Part of the debate – Senedd Cymru am 3:52 pm ar 18 Hydref 2017.
Mae’n bleser cael cymryd rhan yn y ddadl hon gan Aelodau unigol. Rhyfeddai Tim Peake y gofodwr, wrth syllu ar y Ddaear o’r gofod, at ymddangosiad ysblennydd ein planed. Ac mewn byd lle’r ydym yn siarad mewn miliynau o filltiroedd, biliynau o gilometrau a blynyddoedd golau i ffwrdd, nododd ymddangosiad ysblennydd ein hatmosffer, nad yw ond yn 16 km o uchder—haen denau, lachar sydd angen ei gwarchod, sydd mor hanfodol bwysig. Ac fe’i trawyd ef ar y pryd gan freuder posibl ein bodolaeth. Mae’n 16 km o ddyfnder, yr atmosffer yr ydym yn byw ac yn anadlu ynddo, hynny’n unig, a dyna sut y down at y drafodaeth angenrheidiol iawn hon ar roi’r gorau i’r motor tanio traddodiadol, am yr holl resymau y mae Jenny eisoes wedi cyfeirio atynt, a chyflwyno ceir trydan, ceir hydrogen, ceir awtomataidd di-yrrwr, faniau, bysiau a phopeth arall.
Oherwydd mae llawer o arloesi enfawr yn digwydd. O ran cerbydau trydan, sydd, yn amlwg, eisoes ar ein ffyrdd, rydym yn gweld camau arwyddocaol yn cael eu gwneud, gyda rhai ceir yn gallu cyrraedd 300 milltir cyn ailwefru a chynhyrchu amseroedd 0 i 60 milltir yr awr i gystadlu â cheir cyflym. Mae angen cynllunio ar gyfer y cynnydd hwn yn niferoedd ceir trydan, yn ogystal â’r defnydd o geir hybrid a’r rhai a bwerir gan gelloedd tanwydd hydrogen y mae Jenny, unwaith eto, wedi cyfeirio atynt, o’r dechrau gyda William Grove gyda chelloedd hydrogen a chelloedd ffotofoltäig a ddyfeisiwyd yn Abertawe yn ôl yn oes Fictoria, ac a ddefnyddiwyd gan NASA cyn hyn. Mae angen i ni wneud llawer mwy o ddefnydd ohonynt ar lawr gwlad hefyd, oherwydd nid oes angen trydan o’r prif gyflenwad arnynt, y ceir hybrid na’r ceir tanwydd hydrogen. Ond mae angen i gynllunio ar gyfer cynnydd o ran cynhyrchu a chyflenwi trydan ddigwydd yn awr gyda’r cynnydd a ragwelir yn y galw amser brig am drydan o rhwng 15 y cant a 40 y cant. Mae angen i ni ddatblygu atebion Cymreig i’r her gynhyrchu trydan hon. Ac yn amlwg, gyda môr-lynnoedd llanw yn enghreifftiau amlwg, dylid cefnogi hynny yn awr.
Yn ogystal, mae angen rhwydwaith cenedlaethol o bwyntiau gwefru ar gyfer ceir trydan. Mae angen inni wybod beth y mae Llywodraeth yn ei wneud ar y cyd â’r diwydiant i ehangu’r rhwydwaith hwn i ateb y galw a ragwelir.