Part of the debate – Senedd Cymru am 6:27 pm ar 21 Tachwedd 2017.
Diolch, Llywydd. A gaf i ddiolch i Llyr Gruffydd am ei gefnogaeth a dweud pa mor siomedig yr wyf i gydag ymateb y Llywodraeth? Rwy'n gwerthfawrogi y gallwch chi ddefnyddio ysgogiadau cytundebol i sicrhau newidiadau yn y ffordd y caiff gwasanaethau eu darparu, ond mae gennych y corff sy'n cynrychioli darparwyr dysgu seiliedig ar waith—llawer ohonynt yn ddarparwyr sector preifat, rhai yn ddarparwyr trydydd sector, eraill yn ddarparwyr sector cyhoeddus—yn dweud, 'Rydym ni eisiau'r dyletswyddau hyn wedi'u gosod arnom ni.' Maen nhw'n gofyn am y pethau hyn mewn gwirionedd oherwydd eu bod eisiau darparu'r gwasanaethau y mae ein plant a'n pobl ifanc eu hangen, ac yn ogystal â hynny, mae llawer ohonyn nhw eisoes yn arbenigo mewn darparu cymorth mewn ffyrdd a allai fod yn ddefnyddiol i'r sector preifat eu dysgu. Felly, dywedodd llawer ohonyn nhw: 'Rydym ni eisoes yn helpu pobl ag anghenion dysgu ychwanegol; rydym ni eisiau gweld y dyletswyddau hyn yn cael eu hymestyn i ni.' Fel y mae Llyr Gruffydd wedi dweud yn gwbl briodol, rydych chi wedi ymestyn y gofynion hyn i'r sector preifat eisoes ym maes darparwyr y blynyddoedd cynnar, ac ni allaf yn fy myw weld pam y dylai fod dull gwahanol ym maes darparwyr seiliedig ar waith. Yn y pen draw, y trethdalwr sy'n talu am y pethau hyn a dylai fod cysondeb o ran y ddarpariaeth honno.
Erbyn hyn, rydym ni i gyd yn gwybod, pan fo cytundebau contract yn cael eu rhoi ar waith, ei bod yn bwysig iawn i wneud yn siŵr bod contractau yn cael eu gorfodi, a bod contractau yn cael eu hysgrifennu yn y fath fodd fel na all pobl weld bai arnynt a dianc rhag y cyfle i gael eu dwyn i gyfrif am y ddarpariaeth o'i gymharu â'r contractau hynny. Nid oes gan y sector cyhoeddus hanes da o ran gallu gwneud hynny bob amser, ac rydym ni'n mynd i fod mewn sefyllfa bosibl lle gallai colegau a sefydliadau addysg bellach, os ydyn nhw'n darparu dysgu seiliedig ar waith, o bosibl is-gontractio'r gwaith hwnnw i ddarparwr sector preifat, i ddarparwr trydydd sector, nad oes ganddynt unrhyw gyfrifoldebau o dan y trefniadau newydd hyn a llwyr ddianc rhag y system reoli—llwyr ddianc rhag y system reoli—yr ydych chi'n ceisio ei chyflwyno. Nid wyf yn gofyn i chi weithio allan yr holl ffyrdd y mae angen i ni wneud yn siŵr bod y system honno yn gweithio ar hyn o bryd. Y cyfan yr wyf yn ei wneud yw rhoi cyfle i chi fel Gweinidogion Cymru fod â phwerau i wneud Gorchmynion er mwyn i chi allu ymestyn darpariaethau'r Bil yn y dyfodol. Nid wyf yn gwybod pam nad ydych chi'n achub ar y cyfle hwn gyda'r ddwy law, a dyna pam yr wyf i'n dal i fod yn awyddus i wthio'r gwelliannau hyn i bleidlais.