10. 10. Dadl Fer: Darparu Gofal Sylfaenol yn Llanidloes: Dull Arloesol o Leddfu'r Pwysau ar Feddygon Teulu

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:46 pm ar 25 Hydref 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 6:46, 25 Hydref 2017

(Cyfieithwyd)

Yn wir. Mae mwy i ni ei wneud ynglŷn â sicrhau bod gennym system sydd wedi’i chydgysylltu’n llawn. Ac mae rhywbeth am gael platfform i ganiatáu i gofnod gael ei rannu, ac yna i’r hyn sy’n fusnesau annibynnol ar hyn o bryd gael eu platfformau eu hunain a all siarad yn gyson â hwy mewn gwirionedd. Wrth i ni barhau i ddatblygu ein platfform digidol o fewn y gwasanaeth iechyd, mae angen i ni wneud yn siŵr fod gennym bethau sy’n gyson rhwng gwahanol rannau ein system. Nid yw’n her hawdd, ond mae’n rhywbeth rydym yn ei ddisgwyl fel rhan o’r hyn rydym am ei gyflawni. Ac yn yr un modd, gwn eich bod chi, Lee, wedi gwneud pwyntiau o’r blaen am ddal i fyny gyda disgwyliadau’r cyhoedd, gan fod y rhan fwyaf o’r cyhoedd eisoes yn disgwyl i fferylliaeth a’u meddygfa leol allu siarad â’i gilydd ar blatfform digidol. Maent yn disgwyl i’r system ysbytai a’u system gofal iechyd leol fod wedi eu cydgysylltu yn ogystal. Felly, mae gennym lawer i’w wneud i ddal i fyny. Ac rwy’n cydnabod y pwynt. A dweud y gwir, cyfarfûm â fferyllwyr o Borth Tywyn mewn diwrnod yn ddiweddar gyda’r bwrdd iechyd, a chyda’r brifysgol, ynghylch yr hyn roeddent wedi llwyddo i’w wneud eisoes a’r arloesi pellach roeddent am ei weld yn digwydd hefyd. Ac mewn gwirionedd, mae gweld yr arloesedd hwnnw’n digwydd, a’i weld yn llwyddo, yn rhan o’r hyn sy’n rhoi anogaeth go iawn i mi ynglŷn â’r dyfodol. Mae pethau’n digwydd, a byddai’n well gennyf gael yr her o, ‘Sut rydym yn gwneud hynny’n fwy llwyddiannus ar draws y wlad?’ yn hytrach na, ‘Nid oes gennym unrhyw syniadau ac nid ydym yn gwybod beth i’w wneud.’

Wrth gwrs, ceir cyfleoedd i fferyllwyr cymunedol hyfforddi presgripsiynwyr annibynnol, fel y gofynnodd Russell George, ac rwy’n hapus i weld hynny’n cael ei gefnogi’n fwy cyffredinol, yn ogystal â gweld mwy o gyfraniad yn cael ei wneud gan fferyllwyr cymunedol, a meddwl sut y gwnawn hynny gyda staff, gyda’r bobl, gyda’r gweithlu ac wrth gwrs, y platfform i ganiatáu iddynt wneud hynny mor effeithiol â phosibl.

Mae’r gwasanaeth mân anhwylderau, sydd bellach yn cael ei gyflwyno ar blatfform Dewis Fferyllfa, yn bwysig ynddo’i hun. Mae’n cymryd pwysau oddi ar feddygon teulu, yn rhoi mwy o ddewisiadau i’r dinesydd, a dylai hynny olygu wedyn fod gennym bethau eraill y gallwn eu gwneud, gan gynnwys rheoli cyflyrau cronig ac eraill yn ogystal. Felly, rwy’n ei weld fel dechrau cael platfform dibynadwy i’w gyflwyno, ac yna mae mwy y gallem ac y dylem ei wneud, ac rwyf wedi gwneud y sylwadau hynny o’r blaen yn y Siambr hon a thu hwnt.

