Part of the debate – Senedd Cymru am 3:38 pm ar 14 Tachwedd 2017.
Rwyf finnau’n croesawu’r cyfle i drafod y canfyddiadau, yr argymhellion a’r meysydd blaenoriaeth pwysig a amlinellir yn adroddiad blynyddol Comisiynydd Plant Cymru. Yn sicr mae'n briodol bod hyn yn cael ei drafod yn ystod Wythnos Gwrth-Fwlio. Rwy’n meddwl ei bod yn iawn inni gymryd y cyfle i adlewyrchu ar flwyddyn o gynnydd a chyflawniad o ran hawliau plant yng Nghymru, ond edrych ymlaen hefyd at heriau’r pethau sydd angen eu gwneud o hyd.
Roeddwn yn falch o weld bod diogelwch yn y gymuned, yr ysgol a’r cartref yn un o chwe maes blaenoriaeth y comisiynydd. Mae gan blant hawl absoliwt i deimlo'n ddiogel yn eu hysgolion, yn eu cymunedau ac yn y cartref. Mae bwlio yn gallu achosi canlyniadau andwyol gydol oes i les corfforol yn ogystal â lles meddyliol plant sy’n ei brofi. Bydd llawer ohonom yma’n gwybod, yn gynharach y mis hwn, bod Chris Elmore, AS Llafur dros Ogwr, wedi siarad yn ddewr am ei brofiadau erchyll ef o fwlio yn yr ysgol; dywedodd ei fod wedi gorfod cael llawdriniaeth ar ei anafiadau ac wedi cael mwy nag un gwaeledd meddwl o ganlyniad i hynny. Dywedodd Chris fod ei ymosodwyr wedi ymosod arno oherwydd, a dim ond oherwydd, eu bod yn meddwl ei fod yn hoyw.
Roeddwn yn falch o ddarllen am y cynnydd sydd wedi’i wneud yn y maes blaenoriaeth hwn drwy greu 'AGENDA: Canllaw i bobl ifanc ar wneud cysylltiadau cadarnhaol o bwys'. Mae'n adnodd sydd ar gael i bobl ifanc ar-lein, ac mae'n darparu amrywiaeth o syniadau creadigol a galluogi pobl ifanc i gael perthnasoedd iach—addysg i atal ac ymdrin â bwlio sy'n gysylltiedig â rhagfarn ar sail rhyw a homoffobia. Mae'n adnodd gwych sydd wedi’i greu gan bobl ifanc ar gyfer pobl ifanc ar y cyd â’r NSPCC, Prifysgol Caerdydd, Cymorth i Fenywod Cymru a Llywodraeth Cymru. Mae AGENDA yn helpu pobl ifanc i ddatblygu ffyrdd creadigol o wrthsefyll trais ar sail rhywedd a thrais rhywiol. Ei nod yw codi ymwybyddiaeth o sut y mae trais ar sail rhywedd a thrais rhywiol yn effeithio nid yn unig ar bobl ifanc yma yng Nghymru, ond ledled y byd hefyd. Hoffwn annog fy nghydweithwyr i ddod yn gyfarwydd ag ef, oherwydd mae'n ymchwil gwych.
Dim ond ddoe, rhyddhaodd Eglwys Loegr ganllawiau newydd i ysgolion o blaid caniatáu i blant ysgol gynradd wisgo sut maen nhw'n dewis heb i athrawon neu ddisgyblion wneud sylwadau. Daeth y canllawiau newydd hyn ar ôl i arolwg barn gan y Gynghrair Gwrth-Fwlio ganfod bod dau o bob pum plentyn yn cuddio agweddau arnynt eu hunain. Hoffwn wybod a yw’r Gweinidog yn teimlo, yng ngoleuni hynny, a'r ffaith bod llawer o ysgolion yn cael eu cynnal gan yr Eglwys yng Nghymru—neu’n ysgolion gwirfoddol a gynorthwyir—efallai y bydd angen inni ailedrych ar y canllawiau a roddir i ysgolion nad ydynt dan reolaeth yr Eglwys o fewn gweddill Cymru, oherwydd y peth olaf y byddai unrhyw un ohonom ei eisiau yw dwy set o ganllawiau ar gyfer disgyblion yng Nghymru.