Part of the debate – Senedd Cymru am 4:31 pm ar 25 Hydref 2017.
Nid polisi Plaid Cymru yw cyflwyno treth dwristiaeth. Rydym yn croesawu camau i archwilio pedair treth, fel yr amlinellodd Llywodraeth Cymru, i gasglu tystiolaeth am ein bod yn blaid â meddwl agored, yn barod i edrych ar syniadau newydd arloesol, oherwydd gadewch i ni ei wynebu, Dirprwy Lywydd, pryd bynnag y ceir syniad newydd mewn gwleidyddiaeth ar yr ynysoedd hyn, mae’r Blaid Geidwadol bob amser ar yr ochr anghywir. Ni fyddem yn eistedd yn y Siambr hon heddiw pe baent wedi cael eu ffordd eu hunain am eu bod bob amser ar yr ochr anghywir i hanes, ac mae hynny’n wir am eu polisi ar drethiant.
Fel cyflogwr mwyaf ond un Cymru, twristiaeth yw asgwrn cefn yr economi mewn sawl rhan o’n gwlad; mae’n cefnogi, fel y dywedodd yr Aelod dros Fynwy, 120,000 o swyddi ac mae’n hanfodol bwysig i bob rhan o’n gwlad. Ar hyn o bryd, mae’r diwydiant twristiaeth yn y Deyrnas Unedig yn wynebu baich treth anghymesur o uchel o gymharu â’n diwydiannau allweddol eraill a gwledydd eraill yn Ewrop. Y Swistir yn unig sy’n gosod baich treth mwy na’r Deyrnas Unedig—[Torri ar draws.]—ar ei diwydiant twristiaeth. Mae’n ddrwg gennyf, rwy’n meddwl fy mod wedi bod yn eithaf hael; hoffwn fwrw ymlaen. Mae 16 allan o 19 o wledydd yn ardal yr ewro â chyfradd TAW ar gyfer gwasanaethau twristiaeth sy’n is na 10 y cant. Mae ein cymydog agosaf, ac mewn sawl ffordd, y wlad sy’n cystadlu’n uniongyrchol â ni, Iwerddon, wedi gostwng y gyfradd TAW i 9 y cant yn 2011: crëwyd 57,000 o swyddi ychwanegol o ganlyniad. Mewn marchnad fyd-eang a mwyfwy cystadleuol, mae ar Gymru angen pob mantais bosibl i werthu ein hunain fel cyrchfan i dwristiaid.
Mae ein system dreth, a oruchwylir gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig, ar hyn o bryd yn rhoi Cymru a’r nifer o fusnesau bach sy’n sylfaen i’n diwydiant twristiaeth dan anfantais. Mae Plaid Cymru wedi galw dro ar ôl tro am dorri TAW ar wasanaethau i dwristiaid o 20 y cant i 5 y cant. Amcangyfrifir—. Mae tystiolaeth yn awgrymu y byddai’r gostyngiad yn creu dros 5,500 o swyddi yng Nghymru, gan chwistrellu £166 miliwn i mewn i economi Cymru. O ystyried pwysigrwydd strategol twristiaeth fel diwydiant i’n cenedl, gallai Cymru ddod yn fan treialu toriad TAW i dwristiaeth pe bai’r Ceidwadwyr eisiau i hynny ddigwydd.
Mae diddordeb newydd y Ceidwadwyr yn iechyd y diwydiant twristiaeth yng Nghymru i’w groesawu’n fawr iawn. Ac rwy’n tybio, felly, o ystyried eu pryder am y baich treth ar y sector twristiaeth yng Nghymru, fod plaid y Ceidwadwyr Cymreig wedi llwyddo i berswadio Philip Hammond i gyflwyno toriad yn y TAW i dwristiaeth pan fydd yn datgelu ei gyllideb ymhen ychydig wythnosau. Dyna bolisi Plaid Cymru ar dwristiaeth a threthiant yng Nghymru, a byddwn yn cyflwyno gwelliant i gyllideb y DU—