Part of the debate – Senedd Cymru am 6:24 pm ar 21 Tachwedd 2017.
Llywydd, rwy'n cydnabod bod cyfran o bobl ifanc ag ADY yn mynd ymlaen i gael dysgu seiliedig ar waith ar ôl iddynt adael yr ysgol neu addysg bellach. Mae'n rhaid inni sicrhau bod y bobl ifanc hyn yn parhau i dderbyn cefnogaeth briodol ar gyfer eu hanghenion. A byddwn yn sicrhau bod y cysylltiadau priodol yn cael eu gwneud rhwng y system ADY newydd a darparwyr dysgu seiliedig ar waith.
Mae ymchwilio i'r cyfleoedd ar gyfer cysylltiadau priodol a gynigir gan drefniadau cytundebol, yn fy marn i, yn ysgogiad mwy pwerus o bosibl na'r gwelliant. Os na chymerir camau, bydd canlyniad ariannol ar gyfer darparwyr, ac mae hyn yn debygol o fod yn offeryn mwy effeithiol i sicrhau cydymffurfiaeth. Safbwynt y Llywodraeth drwy gydol hynt y Bil hwn yw y byddai'n anghymesur i osod dyletswyddau statudol ar ddarparwyr yn hyn o beth.
Fodd bynnag, mae'r pŵer sydd wedi'u cynnwys yn y gwelliannau hyn yn annhebygol o fod yn ddigon eang i fod yn effeithiol. Ni fydd, er enghraifft, yn darparu ar gyfer apeliadau nac ar gyfer gosod gofynion drwy'r cod. Ac ni allem gadw trefn ar y system o dan y gwelliant a gynigir, gan nad oes unrhyw bwerau i gyfarwyddo darparwyr dysgu seiliedig ar waith. Ar y llaw arall, gall cytundebau contractiol, o bosibl ddarparu dull effeithiol o fynnu cydymffurfiaeth.
Mae'n debygol hefyd y bydd materion eraill o ran dibynnu ar y pŵer. Er enghraifft, o ran effeithiolrwydd gweithredol, gallai fod problem o ran sut y byddai'r ddarpariaeth hon yn cyd-fynd â'r hyn sy'n digwydd ar lawr gwlad. Yn benodol, mae yna gwestiwn ynghylch a fyddai is-gontractwyr, er enghraifft, sy'n darparu dysgu seiliedig ar waith, yn cael eu dal gan eiriad y gwelliant. Ar yr wyneb, nid yw'n ymddangos fod unrhyw beth y byddai'r pŵer hwn yn ei ganiatáu na fyddem yn gallu ei gyflawni drwy gontract gyda darparwyr. Mae'r gofynion cytundebol presennol ar gyfer dysgu seiliedig ar waith eisoes yn darparu ar gyfer cymorth dysgu ychwanegol ar gyfer hyfforddiant i ffwrdd o'r gwaith, ac mae cyllid i gontractwyr i dalu am y costau sy'n gysylltiedig â hynny. Rwy'n fodlon—yn fodlon iawn—ailadrodd ymrwymiad blaenorol y Llywodraeth i ystyried pa welliannau y gellir eu gwneud i'r trefniadau presennol yn rhan o'r symudiad tuag at Cymru'n Gweithio o 2019 ymlaen. Bydd cynlluniau datblygu unigol yn adnodd sylfaenol ar gyfer darparwyr wrth benderfynu sut i gefnogi pobl ifanc ag anghenion dysgu ychwanegol, ac ystyriaeth allweddol yma yw bod yn rhaid iddo fod gyda chydsyniad y person ifanc. Ond rwyf am sicrhau bod y cyfleoedd yn cael eu gwireddu'n llawn ar gyfer integreiddio gydag offer y bydd Cymru'n Gweithio yn eu defnyddio i nodi rhwystrau i gyflogaeth a chyflenwi darpariaeth ddilynol. Ac am yr holl resymau a amlinellwyd gennyf, byddwn yn annog yr Aelodau i wrthwynebu'r gwelliannau hyn.