Yn gyntaf oll, hoffwn ddiolch i Julie am gyflwyno'r ddadl hon, oherwydd os na allwn ni siarad am hyn, ni all neb. Os nad ydym yn siarad am y peth, nid oes dim yn cael ei newid ac mae'n aros am byth yng nghilfachau tywyllaf cymdeithas, heb sôn am feddyliau pobl—y rhai sydd wedi mynd drwy hyn ac wedi ei ddioddef. Gwelais raglen ar BBC Two yr wythnos diwethaf, a buaswn yn annog pobl i'w gwylio—Extreme Wives with Kate Humble. Nid yw'n wylio pleserus—mae'n unrhyw beth ond hynny—ond bydd yn caniatáu i bobl gael rhyw lefel o ddealltwriaeth, os nad oes ganddynt, o'r hyn rydym yn ei drafod.

Yn wir, mae'r driniaeth yn greulon. Mae'r un mor greulon ag y mae'n swnio, ac yn fy marn i, a barn eraill rwyf wedi siarad â hwy, mae wedi ei amgylchynu gan y diwylliant gwreig-gasaol a'r cyfiawnhad crefyddol gwyrdroëdig drosto. Nid fy ngeiriau i yw'r rhain—geiriau menywod o Affrica y cyfarfûm â hwy fel cynrychiolydd Seneddwragedd y Gymanwlad ydynt, menywod a oedd yn byw gyda hyn wedi cael ei wneud iddynt.

Mae'n werth crybwyll ambell beth. Ni ellir gorbwysleisio'r goblygiadau hirdymor. Mae menywod sydd wedi dioddef anffurfio organau yn aml iawn yn dioddef o anymataliaeth yn sgil hynny. Canlyniad y ffaith eu bod yn dioddef o anymataliaeth yw eu bod hefyd yn cael eu gadael ar eu pen eu hunain—mae eu gwŷr yn eu gadael am eu bod yn eu hystyried yn fudr. Cânt eu gadael mewn tlodi—tlodi truenus—i fagu eu plant ar eu pen eu hunain. Felly, nid yn unig eu bod yn cael eu hanffurfio, ac anffurfio ydyw, ond maent yn cael eu gadael yn amddifad o ganlyniad i hynny. Y mater arall nad yw wedi cael sylw, wrth gwrs, ac mae'n eithaf amlwg, yw bod hon yn drosedd yn y wlad hon, ac nid oes neb wedi cael ei erlyn. Credaf fod peidio â sôn am y peth yn gwneud anghymwynas â'r mater, felly rwyf am sôn am y pethau hynny.

Mae'n wir, wrth gwrs, fod diwylliant, yn aml iawn, yn dilyn pobl. Mae gennym ddiaspora eithaf mawr yma, a dyna pam mae'n effeithio'n arbennig ar rai cymunedau yn fwy nag eraill. Rydym yn gwybod, yn ôl ymchwil City, Prifysgol Llundain a gomisiynwyd gan y Swyddfa Gartref, fod tua 137,000 o fenywod a merched yng Nghymru a Lloegr bellach yn byw gyda'r canlyniadau, fel y disgrifiais, a chafodd tua 60,000 o ferched o dan 14 oed eu geni i fenywod sydd wedi dioddef anffurfio organau cenhedlu. Mae'r rheini'n ffigurau eithaf ysgytiol, ac mae'n rhaid gofyn y cwestiwn, a dyma lle y daw BAWSO yn rhan o bethau: a yw'r rheini, felly, yn mynd i gael eu hailadrodd, gan mai'r menywod sy'n cyflawni'r weithred o anffurfio organau cenhedlu ar eu merched?

Peth arall sy'n werth ei grybwyll o'r rhaglen honno yw bod y bobl sy'n cyflawni'r torri yn cael eu talu am bob person unigol y maent yn eu torri. Mae'n werth cofio hynny, oherwydd mae'r cymunedau tlawd sy'n credu mai dyma'r peth iawn i'w wneud yn casglu arian i anfon eu merched yn ôl atynt gyda'r anafiadau mwyaf erchyll. Os byddwch yn cyfarfod ag unrhyw un byth—rwyf wedi cyfarfod â nifer o bobl sydd wedi mynd drwy hyn—credaf y byddwch yn cael lefel o ddealltwriaeth am y trawma nad yw byth bythoedd yn gadael unigolyn pan fo'u mam eu hunain wedi eu hanfon i gael eu torri, pan fyddwch yn clywed am y parti roeddent yn ei ddisgwyl a'r arswyd y maent yn ei brofi.

Felly, i ni yma fel Cynulliad, mae'n debyg mai'r hyn y mae gwir raid i ni ei wneud yw sicrhau ein bod yn parhau i gefnogi sefydliadau fel BAWSO, a fydd, yn eu tro, yn cefnogi'r menywod a'r plant. Pan fyddwch yn clywed am blentyn dwy oed yn marw o ganlyniad i hyn, credaf ei fod yn gwneud y peth yn real i'r Siambr hon.