Part of the debate – Senedd Cymru am 5:30 pm ar 10 Hydref 2017.
Diolch yn fawr iawn. Dechreuaf drwy ddweud, yn y llythyrau hynny y cyfeiriais atynt yn fy natganiad, pryd yr ysgrifennodd holl gadeiryddion y byrddau partneriaeth rhanbarthol ataf erbyn diwedd y mis diwethaf, gan roi diweddariad ar y cynnydd— roedd pob un o'r llythyrau hynny'n cynnwys diweddariad ar y cynnydd a wnaed tuag at y chwe cham gwahanol hynny tuag at gyllidebau cyfun, y soniais amdanynt yn fy ymateb i Angela Burns. Mae'n deg dweud bod gwahanol ranbarthau ar wahanol gamau ar y daith honno, ond rydym ni wedi bod yn gwbl glir y bydd Llywodraeth Cymru yn darparu pa gymorth bynnag sydd ei angen er mwyn sicrhau eu bod yn cyrraedd y pwynt hwnnw pryd y gallant gyfuno'r cyllidebau hynny. Ond nid oes amheuaeth o gwbl bod yr holl ranbarthau hynny'n llwyr ymrwymedig i gyllidebau cyfun. Rwyf wedi siarad â chadeiryddion byrddau partneriaeth rhanbarthol, rwyf wedi cael cyfarfodydd gyda chadeiryddion y byrddau iechyd. Er enghraifft, ddoe ddiwethaf, cyfarfûm â'r holl arweinyddion mewn llywodraeth leol sydd â chyfrifoldeb dros ofal cymdeithasol, ac mae pob un ohonynt yn gwbl gefnogol i gyllidebau cyfun ac yn cydnabod pwysigrwydd hynny. Felly, nid wyf yn credu bod unrhyw amheuaeth o ran yr ymrwymiad i hynny. O ran pa mor ymarferol yw hynny mewn gwirionedd, mae'n rhywbeth sy’n eithriadol o gymhleth i'w wneud, ond, fel y dywedais yn fy natganiad, bydd Llywodraeth Cymru yn darparu pa bynnag gymorth ychwanegol sydd ei angen er mwyn cyrraedd y pwynt hwnnw.
O ran gweithio mewn partneriaeth, nid yw hynny’n ymwneud mewn gwirionedd â rheolwyr yn siarad; y gwir gydweithio yw'r hyn sy'n digwydd o ran, ar lawr gwlad, sut yr eir ati i ddiwallu’r angen gofal a chymorth hwnnw y mae’r unigolyn sy'n derbyn gofal a chefnogaeth ei angen. Mae’n siŵr eich bod yn gwybod am enghreifftiau yn eich ardal chi yn y gogledd lle mae'r bwrdd partneriaeth rhanbarthol wedi neilltuo £1 miliwn eleni i wella eu gwasanaethau camu i fyny, camu i lawr. Felly, mae hynny'n cefnogi pobl sy'n dod allan o'r ysbyty sy'n feddygol iach ond bod angen rhywfaint o ofal a chymorth arnynt. Mae dros 800 o bobl eisoes wedi elwa ar y gwasanaeth hwn ac mae mwy na 2,000 o ddyddiau gwely wedi eu harbed hefyd.
Hefyd, yn rhanbarth gogledd Cymru, defnyddiwyd dros £1 miliwn o'r gronfa gofal integredig i sefydlu gwasanaethau un pwynt mynediad aml-ddisgyblaeth, gan ddarparu gwybodaeth, cyngor a chymorth i unigolion mewn ffordd amserol, effeithiol ac effeithlon. Yn wir, mae llawer o'r byrddau partneriaeth rhanbarthol wedi mabwysiadu’r ffordd honno o weithio gyda’r drefn un pwynt mynediad, wedi gweld pa mor wirioneddol effeithiol yw hynny.
Cyfeiriasoch at Ben-y-bont ar Ogwr, ac, wrth gwrs, yn y datganiad i'r Cynulliad Cenedlaethol ar 18 Mehefin, dywedodd Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid a Llywodraeth Leol ein bod yn cynnig y dylid addasu ffin bwrdd iechyd lleol Cwm Taf i gynnwys ardal awdurdod lleol Pen-y-bont ar Ogwr. Gan weithio gyda'n partneriaid mewn llywodraeth leol a byrddau iechyd, bydd y Llywodraeth yn trafod y cynnig hwnnw ac yn datblygu dogfen ymgynghori ffurfiol ac fe gyhoeddir datganiad arall ar hyn yn ystod yr hydref hwn. Ond gallaf gadarnhau bod Llywodraeth Cymru eisoes wedi dechrau trafod mewn cryn fanylder â’r partneriaid yng Nghwm Taf a bwrdd partneriaeth ranbarthol Bae’r Gorllewin y trefniadau trosglwyddo posibl pe byddai ffin Cwm Taf yn cael ei ymestyn i ymgorffori Pen-y-bont ar Ogwr hefyd. Credaf hefyd ei bod yn bwysig inni drin ein holl fyrddau partneriaeth rhanbarthol a'n holl awdurdodau lleol a'n byrddau iechyd yn yr un modd, yn hytrach na bod gennym drefniadau pwrpasol ar gyfer byrddau iechyd unigol ac yn y blaen.
O ran y gyllideb benodol, rydych chi'n iawn, mae mwy nag un ffordd o gyfuno cyllideb; mae hynny'n bendant yn wir. Fodd bynnag, y dewis erioed oedd annog a rhoi rhyddid i awdurdodau lleol a byrddau iechyd, trwy'r byrddau partneriaeth rhanbarthol, i berchnogi hynny ac i fod yn gyfrifol eu hunain am arwain y gwaith o gyfuno cyllidebau eu hunain. Rwy'n credu bod honno'n ffordd fwy effeithiol ac yn ffordd fwy dymunol, yn sicr, na bod yn rhaid i Lywodraeth Cymru orfodi’r drefn cyfuno cyllidebau arnynt. Fodd bynnag, rwyf hefyd wedi ei gwneud hi’n glir yn fy natganiad heddiw, os na fyddaf yn fodlon ar y cynnydd a wnaed, y byddaf yn ystyried ffyrdd eraill o gyfuno cyllidebau hefyd.
Os caf i, dim ond ar un pwynt arall, soniasoch am y setliad anodd y mae awdurdodau lleol yn gorfod ymdopi ag ef. Mae'n ganlyniad i saith mlynedd o gyni a llai o arian i Lywodraeth Cymru, ac wrth gwrs byddwch wedi darllen datganiad y Gweinidog, sy’n amlinellu'r setliad a wnaed. Fodd bynnag, rwyf yn credu bod gweithio ar y cyd a gweithio mewn partneriaeth yn rhoi cyfleoedd i awdurdodau lleol yn yr ystyr, pan fydd cyllidebau cyfun yn dod i rym ac y byddwn ni’n comisiynu’r lleoedd hynny mewn cartrefi gofal oedolion ar y cyd, ceir cyfle gwych mewn gwirionedd i wneud pethau saith gwaith yn hytrach na 22 gwaith, gan rannu arbenigedd a rhannu manteision y trefniadau comisiynu ehangach hynny hefyd. Felly, mae yna gyfleoedd, yn sicr, gyda'r dull hwn.