Part of the debate – Senedd Cymru am 5:58 pm ar 18 Hydref 2017.
Rwy’n cefnogi’r teimladau a fynegwyd ym mhwyntiau 1, 2 a 4 o gynnig Plaid Cymru. Mae’n berffaith wir fod angen cryfhau perfformiad yr economi yng ngogledd Cymru. Yn benodol, mae angen inni adeiladu economi yng ngogledd Cymru sy’n caniatáu i’w phobl ennill mwy gan ganiatáu iddynt gadw mwy o’u harian eu hunain. Rwyf hefyd yn gresynu at danariannu hanesyddol yng ngogledd Cymru, fel y mae cymaint o bobl eraill yng ngogledd Cymru. Fodd bynnag, er bod Plaid Cymru’n gwneud y synau cywir, o ran gweithredu maent yn gwneud y gwrthwyneb ac yn cefnogi cyllideb Lafur a Llywodraeth Lafur sydd wedi gwneud cam â gogledd Cymru yn y gorffennol a bydd yn gwneud cam â gogledd Cymru yn y dyfodol. Gellid bod wedi cyflawni cymaint mwy dros ogledd Cymru pe bai Plaid Cymru wedi aros yn ffyddlon i ddymuniadau eu pleidleiswyr ac wedi helpu i gael gwared ar y gyllideb honno. Ond yn awr maent yn disgwyl inni eu cymeradwyo am gardota’n llwyddiannus am y briwsion a adawyd ar ôl wedi i Gaerdydd a gweddill y de gymryd y gyfran fwyaf unwaith eto gan y Llywodraeth hon sy’n canolbwyntio ar y de.
Mae’n debyg y gellid cytuno â gweddill y cynnig, ond unwaith eto, mae’n ymddangos braidd yn rhyfedd yn dod gan Blaid Cymru o ystyried eu hanes blaenorol. Maent yn sôn am y briwsion ychwanegol y mae bradychu pleidleiswyr Plaid Cymru wedi eu sicrhau ar gyfer Croeso Cymru, ond rywsut, maent yn anghofio sôn am y dreth dwristiaeth y maent naill ai’n ei chefnogi, neu’n ddi-rym neu’n amharod i’w hatal, a fydd yn gwneud pethau hyd yn oed yn anos i’r rhai sy’n rhedeg busnesau sy’n gysylltiedig â thwristiaeth yng Nghymru. Ers dyfodiad gwyliau tramor rhad, mae angen i fusnesau twristiaeth yng Nghymru gael pob cymorth y gallant ei gael, nid newidiadau a fydd yn cynyddu costau a gorbenion, yn enwedig o gymharu â’u cymheiriaid yn Lloegr. Nid treth ar fusnesau twristiaeth yn unig yw hon, ond ar bob un o’r busnesau nad ydynt yn fusnesau twristiaeth sy’n rhan o’r gadwyn gyflenwi neu sy’n elwa ar sector twristiaeth iach a’r gwaith y mae’n ei gynnal. Felly, ardoll ar holl fusnesau lleol gogledd Cymru yw’r cynnig i bob pwrpas. Ond mae i’r dreth dwristiaeth un swyddogaeth ddefnyddiol: mae’n helpu pleidleiswyr i weld beth sy’n digwydd pan fyddwch yn datganoli pwerau trethu i Lafur a’u cefnogwyr, Plaid Cymru—maent yn eu codi. Maent yn ceisio dod o hyd i unrhyw un sy’n gwneud bywoliaeth ac yn bachu’r hyn a allant tra gallant heb ystyried yr effeithiau hirdymor.
Ni allwn gefnogi pwynt 3 o gynnig Plaid Cymru, lle y mae Plaid Cymru’n ceisio curo’i chefn ei hun am negodi consesiynau a sicrhawyd gan Lywodraeth Cymru yn gyfnewid am gynnal Llywodraeth Cymru unwaith eto, gan esgus gwrthwynebu’r Llywodraeth ar yr un pryd. O ganlyniad—