Rwyf eisiau mynd yn ôl at eich pwynt am barhau i fuddsoddi mewn fferylliaeth gymunedol. Ac rwy’n hapus iawn ac yn falch o’r hyn rydym wedi gallu ei wneud yng Nghymru. Mae pawb yn gwybod ein bod yn wynebu dewisiadau anodd, ac ni wnaf bwyntiau gwleidyddol am y Ceidwadwyr Cymreig o leiaf, ond mae yna ddewisiadau anodd i’w gwneud. Rydym yn gwybod bod llai o arian cyhoeddus ar gael. Mae gan Lywodraeth Cymru gyllideb lai mewn termau real, ac nid ydym yn disgwyl i hynny newid mewn gwirionedd yn y cylch cyllidebol a ddisgwyliwn ym mis Tachwedd. Felly, mae’r dewisiadau a wnawn yn fwy pwysig byth. A gwneuthum ddewis bwriadol i barhau i fuddsoddi £144 miliwn bob blwyddyn mewn fferylliaeth gymunedol. Ar draws ein ffin, yn Lloegr, cafwyd toriadau o 7 y cant i’r tîm fferylliaeth gymunedol. Nawr, mae hwnnw’n ddewis gwahanol. Mae hynny’n rhan o ddatganoli’n bod yn wahanol, ond rhan o’r rheswm pam y dewisais wneud hynny oedd fy mod yn meddwl bod mwy y gallwn ei gael o’r rhwydwaith fferylliaeth gymunedol. Ac rwyf am weld y rhwydwaith yn cael ei gynnal, a’i weld yn cael ei ddefnyddio mewn ffordd wahanol. Ac os na all gynnal y buddsoddiad yn y gwasanaeth, efallai y byddwn yn gweld rhai fferyllfeydd yn peidio â bod mwyach, nid oherwydd bod yna ddadl ynghylch ansawdd, nid oherwydd bod crynhoad defnyddiol o fferyllfeydd lleol yn darparu gwasanaeth gwell a mwy cadarn, ond yn syml oherwydd na fyddai’r arian yno i hynny ddigwydd.

A dyna pam y mae cyflwyno’r platfform yn bwysig, ond hefyd mae rhywbeth am rywbeth yn hyn hefyd. Ar ôl gwneud dewis bwriadol i beidio â thorri’r buddsoddiad yn y system fferyllfeydd cymunedol yma yng Nghymru, mae yna ddisgwyliad ein bod yn gweld mwy o ansawdd yn yr hyn sy’n cael ei ddarparu, ac nid taliad yn ôl cyfaint trwy bresgripsiynu a thrwy ddarparu cyffuriau, ond taliad yn y gallu i ddarparu mwy o ansawdd yn y gofal y mae fferyllwyr cymunedol yn ei ddarparu mewn gwirionedd. A dylai hynny ei wneud yn lle mwy diddorol iddynt weithio ynddo. Mewn rhai ffyrdd, nid yw’n annhebyg i’r sgwrs gydag optometryddion stryd fawr sydd am allu gwneud pethau gwahanol. Ac mae’r ffordd rydym wedi cyflwyno gwasanaethau ar gyfer optometryddion y stryd fawr wedi gwneud y swydd yn fwy diddorol i’r bobl hynny, ac mae’n ddefnydd gwell o’n hadnoddau ar draws y system—yn well i feddygon teulu beidio â chael pobl yn dod atynt gyda phroblemau gofal llygaid pan nad hwy yw’r bobl iawn i’w gweld, swydd well i’r optometryddion ei gwneud eu hunain, ac mewn gwirionedd, i’r dinesydd, mynediad cyflymach at y gofal iechyd proffesiynol cywir yn eu cymuned leol. A dyna fwy o’r hyn rwy’n disgwyl ei weld yn ein system ar draws y wlad.

Hefyd, dyna pam, o’r mis hwn, rwyf wedi rhyddhau £1.5 miliwn yn benodol i fynd i mewn i’r rhaglen ansawdd fferylliaeth honno, a bydd yn cefnogi gwaith cydweithredol rhwng fferyllfeydd a darparwyr gofal iechyd lleol eraill i sicrhau bod y manteision sydd gennym ar hyn o bryd yn cael eu gwireddu. Felly, dyna’r cyfeiriad y mae’r Llywodraeth hon yn ei osod a dyna’r amgylchedd rydym eisiau darparu gofal iechyd lleol ynddo. Rwy’n credu bod Llanidloes yn enghraifft dda o’r hyn y gallem ac y dylem weld mwy ohono yn y dyfodol, a mwy y gallwn ei ddysgu am yr hyn sydd i’w gael yn iawn ac i’r un graddau, y pethau na fydd yn mynd yn iawn a chamgymeriadau na ddylem eu hailadrodd mewn rhannau eraill o’n system.

Felly, mae llawer y gallwn fod yn falch ohono a llawer rwy’n falch ohono yn ein system yma hefyd. Ac edrychaf ymlaen at weithio ochr yn ochr â fferylliaeth gymunedol a gweithwyr gofal iechyd proffesiynol eraill i ddarparu’r gofal iechyd gorau posibl, hyd yn oed o fewn y cyfyngiadau presennol y mae pawb ohonom yn gwybod ein bod yn gweithredu ynddynt.