5. 4. Datganiad: Ymateb Llywodraeth Cymru i'r Adolygiad Annibynnol o Chwaraeon Cymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:07 pm ar 3 Hydref 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 5:07, 3 Hydref 2017

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn am y cwestiynau hynny. Rwy'n credu eich bod yn iawn yn yr ystyr bod yr adolygiad ei hun yn cydnabod bod peth gwaith i Chwaraeon Cymru ei wneud o ran ei berthynas â rhanddeiliaid a sut mae’n rheoli'r perthnasoedd hynny.  Felly, un o'r argymhellion ar gyfer Chwaraeon Cymru yn yr adolygiad oedd iddo ystyried sut mae'n rheoli'r perthnasoedd hynny gyda'r cyrff llywodraethu cenedlaethol ac awdurdodau lleol fel bod lefel y gwirio a'r her yn gymesur a chytbwys â darparu cyngor a gwerth ychwanegol. Felly, gobeithio, bydd hynny'n mynd i'r afael â rhai o'r materion hynny o ran dealltwriaeth o swyddogaeth Chwaraeon Cymru a sut mae'n ymwneud â'i bartneriaid.

Rwy’n hoffi hefyd yr argymhelliad yn yr adroddiad sy'n awgrymu ei fod yn ystyried mabwysiadu perthynas ffurfiol gydag addysg bellach ac addysg uwch ar gyfer casglu gwybodaeth, comisiynu ymchwil, a thrafod meysydd ar gyfer cydweithredu hefyd. Rwy'n credu bod hwnnw’n gam cadarnhaol iawn hefyd.

Rwy'n cytuno: dylai chwaraeon fod yn rhywbeth i bawb. Felly, ni ddylem gael sefyllfa lle mai dim ond y rheini sydd wedi cael cefnogaeth o oedran ifanc iawn gan rieni sy’n hoffi chwaraeon ac sy'n cael eu harwain i ddilyn chwaraeon penodol, sy'n gallu manteisio ar yr holl wybodaeth a'r llwybrau sydd ar gael. Mewn gwirionedd, dylai fod yn rhywbeth i bawb. Felly, pan fo talent ifanc wedi'i nodi, boed hynny yn yr ysgol neu mewn clwb lleol, er enghraifft, dylai'r llwybrau fod yno i’w dilyn os ydyn nhw eisiau hynny, ac os oes ganddyn nhw’r sgiliau a'r awydd i wneud hynny, yr holl ffordd at y llwybr elitaidd hefyd. Ac mae gan y cyrff llywodraethu cenedlaethol y llwybrau cryf, cadarn hynny ar waith hefyd. Felly, y nod, mewn gwirionedd, yw sicrhau, wrth i ni gael mwy o bobl yn fwy egnïol, fod cyfle i’r bobl hynny hefyd gael y cyfle i ddringo’r ysgol os dymunant.

O ran y diffiniad, rwy'n gobeithio fy mod wedi gallu rhoi peth eglurder yn y datganiad heddiw ein bod yn sôn am chwaraeon a gweithgaredd corfforol, felly gweithgaredd egnïol hefyd. Nid wyf yn disgwyl i chwaraeon na Chwaraeon Cymru allu dechrau cael pobl yn egnïol, sydd ar hyn o bryd yn byw bywydau ar eu heistedd yn gyfan gwbl. Ni chredaf fod hynny’n ddisgwyliad teg iddyn nhw, neu hyd yn oed yn realistig nac yn gyraeddadwy. Y swyddogaeth a welaf i yno yw swyddogaeth sylweddol iawn ar gyfer Iechyd Cyhoeddus Cymru a'r GIG yn ehangach, gan edrych ar swyddogaeth cyfarwyddwyr iechyd y cyhoedd o fewn y byrddau iechyd ac yn y blaen. Rwy'n credu bod swyddogaethau yno, gan ddefnyddio'r ymyriadau byr hynny ac yn y blaen, i gael sgyrsiau a fydd yn arwain pobl ar hyd cam cyntaf y daith honno.

Felly, rwy'n gobeithio bod swyddogaeth glir, debygwn i, ar gyfer Chwaraeon Cymru. Ond, o ran y llwyfan y cyfeiriasoch atoch rhwng chwaraeon a'r sectorau iechyd sydd angen bod yn llawer cliriach yn y dyfodol, credaf mai'r pwrpas y tu ôl i'r ymateb heddiw, mewn gwirionedd, oedd gorchymyn Iechyd Cyhoeddus Cymru a Chwaraeon Cymru i weithio’n agosach at ei gilydd yn y dyfodol. Felly, byddent yn cydweithio i lywio ein strategaeth 'iach ac egnïol’ o ran y camau sydd angen eu cymryd a phwy fydd yn eu cymryd, a beth yw’r canlyniadau a ddisgwyliwn ni ganddynt hefyd.

Cefais gyfle i gwrdd â chadeirydd newydd Iechyd Cyhoeddus Cymru ddoe, ac achubais ar y cyfle hwnnw i bwysleisio pwysigrwydd swyddogaeth Iechyd Cyhoeddus Cymru o ran cynyddu gweithgaredd corfforol, yn enwedig ymhlith y rheini sydd bellaf oddi wrth weithgaredd corfforol ar hyn o bryd.