl. Mae hynny'n symptomatig o'r broblem: diffyg gweledigaeth Llywodraeth Cymru, fel y mae Adam Price wedi’i nodi'n angerddol.

Ni allaf ond adlewyrchu, fel yr wyf wedi’i wneud o'r blaen, ar yr hyn sy'n digwydd 60 milltir i ffwrdd i'r dwyrain o Gaerdydd gyda pharc technoleg James Dyson. Pam nad ydym ni'n denu pethau o'r fath i Gymru? Oherwydd bod agwedd Llywodraeth Cymru yn anghywir. Ar gyfer y dyfodol, dylai sylweddoli na all llywodraethau greu diwylliant entrepreneuraidd. Mae'r Llywodraeth yn rhan o'r broblem yma. Os yw Cymru i fod yn fwy cystadleuol, yna mae’n rhaid i’r baich rheoleiddio fod yn fwy cymesur; mae'n rhaid i'r baich treth fod yn fwy cymesur. Mae gennym ni gyfle yn y fan hon, ond nid oes dim am hyn yn y ddogfen. Nawr ein bod yn cael y pwerau hyn i godi trethi ac amrywio trethi, yr hyn y dylem ni fod yn ceisio ei wneud yw gwneud Cymru yn fwy deniadol na rhannau eraill o'r Deyrnas Unedig i helpu i unioni'r cydbwysedd yr ydym wedi'i etifeddu o'r gorffennol a chamgymeriadau llywodraethau o bob plaid, boed hynny ar lefel y DU neu, yn wir, yma yng Nghaerdydd. O ran cyfraddau busnes, unwaith eto, pam nad oes meddylfryd hirdymor ynghylch sut y gallwn ni godi'r baich hwn, sy'n gymaint o rwystr i fusnesau newydd—busnesau bach—wrth geisio sefydlu yn y lle cyntaf, oherwydd bod cost eiddo yn cael ei gynyddu’n artiffisial gan system ardrethi busnes sy’n hynafol ac yn amhriodol ar gyfer y byd modern?

Mae Brexit yn cynnig heriau, yn amlwg, ac mae'r Prif Weinidog bob amser yn sôn am yr heriau. Beth am y cyfleoedd? Mae'r Prif Weinidog yn eiriolwr profiadol. Mae'n amddiffyn yr anniffynadwy mewn modd darbwyllol iawn yn aml iawn yn y Siambr hon. Mae'n eiriolwr dros Gymru mewn rhannau eraill o'r byd. Ond mae ei gwynion cyson ynglŷn â sut y mae'n ddiwedd y byd os ydym yn gadael y farchnad sengl—. Nid yw’r farchnad sengl yn bopeth i ni. Nid oes marchnad sengl, mewn gwirionedd, beth bynnag, oherwydd fel y dywedodd James Dyson ei hun—sy'n gwerthu nwyddau a gynhyrchir yn yr Undeb Ewropeaidd—y diwrnod o’r blaen, mae cyfres o farchnadoedd rhanedig. Oes, mae system sengl o reoleiddio, yn aml iawn, ac mae hynny'n aml yn cael ei gamddefnyddio ac yn creu anfantais i ddiwydiant. Ond pe byddai'r Prif Weinidog yn gallu cynnig rhyw fath o lygedyn o obaith ac optimistiaeth ar gyfer allforion yn y dyfodol, nid yn unig i'r Undeb Ewropeaidd, ond hefyd i weddill y byd—. Wrth gwrs, fel y mae'n dweud, yn llygad ei le, rydym ni’n allforio mwy o Gymru i'r Undeb Ewropeaidd na rhannau eraill o'r Deyrnas Unedig ac ni fyddwn ni’n gallu llenwi’r bwlch hwnnw dros nos. Ni fydd yn rhaid i ni lenwi’r bwlch dros nos. Mae symudiadau cyfraddau cyfnewid yn ystod y flwyddyn ddiwethaf wedi mwy na gwrthbwyso unrhyw gynnydd tybiedig mewn tariffau sy'n debygol o gael eu gorfodi os na cheir unrhyw gytundeb â'r UE. Mae busnesau go iawn yn y byd go iawn yn fedrus ac yn hyblyg. Mae'n rhaid iddyn nhw fod felly neu ni fyddan nhw’n goroesi, a dyma'r broblem gyda'r Llywodraeth heddiw. Nid yw'n fedrus, nid yw'n hyblyg, nid oes ganddi wir weledigaeth ar gyfer y dyfodol, a dyna pam nad yw hyn yn cynnig mwy i ni nag unrhyw un o'r dogfennau blaenorol y mae'n ychwanegu atyn nhw—y pentwr anferth y byddwn heb os yn ychwanegu ato yn flynyddol yn y dyfodol.