Roeddwn innau hefyd am sôn ychydig am y cyfle a gollwyd yn y gyllideb hon mewn perthynas ag ynni a'r strategaeth ddiwydiannol. Roedd yn eithaf annisgwyl clywed Caroline Jones yn dweud rhai pethau y buaswn yn cytuno â hwy, ond dyna ni. Rydym yn cytuno ar rai o'r pethau hyn, ac mae hyn yn gwyrdroi'r cyfle a gollwyd yn arbennig, wrth gwrs, mewn perthynas â'r morlyn llanw. Ar ddechrau fy sylwadau, rwy'n datgan yn glir iawn fy mod yn gyfranddaliwr cymunedol yn y morlyn llanw, fel y mae cannoedd o bobl yn ardal bae Abertawe, oherwydd mae pobl am weld y datblygiad hwn yn symud yn ei flaen ac yn digwydd.

Mae'n siomedig na chafwyd datganiad yn y gyllideb ar y morlyn llanw, ond hyd yn oed yn fwy siomedig, rwy'n meddwl, yw gweld y diffyg manylion yn y strategaeth ddiwydiannol ynghylch ynni'r llanw. Nid wyf yn meddwl fy mod yn bradychu unrhyw gyfrinachau drwy ddweud ein bod i gyd wedi pleidleisio o blaid egwyddor y morlyn llanw pan aethom i gyfarfod â Greg Clark fel cadeiryddion pwyllgorau yn yr haf ac yn dilyn dadl yn y Cynulliad hwn, ac er nad oeddem yn disgwyl i unrhyw beth gael ei ddweud yn y cyfarfod hwnnw, roedd y Gweinidog yno'n awyddus iawn i bwysleisio pa mor bwysig fyddai strategaeth ddiwydiannol ar gyfer datblygu ynni'r llanw, nid yn unig yng Nghymru ond ledled y DU. A'r hyn sydd gennym yn y pen draw yw strategaeth ddiwydiannol nad yw'n sôn bron ddim—wel, nid yw'n sôn am forlynnoedd llanw o gwbl, ac nid yw'n sôn am ddatblygu ynni'r llanw yng Nghymru. Mae'n sôn am yr Alban, ac rwy'n bryderus, oherwydd mae'n ein gadael mewn sefyllfa lle mae'r datblygiad llanw rydym eisoes yn ei weld yng Nghymru oddi ar Sir Benfro ac Ynys Môn mewn nifer o ddatblygiadau ynni'r tonnau ac ynni'r llanw y mae Llywodraeth Cymru wedi buddsoddi ynddynt i'w gweld fel pe baent wedi cael eu hanwybyddu'n llwyr gan y strategaeth ddiwydiannol ar gyfer y DU gyfan.

Felly, mae mater enfawr, cymhleth i fynd i'r afael ag ef yn y gyllideb hon ynglŷn â chymorth ar gyfer technolegau gwyrdd newydd neu ddatgarboneiddio ein heconomi, a chaiff ei adlewyrchu hefyd yn y ddadl ynglŷn â'r compact ar gyfer gwahaniaeth, oherwydd mae hynny wedi bod yn cael ei drafod mewn perthynas â'r morlyn llanw ers o leiaf ddwy flynedd. Rydym wedi cael adroddiad annibynnol, adroddiad Hendry, sy'n dweud y gall y morlyn llanw fod yn brosiect braenaru ar gyfer y dechnoleg hon. Rwy'n cytuno'n gryf â'r hyn a ddywedodd Mike Hedges—os ydym yn ei wneud yn awr, ni sy'n mynd i elwa o'r buddsoddiad cynnar hwnnw. Oes, mae yna fuddsoddiad ymlaen llaw, ond bydd hwnnw'n cael ei ad-dalu sawl gwaith drosodd wrth inni ddatblygu ein sgiliau, yn ein datblygiad diwydiannol yma yn ne Cymru. Oni bai am hynny, byddwn yn dod yn dderbynwyr pa gwmni Tsieineaidd bynnag sy'n penderfynu ymhen 15 mlynedd y buasai'n hoffi adeiladu morlyn llanw ym mae Abertawe. Credaf fod camddealltwriaeth lwyr o'r angen i achub y blaen ar y buddsoddiad hwn.

Nawr, mae wedi cael ei ddweud, ac mae'n wir, fod y Trysorlys yn y gyllideb ac yn y papurau ar y gyllideb yn dweud nad oes unrhyw ardollau trydan carbon isel newydd neu gompact ar gyfer gwahaniaeth yn debygol cyn 2025. Mae hynny wedi'i grybwyll eisoes. Fodd bynnag, mae oddeutu £0.5 biliwn o hyd yn yr Adran Busnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol ar gyfer technolegau carbon isel, a chredaf o hyd fod cyfle i Lywodraeth Cymru roi pwysau arnynt i'w ddefnyddio ar gyfer y prosiectau yng Nghymru hefyd. Fe ildiaf.