Part of the debate – Senedd Cymru am 5:52 pm ar 28 Tachwedd 2017.
Diolch. Mae'r cyfnod o rybudd rhwng y Cydsyniad Brenhinol a'r diddymu terfynol yn taro'r cydbwysedd cywir rhwng diogelu stoc tai cymdeithasol a rhoi hysbysiad rhesymol i denantiaid bod yr hawliau yn dod i ben. Mae'r darpariaethau yn y Bil yn sicrhau y bydd tenantiaid yn cael gwybodaeth o fewn dau fis ar ôl y Cydsyniad Brenhinol. Mae hyn yn rhoi 10 mis arall cyn y diddymu terfynol i gyflwyno cais i brynu eu heiddo.
Mae deuddeg mis yn swm teg a rhesymol o amser. Mae'n rhoi digon o amser i denantiaid i gael cyngor cyfreithiol ac ariannol priodol ar oblygiadau perchentyaeth. Cyfeiriwyd at yr achos yn yr Alban, a chytunodd Senedd yr Alban ar gyfnod rhybudd o ddwy flynedd rhwng y Cydsyniad Brenhinol a'r diddymu terfynol, er i'r Pwyllgor a oedd yn craffu ar y Bil yn yr Alban argymell cyfnod o flwyddyn o leiaf. Nid oedd y ddeddfwriaeth yn yr Alban yn cynnwys unrhyw ddarpariaethau manwl i sicrhau bod gwybodaeth yn cael ei darparu i'r holl denantiaid perthnasol cyn gynted â phosibl ar ôl y Cydsyniad Brenhinol ychwaith, sy'n ddarpariaeth allweddol yn ein Bil ni. Daeth yr hawl i brynu yn yr Alban i ben ar 31 Gorffennaf 2016, a thrwy gydol y flwyddyn hyd at ddiwedd mis Medi 2016, cafwyd 37 y cant yn fwy o geisiadau yn ystod y flwyddyn nag yn y flwyddyn flaenorol. Felly, cafwyd cynnydd sydyn yn sicr yn yr Alban, er gwaethaf y ffaith bod ganddyn nhw gyfnod o ddwy flynedd.
Felly, yng Nghymru, bydd tenantiaid yn gallu arfer yr hawl i brynu ar unrhyw adeg hyd at y dyddiad diddymu, ac nid oes rhaid cwblhau'r broses hon cyn i'r diddymu ddigwydd. Roedd yr adroddiad gan y Pwyllgor Cymunedau, Cydraddoldeb a Llywodraeth Leol yn nodi bod y rhan fwyaf o'r rhanddeiliaid yn fodlon ar gyfnod o 12 mis o rybudd. Daeth adroddiad y Pwyllgor Cymunedau, Cydraddoldeb a Llywodraeth Leol i'r casgliad bod yr isafswm o 12 mis o gyfnod rhybudd yn taro cydbwysedd priodol rhwng yr angen i roi digon o amser i denantiaid ymarfer eu hawliau, a'r angen i atal colli rhagor o stoc tai cymdeithasol mor gyflym â phosibl.
Felly, gofynnaf i'r Aelodau wrthod gwelliant 12 a gwelliant 4 sy'n gysylltiedig.