Grŵp 6. Y darpariaethau diddymu yn dod i rym (Gwelliannau 12, 4)

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:48 pm ar 28 Tachwedd 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Melding David Melding Conservative 5:48, 28 Tachwedd 2017

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Llywydd. Fel y dywedasoch, hwn yw'r grŵp olaf ac rwy'n cynnig y prif welliant—gwelliant 12.

Bydd y gwelliant hwn yn sicrhau na chaiff diddymu'r hawl i brynu a hawliau cysylltiedig ddod i rym tan o leiaf ddwy flynedd ar ôl i'r Bil gael Cydsyniad Brenhinol. Ar hyn o bryd fel y'i drafftiwyd, byddai'r diddymu yn dod i rym ar ôl un flwyddyn. Hefyd, mae gwelliant 4 yn ganlyniadol i welliant 12.

Rwy'n credu bod cwmpas sylweddol i ymestyn cyfnod gras hawl i brynu i ddwy flynedd, fel yr oedd yn yr Alban. Yn ystod ein trafodion pwyllgor Cyfnod 1, nodwyd bod Mesur 2011 yn darparu, pan fyddai'r hawl i brynu yn cael ei atal am y cyfnod hwyaf o 10 mlynedd, y byddai'n ofynnol i awdurdodau lleol aros dwy flynedd cyn cyflwyno cais arall. Yn ôl canllawiau Llywodraeth Cymru ar gyfer awdurdodau lleol ar geisiadau i atal yr hawl i brynu a hawliau cysylltiedig, roedd hyn er mwyn caniatáu, a dyfynnaf, 'cyfnod rhesymol o amser' i denantiaid ystyried pa un a fydden nhw'n arfer yr hawl i brynu cyn y gallai'r awdurdod wneud cais am ataliad arall, gan greu cynsail clir iawn, yn fy marn i.

O gofio hyn, gofynnodd Mr Clarke o Tenantiaid Cymru pam mae'r Bil yn darparu cyfnod byrrach o amser, sef 12 mis, i'r diben o alluogi tenantiaid i ystyried yr un ystyriaethau cyn diddymu. Hefyd, codwyd pryderon ynghylch cynnydd sydyn posibl mewn gwerthiannau cyn y diddymu, yr oedd rhai o'r ymatebwyr yn ei gysylltu â'r cyfnod 12 mis o rybudd.

Llywydd, mae'r rhain i gyd yn rhesymau pwysig, yn fy marn i, pam y dylid ymestyn y cyfnod gras o un flwyddyn i ddwy. Bydd diddymu'r hawl i brynu yn cael effaith enfawr ar fywydau llawer o berchnogion cartrefi uchelgeisiol sy'n byw yn y sector cymdeithasol. Rwyf wedi cael llawer o ohebiaeth ar y mater hwn, ac rwy'n siŵr bod Aelodau eraill wedi cael profiad tebyg.

Cododd rhai aelodau'r pwyllgor yng Nghyfnod 2 y gwrthwynebiad bod y gyfraith bosibl hon yr ydym yn ei hystyried y prynhawn yma eisoes yn gyhoeddus, ac felly bod pobl eisoes yn ymwybodol ohoni a'i hamserlen. Mae'n rhaid imi ddweud fy mod yn ystyried hon yn farn weddol ddelfrydol o sut y mae'r cyhoedd yn ymgysylltu â'r ddeddfwrfa, ond, beth bynnag, nid wyf yn derbyn y ddadl. Ni allwn weithredu darn o ddeddfwriaeth sylfaenol fel hyn gydag amserlen sy'n seiliedig ar y dybiaeth y bydd pobl yn debygol o fod yn ymwybodol o'r hyn yr ydym yn ei drafod yma yn y Cynulliad. Yn ystod Cyfnod 1, ac rwy'n ystyried achosion fy etholwyr fy hun, clywais i gan denantiaid nad oedden nhw'n ymwybodol hyd yn oed fod atal yn mynd rhagddo yn eu hardal nhw, ac roedden nhw i fod yn rhan o'r ymgynghoriad. Credaf felly, fod yn rhaid inni sylweddoli bod hyn yn mynd i fod yn ergyd fawr i rai pobl pan fyddan nhw'n cael y wybodaeth honno y gwnaeth y Gweinidog ein sicrhau ni, er gwaethaf y diffyg dyletswydd i hysbysu, y byddan nhw'n ei chael, ac rwy'n eithaf siŵr y byddan nhw yn ei chael. Nid wyf yn credu bod y Llywodraeth yn bod yn anghyfrifol yn y fan yma, hyd yn oed os nad wyf i o'r farn ei bod wedi dewis y dull gorau o hysbysu tenantiaid a landlordiaid.

Felly, yr hyn nad ydym ni ei eisiau, rwy'n credu, yn dilyn gweithredu'r Bil, yw sefyllfa lle mae tenantiaid yn gwneud penderfyniadau yn rhy gyflym. Bydd cyfnod o ddwy flynedd yn rhoi sicrwydd i denantiaid bod ganddyn nhw ddigon o amser ar ô o hyd, pe bydden nhw'n dymuno bwrw ymlaen â phrynu eu cartrefi. Mae honno'n ail ddadl bwerus i fod â chyfnod o ddwy flynedd. Hefyd, dylai'r cyfnod gras o ddwy flynedd leihau unrhyw gynnydd sydyn a ddisgwylir mewn gwerthiant. Mae'n fwy tebygol y bydd tenantiaid yn cymryd eu hamser ac y bydd hyn yn arwain at wasgaru ceisiadau, yn hytrach na chynnydd ar unwaith. Dyma'n wir a ddigwyddodd yn yr Alban, pan roddwyd cyfnod gras o ddwy flynedd i denantiaid yn dilyn diddymu'r hawl i brynu yn yr Alban, ac ni fu unrhyw gynnydd ar unwaith yn nifer y cartrefi a brynwyd. Os edrychwch chi ar eu gwerthiannau, fe wnaethon nhw aros mewn patrwm eithaf tebyg.

Felly, rwy'n credu bod rhesymau ymarferol, eglur iawn dros ymestyn y cyfnod gras o un i ddwy flynedd, ac rwy'n annog y Cynulliad i gefnogi'r gwelliant hwn.