Part of the debate – Senedd Cymru am 6:00 pm ar 18 Hydref 2017.
Pwynt 3.
Felly, o ganlyniad, bydd UKIP yn cefnogi gwelliant 2. O ran y gwelliannau eraill i’r cynnig, mewn perthynas â gwelliant 1 gan Lafur, nodaf y bydd Llafur Cymru yn awr yn gwario rhywfaint o arian yng ngogledd Cymru—o leiaf maent wedi addo gwneud hynny, ac fe welwn a fydd y cynlluniau hynny’n digwydd—ond nid wyf yn credu bod gan Lafur Cymru unrhyw beth i ymffrostio yn ei gylch, er hynny. Oes, mae arian yn cael ei addo i ogledd Cymru mewn rhai ffyrdd cyfyngedig, ond diferyn mewn pwll yw hynny o’i gymharu â’r arian sy’n cael ei fuddsoddi gan Lywodraeth Cymru yn ne Cymru. Mae manteision y gwelliant honedig i goridor yr A55/A494 i’r economi leol eto i’w gweld. Rwyf fi a llawer o rai eraill yn credu na fydd y penderfyniad i weithredu’r llwybr coch ond yn symud y problemau traffig a geir ar hyn o bryd yn Queensferry ymhellach i’r gorllewin, na fydd yn helpu neb ac yn sicr ni fydd yn helpu’r gymuned ehangach. Felly, byddaf yn atgoffa pleidleiswyr y bydd eu bywyd a’u bywoliaeth yn cael eu niweidio gan benderfyniadau Llafur Cymru ynglŷn â gogledd Cymru a’i hesgeulustod ohoni, nid yn unig y dylent roi’r bai ar y Blaid Lafur, ond hefyd ar Blaid Cymru sydd yr un mor euog.
Gan droi at y gwelliannau eraill a gynigiwyd gan Lafur, o ran croesfan ychwanegol dros afon Menai, pryd fydd y cynlluniau hyn yn gweld golau dydd mewn gwirionedd, a phryd fydd gwaith adeiladu yn dechrau? Pa mor fuan y gall pobl ar Ynys Môn ddisgwyl y drydedd groesfan? Pryd fydd y sefydliad ymchwil gweithgynhyrchu uwch yn dechrau dangos ei fudd? Ni ellir teimlo unrhyw fanteision economaidd hyd nes y bydd y cynlluniau’n dwyn ffrwyth, felly pryd fyddwn ni’n gweld gwelliannau yn y byd go iawn? Rwy’n cydnabod y byddai angen datganoli rhai o’r pwerau y mae Bwrdd Uchelgais Economaidd Gogledd Cymru yn galw amdanynt gan Lywodraeth y DU yn gyntaf. Fodd bynnag, mae cynigion Bwrdd Uchelgais Economaidd Gogledd Cymru yn ddiddorol iawn a dylai Llywodraeth Cymru eu hystyried, ond rwy’n ofni na chânt eu hystyried. Byddai’n gwneud synnwyr i benderfyniadau o’r fath gael eu gwneud gan y rhai y maent yn effeithio arnynt agosaf a chan bobl sy’n deall yr ardal ac yn rhoi gogledd Cymru yn gyntaf.
Dylid datganoli pwerau i’r lefel isaf o lywodraeth sy’n ymarferol, ac felly byddwn yn cefnogi gwelliant 3. Pe bai penderfyniadau buddsoddi wedi eu gwneud yn hanesyddol gan y rhai yr effeithiwyd arnynt fwyaf, efallai na fyddem yn cwyno’n awr am y modd y cafodd gogledd Cymru ei hesgeuluso o gymharu â rhanbarthau eraill o Gymru.
Felly, yn gryno, er fy mod yn cefnogi’r teimladau a fynegwyd yng nghynnig Plaid Cymru, rwy’n eu hystyried braidd yn syfrdanol yn dod gan blaid sydd wedi cynnal Llywodraeth Lafur ers blynyddoedd, sydd wedi trin gogledd Cymru fel perthynas dlawd ac anghysbell, ac sy’n parhau i wneud hynny. Diolch.