Diolch, Dirprwy Lywydd. A gaf i ddiolch i Ysgrifennydd y Cabinet am gyflwyno'r ddadl hon ar agwedd hollbwysig ar ddatblygu busnes yng Nghymru. Hoffwn ddweud ar y dechrau y byddwn yn cefnogi gwelliannau Plaid Cymru i'r ddadl hon.

Entrepreneuriaeth sy'n sbarduno pob menter ddiwydiannol. Hebddo, ni fyddem ni'n gallu mwynhau'r manteision cymdeithasol yr ydym ni'n eu cymryd yn ganiataol. Wrth i economi Cymru esblygu, gan gefnu ar y diwydiannau trwm traddodiadol o lo a dur, felly hefyd bydd swyddogaeth busnesau bach a chanolig yn parhau i fod yn elfen hanfodol o ddatblygiad economi Cymru.

Eisoes, mae busnesau bach a chanolig yn chwarae rhan fwy blaenllaw yn economi Cymru nag yn unrhyw ran arall o'r DU. Mae hi felly'n hanfodol bod Llywodraeth Cymru yn rhoi'r strategaethau a'r polisïau cywir ar waith nid yn unig i gefnogi busnesau bach a chanolig sy'n bodoli eisoes, ond hefyd i ddatblygu ymhellach y rhan hanfodol hon o dwf economaidd Cymru. Mae'n wir dweud bod busnesau bach a chanolig yn ymgorffori llawer o amcanion Llywodraeth Cymru, oherwydd maen nhw'n aml ar flaen y gad o ran arloesi, yn enwedig yn y sector amgylcheddol sensitif. Mae llawer o'r mentrau llai yn cyflogi dim ond ychydig o bobl, felly dylid eu hannog i ymsefydlu mewn mannau lle y gallan nhw gyfrannu at yr economi sylfaenol. Byddai hyn yn cael yr effaith ychwanegol o gefnogi agenda 'swyddi yn nes at y cartref' Llywodraeth Cymru.

Siaradais yn gynharach am greu'r amgylchedd iawn i fusnesau bach a chanolig dyfu a ffynnu. Rwy'n credu y dylai Llywodraeth Cymru ddefnyddio pob dyfais sydd ganddi i wireddu hyn. Rydym ni'n cydnabod cyflwyno band eang cyflym iawn a'r swyddogaeth hanfodol y mae mynediad i'r rhyngrwyd yn ei chwarae mewn datblygu busnesau, ond unwaith eto byddem yn ailadrodd yr angen i hysbysu a chynghori, yn enwedig busnesau newydd, ynglŷn â'r manteision y gall band eang cyflym iawn ei gynnig i helpu eu menter i ffynnu.

Byddem yn gobeithio y bydd y banc newydd, Banc Datblygu Cymru, gan adeiladu ar fentrau Cyllid Cymru, yn chwarae rhan hollbwysig wrth sefydlu sylfaen gref o fusnesau bach a chanolig yng Nghymru. Mae'n hanfodol bod y banc datblygu yn gweithio'n agos gyda Busnes Cymru er mwyn hwyluso ffordd cydgysylltiedig o weithio i helpu'r sector i ddatblygu. Yn anad dim, rhaid i gyfalaf fod ar gael mor rhwydd a di-straen â phosib. Rhaid i gronfeydd rhanddeiliaid fod y dewis ariannu hanfodol, oherwydd ni fydd cwmnïau newydd, yn enwedig cwmnïau arbennig o arloesol, yn gweld elw ar eu henillion efallai am nifer o flynyddoedd. Nid yw benthyciadau y mae angen eu had-dalu felly yn drefniant ariannu addas i'r cwmnïau hyn. Felly mae swyddogaeth y banc datblygu yn dyngedfennol er mwyn datblygu’r rhan hanfodol hon o economi Cymru.

Mae gan Busnes Cymru hefyd swyddogaeth hanfodol i'w chwarae, yn enwedig gyda busnesau newydd yn y sector arloesol. Yn aml, mae'r entrepreneuriaid hyn yn canolbwyntio'n benodol ar wyddoniaeth, a does ganddyn nhw fawr o synnwyr busnes na phrofiad chwaith. Gall y cyngor a'r cymorth y gall Busnes Cymru ei roi yn y maes hwn olygu'n aml y gwahaniaeth rhwng methu a llwyddo i'r cwmnïau hyn. Gwelaf hefyd mai cylch gwaith Busnes Cymru ddylai fod i arwain cwmnïau ar hyd y llwybrau gorau i gael buddsoddiad priodol gan y banc datblygu.

Mae'r cysylltedd rhwng ein sefydliadau academaidd a'n busnesau hefyd yn hynod o bwysig o ran twf entrepreneuriaeth a datblygu'r economi breifat yng Nghymru. 

I grynhoi, cylch gwaith Llywodraeth Cymru yw darparu'r amgylchedd gorau posibl er mwyn i fusnesau bach a chanolig ffynnu a thyfu. Mae hyn yn cynnwys unedau busnes addas mewn lleoliadau priodol, seilwaith teithio da, gallu cael cyfalaf a chyngor busnes, ond hefyd cyfundrefn sydd mor rhydd â phosib o reolaethau a biwrocratiaeth. Dim ond drwy fynd ati fel hyn y byddwn yn gweld sector preifat cryf, llewyrchus yn datblygu a thyfu yng Nghymru dros y blynyddoedd nesaf, gan ddarparu swyddi da sy'n talu'n dda, ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol.