Part of 1. 1. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 1:40 pm ar 25 Hydref 2017.
Dirprwy Lywydd, rwy’n gwrthod yr awgrym sydd wrth wraidd y cwestiwn hwnnw’n llwyr, sef y buasai pobl rywsut yn well eu byd pe baem wedi rhewi’r dreth gyngor yng Nghymru. Heb y gallu i godi’r dreth gyngor, yr hyn a wyddom yw y buasai gallu’r awdurdodau lleol i barhau i ddarparu’r gwasanaethau y mae pobl yn dibynnu arnynt wedi ei beryglu hyd yn oed ymhellach. Mae polisi ei blaid o geisio rhewi’r dreth gyngor yn Lloegr mewn anhrefn llwyr. Ychydig iawn o gynghorau sy’n derbyn y cynnig hwnnw bellach, ac mewn gwirionedd, cododd y dreth gyngor yn Lloegr ar gyfradd uwch nag yng Nghymru dros y flwyddyn ddiwethaf. Yr hyn a wnawn, yn wahanol iawn i gynghorau a reolir gan ei blaid, yw parhau i amddiffyn y rhai mwyaf agored i niwed rhag effaith y dreth gyngor—roedd y gyllideb a gyflwynwyd i’r Cynulliad yn gynharach y mis hwn yn cynnwys £344 miliwn i sicrhau nad yw’r unigolion a’r aelwydydd mwyaf agored i niwed yn talu unrhyw dreth gyngor o gwbl yma yng Nghymru. Ar gyfartaledd, mae pobl ar y budd-daliadau hynny yn Lloegr yn talu £181 o dreth gyngor, ac mewn llawer o awdurdodau Torïaidd, maent yn talu dros ddwywaith y swm hwnnw. Mae’r bobl fwyaf agored i niwed yn gorfod dod o hyd i arian bob wythnos o fudd-daliadau sydd wedi’u rhewi i dalu treth nad oes unrhyw un sydd yn yr amgylchiadau hynny yng Nghymru yn ei thalu o gwbl.