Part of the debate – Senedd Cymru am 3:56 pm ar 19 Medi 2017.
Mae nifer o faterion yno. Diolch i'r Aelod am gyflwyno barn sy'n wahanol i'r farn yr ydym wedi'i chlywed gan ei blaid yn San Steffan. Dywedodd Ceidwadwyr yr Alban yr un peth, mewn gwirionedd, yn eu dadl nhw, a chredaf fod hynny'n ddatblygiad pwysig o ran y modd y gwelir hyn yn y Siambr hon. Yr egwyddor allweddol yma yw ein bod yn credu mai'r ffordd ymlaen yw trwy gytundeb, nid trwy orfodaeth. Dyna hi; dyna'r egwyddor sylfaenol. Efallai fod gennym yr un nod, ond mae anghytundeb sylfaenol yma ynglŷn â sut y dylid cyrraedd y nod.
Mae'n wir dweud y dywedwyd y bydd y pwerau na fyddant yn dod yma ac a fydd yn mynd i Whitehall, yno dros dro yn unig, ond nid oes cymal machlud, fel y dywedodd. Nid oes gennyf unrhyw ffydd na fydd y pwerau hynny yn aros yno yn barhaol. I mi, ar hyn o bryd, byddai cyflwyno cynnig cydsyniad deddfwriaethol i'r Siambr hon a gofyn i'r Siambr hon ei gefnogi yn golygu y byddai'n rhaid i mi sefyll i fyny a gofyn i'r Aelodau gefnogi cynnig a fyddai'n atal pwerau rhag dod yma o Frwsel, a fyddai'n dod yma’n awtomatig, a derbyn, yn lle hynny, y dylem ganiatáu i'r pwerau hynny fynd i Whitehall ac aros yno am gyfnod amhenodol. Ni allai unrhyw Brif Weinidog, does bosib, dderbyn y sefyllfa honno. Ni fyddai Llywodraeth y DU byth yn derbyn hynny eu hunain, felly pam ar y ddaear bydden nhw’n disgwyl hynny ohonom ni?
Mae'n sôn am yr angen am fframweithiau cyffredin; rydym yn cytuno ar hynny. Rydym hefyd yn cytuno nad oes angen i ddim byd newid nes cytuno ar fframweithiau cyffredin. Rydw i’n cytuno ag ef yn hynny o beth, ond mae’r ffordd y mae'n cael ei wneud, wrth i Lywodraeth y DU, yn y bôn, bennu pryd y mae'n credu y dylid llunio fframwaith cyffredin a sut y dylai edrych. Dyna'r broblem. Os bydd cyfyngiadau, gadewch i’r cyfyngiadau fod ar Weinidogion y DU hefyd—nid dim ond ar Weinidogion datganoledig. Mae'n rhaid iddo fod yn un rheol i bawb neu ddim rheolau o gwbl, ac yn yr ystyr hwnnw byddai angen cytundeb i ddim byd newid nes y cytunwyd ar fframwaith cyffredin ar, dyweder, amaethyddiaeth neu bysgodfeydd yn y dyfodol. Dyna'r broblem yma. Mae'r Bil, fel y'i drafftiwyd, yn tynnu’r pwerau ar eu ffordd i Gymru ac yn eu llusgo i Whitehall am gyfnod diderfyn. Dyna'r broblem ar wyneb y Bil, a dyna pam y mae angen i'r Bil newid er mwyn darparu'r math o gysur sydd ei angen arnom ni ac sydd ei angen ar bobl Cymru.
Pam mae hynny'n bwysig? Oherwydd bod gan Lywodraeth y DU wrthdaro buddiannau mewn cynifer o feysydd. Os ydym yn ystyried amaethyddiaeth a physgodfeydd, bu Llywodraeth y DU ers blynyddoedd lawer, mewn gwirionedd, yn Llywodraeth Lloegr, os caf ddweud hynny. Mae wedi bod yn gyfrifol am amaethyddiaeth Lloegr, pysgodfeydd Lloegr. Sut mae'n datrys y gwrthdaro buddiannau hwnnw? Ers blynyddoedd, rydym wedi dadlau dros gwota wrth sôn am adran benodol o'n pysgodfeydd, lle mae Adran yr Amgylchedd, Bwyd a Materion Gwledig yn dadlau y dylai gael cyfran fwy o'r cwota ac y dylem ni roi’r gyfran honno iddyn nhw. Pwy sy'n datrys hynny nawr? Nhw, ac o’u plaid nhw eu hunain. Sut ar y ddaear ydych chi'n datrys y gwrthdaro hwnnw? Mae’n rhaid i ni gael ffordd o fod yn siŵr na cheir sefyllfa lle—i fod yn ddiflewyn ar dafod, ond dyma'r unig ffordd y gallaf ei fynegi—gall Lloegr wneud yr hyn a fynn ond ni all Cymru, yr Alban a Gogledd Iwerddon. Dyna'r broblem yr ydym yn ei hwynebu, y gwrthdaro buddiannau hwnnw.
Oes, mae swyddogion wedi ymgysylltu â’r Swyddfa Gymreig. Ac nid oes problem, dim rheswm pam na ddylem ni ymgysylltu â nhw, ond pa ddylanwad sydd gan y Swyddfa Gymreig, mae'n rhaid i mi ei ddweud. Mae angen i ni fod yn siarad â Phrif Weinidog y DU ynglŷn â hyn. Mae hwn yn fater difrifol sy'n mynd i wraidd y DU a'i dyfodol, ac mae modd ei ddatrys, ac, yn fy marn i, yn eithaf hawdd ei ddatrys. Ond a yw’r Swyddfa Gymreig yn sefydliad lobïo neu a yw'n gallu gwneud penderfyniadau ei hun? Rwy’n amau mai’r diwethaf sy’n wir, yn anffodus.