Part of the debate – Senedd Cymru am 6:55 pm ar 21 Tachwedd 2017.
Llywydd, mae arnaf ofn na allaf gefnogi gwelliannau 17 a 18, sy'n ceisio gorfodi awdurdodau lleol i gyfeirio rhieni at wasanaethau eiriolaeth annibynnol. Mae'r Bil yn darparu bod yn rhaid i wasanaethau eiriolaeth annibynnol fod ar gael ar gyfer plant, pobl ifanc a chyfeillion achos. Mae'n iawn mai'r plentyn neu'r person ifanc ei hun—neu gyfaill achos ar ran plentyn nad oes ganddo alluedd—ddylai fod yn defnyddio'r gwasanaeth. Mae hyn yn sicrhau y clywir lleisiau plant a phobl ifanc sy'n agored i niwed. Nid yw disgwyl i awdurdodau lleol ddarparu gwasanaethau eiriolaeth ar gyfer rhieni hefyd yn cyd-fynd â'n polisi y dylai'r system ganolbwyntio ar y plentyn neu'r person ifanc. Felly, nid wyf yn cefnogi'r gwelliannau ar egwyddor.
Ond nid wyf yn argyhoeddedig ychwaith y byddai'r gwelliannau mewn gwirionedd yn gweithredu'n effeithiol yn ymarferol. Mae'n ymddangos eu bod nhw'n awgrymu bod yn rhaid i awdurdodau lleol gyfeirio rhieni at wasanaethau eiriolaeth, gan hefyd beidio â'i gwneud yn ofynnol i awdurdodau lleol ddarparu gwasanaethau ar gyfer rhieni. Felly, ymddengys bod problemau o ran y gallu i gyflawni pe byddai'r gwelliannau yn cael eu cytuno.
Pe byddai'n ofynnol i awdurdodau lleol wneud trefniadau i ddarparu gwasanaethau eiriolaeth i rieni, byddai goblygiadau ariannol posibl iddyn nhw, ac nid yw hynny wedi'i gostio na'i drafod gydag awdurdodau lleol. Dylai'r Aelodau nodi bod dyletswydd awdurdod lleol o dan y Bil i wneud trefniadau i ddarparu gwybodaeth a chyngor, ac i sefydlu trefniadau ar gyfer osgoi a datrys anghydfodau, yn cynnwys rhieni. Felly, mae'r Bil yn darparu ar gyfer rhoi cyngor i rieni a sicrhau eu bod yn gallu codi pryderon pan fo hynny'n briodol.
Mae hefyd yn werth i'r Aelodau gofio, yn y rhan fwyaf o achosion, y byddai rhieni a phlant yn gweithio gyda'i gilydd er lles gorau'r plentyn. Felly, byddai eiriolwr dros y plentyn hefyd, mewn gwirionedd, yn mynegi barn y rhieni.
Am yr holl resymau hyn, rwyf yn annog yr Aelodau i wrthwynebu'r gwelliannau.