Part of the debate – Senedd Cymru am 4:47 pm ar 26 Medi 2017.
Diolch i chi am y nifer mawr o gwestiynau. Rhoddaf gynnig ar fynd trwy nifer ohonyn nhw, ond byddaf yn hapus, os bydd rhai’n cael eu hepgor yn yr amser cyfyngedig sydd ar gael, i ymateb yn uniongyrchol i ohebiaeth gan y gynghrair ei hunan, yr wyf wrth gwrs yn cyfarfod â hi ddwywaith y flwyddyn.
Ar eich pwynt ar ganllawiau NICE, yn benodol o ran bodloni’r safonau ar sglerosis ymledol, wrth gwrs rydym yn awyddus i wella ein gwasanaethau. Yr hyn yr wyf yn ei gredu sy'n bwysig iawn wrth fod â chynllun a bod â’r adroddiadau yw cydnabod y cynnydd sydd wedi ei wneud gennym ni, ond hefyd, fel y dywedais i, gan gydnabod bod angen inni wneud rhagor. Felly, nid ydym yn ceisio rhoi’r wedd orau ar ein gwendidau ar hyn o bryd. Rydym yn ceisio bod yn ddidwyll am y ffaith ein bod yn dymuno gweld gwelliant pellach. Cyflyrau cymharol brin yw’r rhain. Mae clefyd niwronau motor, yr ydych wedi sôn amdano, ac y mae Nick Ramsay yn ei grybwyll yn rheolaidd yn y Siambr hefyd, yn gyflwr arbennig o brin. Felly, mae'n cael ei gynnwys yn y cynllun ar gyflyrau niwrolegol ond hefyd yn y cynllun clefydau prin. Nodais i hynny, mewn gwirionedd, yn yr ohebiaeth a anfonais i at yr holl Aelodau ym mis Awst, mewn ymateb i gwestiynau a llythyrau gan Nick Ramsay ac eraill.
Felly, o ran adborth a dealltwriaeth ac a ydym mewn gwirionedd yn cyflawni ein gwasanaethau, mae hynny'n rhan o'r rheswm pam mae’r gwaith PROMs a PREMs mor bwysig—er mwyn deall yr hyn sy'n bwysig i'r claf a'i deulu, yr hyn sy'n bwysig iddyn nhw, ac a yw’r profiad o’u gofal a'u triniaeth a'r canlyniadau sy'n bwysig iddyn nhw’n cael eu cyflawni a'u darparu mewn gwirionedd. Yr hyn sy’n wirioneddol bwysig i mi yw ein bod yn cyflawni rhywbeth ystyrlon ledled y wlad ac nad ymarferiad o roi tic ym mhob blwch mohono, ond ei fod yn ein helpu ni i ddeall yr hyn yr ydym yn ei gyflawni ar hyn o bryd a lle mae angen inni wella, ac yna, wrth gwrs, i ddeall a ydym mewn gwirionedd yn cyflawni hynny'n ymarferol. Bydd hynny'n bwysig i bobl ag MS, yn ogystal ag i bobl sydd â chlefyd niwronau motor ac ystod o feysydd eraill yr ydych wedi eu trafod hefyd. Rwy’n derbyn o ddifrif y pwynt bod angen tystiolaeth o gynnydd yn lleol, ond mewn iaith sy'n hawdd ei deall.
Rydym yn cydnabod, ymhlith ac o gwmpas y bobl hynny yn y gwasanaeth iechyd—gan gynnwys, os mynnwch chi, y cleifion arbenigol a’r eiriolwyr—ei bod yn hawdd i ni ddefnyddio iaith sy'n cau pobl allan ac nad yw hynny'n ei gwneud hi'n hawdd i bobl ddeall yr hyn yr ydym yn ceisio ei fynegi. Rwy'n meddwl bod hynny'n rhywbeth y mae angen i'r gwasanaeth iechyd ochel rhagddo, felly rwy'n derbyn hynny ac mae hynny'n rhywbeth y byddaf yn ei ystyried.
Ynglŷn â’r gwasanaethau niwroffysiotherapi ac adsefydlu yn gyffredinol, rwy'n credu bod y pwyntiau a wnaethoch chi, â phob parch, wedi eu trafod yn y datganiad, ac nid dim ond y cyfeiriad at PROMs mewn PREMs, ond hefyd y buddsoddiad—y buddsoddiad sylweddol—gan y grŵp gweithredu strôc a'r grŵp niwrolegol hefyd, yn cydnabod eu diddordebau cyffredin wrth godi ymwybyddiaeth a gwella ansawdd y gwasanaeth adsefydlu hwnnw.
Ar bwnc dystonia, cefais gyfle i gwrdd â grŵp o gleifion dystonia o'r blaen, gyda Vikki Howells yn ei swyddfa yng Nghwm Cynon. Felly, rwy'n cydnabod y pryderon gwirioneddol sydd yn bodoli am allu ein gwasanaethau i ddarparu gofal amserol, ond hefyd y gwasanaethau eraill sy'n digwydd. Felly, mae'r materion yr ydych chi’n eu codi eisoes wedi eu codi gyda mi gan Vikki a'i hetholwyr. Rydym wedi trefnu i gysylltu â Bwrdd Iechyd Caerdydd a'r Fro, sydd mewn gwirionedd yn darparu'r gwasanaeth y byddai ei hetholwyr hi yn ei dderbyn.
Eto, rhoddaf ystyriaeth i’r pwynt ynghylch ymwybyddiaeth mewn gwasanaethau gofal iechyd lleol—Meddygon Teulu ac eraill - ond hefyd ynghylch gwella gwasanaethau arbenigol o gwmpas y rheini nad ydyn nhw yn glinigau Botox yn unig, ond, fel y dywedwch chi, yn ffisiotherapi hefyd.
Ar y pwyntiau am barlys yr ymennydd, rwyf o’r farn fod hynny'n rhywbeth y mae angen i mi ei ystyried o ran tanddatgan y nifer isaf o atgyfeiriadau a sut yr ydym mewn gwirionedd yn sicrhau bod y gwasanaeth iechyd yn gwir ddeall yr angen sy'n bodoli yn y Gogledd a pha mor briodol yw ein hymateb ni a’n rheolaeth ni o hynny yn y gymuned.