Part of 2. Cwestiynau i’r Cwnsler Cyffredinol – Senedd Cymru am 2:43 pm ar 22 Tachwedd 2017.
Rwy'n cytuno bod mynediad at gyfiawnder yn hawl sylfaenol ac rwy'n poeni mai safbwynt Llywodraeth y DU yw symud at fodel lle y telir am gyfiawnder gan ddefnyddwyr system y llysoedd. Fy marn i, a barn Llywodraeth Cymru, yw bod cyfiawnder yn nwydd cyhoeddus hanfodol, ac mae'n ddyletswydd ar y wladwriaeth i'w ddarparu, yn hytrach na disgwyl i unigolion dalu am yr eitem ddisgresiynol.
Mynegodd Gweinidogion Cymru, gan gynnwys fy rhagflaenydd a Carl Sargeant hefyd, os caf ddweud, ein barn fel Llywodraeth yn gryf i'r Weinyddiaeth Gyfiawnder ar sawl achlysur, gan gynnwys mewn perthynas â Deddf Cymorth Cyfreithiol, Dedfrydu a Chosbi Troseddwyr 2012 a chau llysoedd, ac yn wir, y materion yn ymwneud â ffioedd llys y mae hi newydd dynnu sylw atynt.
Soniasoch am yr achos ffioedd tribiwnlys. Canfu y Goruchaf Lys yno fod y Gorchymyn a gyflwynwyd gan Undeb Cenedlaethol y Newyddiadurwyr yn anghyfreithlon yn ôl cyfraith y wlad hon a chyfraith yr Undeb Ewropeaidd, gan gadarnhau nifer o'r pwyntiau roedd Llywodraeth Cymru wedi'u gwneud eisoes.
Mae Llywodraeth Cymru eisoes mewn cysylltiad â'r tîm yn y Weinyddiaeth Gyfiawnder sy'n gyfrifol am gynnal adolygiad ôl-weithredol o'r Ddeddf Cymorth Cyfreithiol, Dedfrydu a Chosbi Troseddwyr, a bydd yr adolygiad hwnnw yn hollbwysig wrth ddarparu sylfaen dystiolaeth ar gyfer edrych ar effaith newidiadau i gymorth cyfreithiol yng Nghymru.
Mae'r Llywodraeth yn darparu cyllid sylweddol i wasanaethau cynghori ledled Cymru, gyda'r nod o ddarparu gwasanaethau lles cymdeithasol i wneud iawn, i ryw raddau, am y toriadau rydych newydd dynnu sylw atynt.