Diolch, Dirprwy Lywydd. Codaf i gefnogi’r ddau welliant yn enw fy nghyd-Aelod. Mae un ohonynt yn mynegi, unwaith eto, ein synnwyr o rwystredigaeth ddofn, y gwn ei fod yn cael ei rannu’n fwy eang, ein bod yn dal i fod heb gael y strategaeth economaidd newydd a addawyd i ni. Rwy’n cofio Ysgrifennydd y Cabinet yn dweud yn y Siambr hon flwyddyn yn ôl y byddai’r strategaeth economaidd yn cael ei chyflwyno yn y flwyddyn newydd i Brif Weinidog Cymru. Mae’n debyg, yn dechnegol, nad oedd yn ein camarwain, ond dywedodd y bore yma wrth bwyllgor yr economi y byddai’n cael ei gynhyrchu yn yr hydref. Pan ofynnais iddo beth oedd ‘yr hydref’ yn ei olygu mewn gwirionedd, oherwydd, fe gofiwch iddi gael ei haddo i ni yn y gwanwyn, yn yr haf, cyn y toriad, ac yn y blaen, fe ddywedodd y byddai’n cael ei chyhoeddi cyn y Nadolig. Rhaid i chi ofyn, ‘Am ba Nadolig rydym yn sôn?’, ond gadewch inni obeithio mewn gwirionedd y daw rhywbeth yn y cyfamser, gan fod arnom angen strategaeth economaidd newydd yn fawr iawn.

Nawr, yr hyn sy’n rhaid inni ddibynnu arno ar hyn o bryd—. Oherwydd bu dau newid gweinyddiaeth ers y strategaeth economaidd ddiwethaf a gyflwynwyd gan Lywodraeth Cymru, felly mae’n rhaid i ni ddarllen yr arwyddion i ddeall beth yw’r meddwl y tu ôl i bolisi economaidd. Nawr, yr unig ddatganiad cynhwysfawr y gallwn ddod o hyd iddo, ac i fod yn deg ag ef, cafodd ei ysgrifennu ar lefel bersonol, oedd yr un gan brif economegydd Llywodraeth Cymru. Mae’n rhoi blas inni ar y meddylfryd y tu ôl i syniadau economaidd Llywodraeth Cymru. Ynddo, mae’n dweud—fe’i cyhoeddwyd yn y ‘Welsh Economic Review’ y llynedd:

O ran tueddiadau’r canlyniadau economaidd allweddol ers datganoli, mae’r stori’n gadarnhaol ar y cyfan.

Nawr, ‘os oes gennych ddau economegydd yn yr ystafell bydd gennych dri safbwynt gwahanol’ yw’r hen ddywediad. Ond rhaid i mi ddweud bod yn rhaid i mi anghytuno. Fel y dywedodd Andrew R.T. Davies, os edrychwch ar y ffigurau—a gallwch ei wneud mewn amryw o ffyrdd, ond os edrychwch ar ffigurau allweddol gwerth ychwanegol gros y pen, enillion wythnosol cymedrig ar gyfartaledd, incwm gwario gros y pen aelwydydd, a arferai fod yn hoff ddull mesur Llywodraeth Cymru, ar bob un o’r rheini rydym wedi mynd tuag yn ôl ers i Lafur fod mewn grym dros gyfnod o 20 mlynedd. Felly, nid yw difidend datganoli wedi cyflawni. Yn sicr, rydym wedi mynd tuag yn ôl—ychydig bach ar rai, yn fwy arwyddocaol ar eraill, ond yn sicr ni chafwyd y gwelliant y gobeithiem ei weld yn ein safle.

Felly, mae angen strategaeth economaidd newydd oherwydd mae’r hen un wedi methu darparu, ac os ydym yn parhau i wneud yr hyn a wnaethom, wrth gwrs, yna ni ddylem synnu, fel y gwyddom, os ydym yn wynebu’r un canlyniadau. Felly, rwy’n credu bod ‘Ble yr aethom o’i le?’ yn fan cychwyn da. Credaf fod yna gliwiau mewn peth o’r data. Os edrychwn ar faterion megis entrepreneuriaeth, er enghraifft, yn ystod blynyddoedd cynnar Llywodraeth Cymru, i fod yn deg, cyhoeddwyd cynllun gweithredu entrepreneuriaeth cenedlaethol. Rwy’n gwybod oherwydd fy mod wedi bod yn rhan fach o’r gwaith o’i ddrafftio ar y pryd. Fe ddechreuodd hwnnw gael peth llwyddiant cynnar mewn gwirionedd, os edrychwch ar y ffigurau, o ran busnesau newydd yn cychwyn. Yn ystod y cyfnod 2002 i 2005, fe welsoch gynnydd o 21 y cant yn nifer y busnesau newydd yng Nghymru, o’i gymharu â chynnydd o 13 y cant yn unig yn y DU. Ni chafodd hynny ei ailadrodd, wrth gwrs. Bu newid yn yr hinsawdd wleidyddol neu’r hinsawdd polisi tua chanol y degawd, ac felly, o 2005 ymlaen, gwelsom ostyngiad neu ddychweliad at ostyngiad o ran niferoedd busnesau.

Roedd ymgais gyda’r strategaeth economaidd yn 2010 i atal y dirywiad mewn gwirionedd, ac roedd y strategaeth economaidd honno’n gwbl glir fod angen i ni symud y pwyslais yn ôl i gapasiti cynhenid, lle roeddem wedi dechrau yn 2000 gyda’r cynllun gweithredu entrepreneuriaeth. Yn anffodus, rhoddwyd y gorau i’r strategaeth economaidd honno yn 2010 i bob pwrpas. Dychwelwyd i’r ffordd hen ffasiwn o feddwl, sef y gorobsesiwn gyda buddsoddiad tramor uniongyrchol a all roi rhywfaint o enillion tymor byr i chi ar ffurf datganiad i’r wasg a rhai ffigurau swyddi. Gall fod, mewn gwirionedd, mewn amseroedd anodd—. Ac rydym yn sylweddoli, yn yr argyfwng economaidd, ein bod yn y modd amddiffynnol. Felly, yn y tymor byr gall fod rhesymau pam eich bod am bwysleisio hynny, ond o ran y dasg hirdymor o newid tuedd sylfaenol economi Cymru, mae angen inni ddychwelyd at y meddylfryd sydd wrth wraidd y cynllun gweithredu entrepreneuriaeth cenedlaethol, sef buddsoddi mewn menter gynhenid ac arloesi, am mai sgiliau, gwybodaeth a syniadau ein pobl ein hunain a fydd yn y pen draw yn creu’r gwelliant economaidd yr ydym am ei weld.