Part of the debate – Senedd Cymru am 3:25 pm ar 5 Rhagfyr 2017.
Ni fyddaf yn cefnogi'r ddeddfwriaeth hon. Gofynnais yn y Siambr hon beth sydd o'i le ar werthu tŷ cyngor cyhyd ag y defnyddir yr arian i adeiladu rhai newydd, ac nid wyf wedi cael ateb boddhaol. Nid wyf yn barod i bleidleisio i gael gwared ar opsiwn i bobl dosbarth gweithiol fod yn berchen ar eu cartref eu hunain heb gyflwyno unrhyw ffyrdd newydd iddyn nhw brynu tŷ. Mae'r ddeddfwriaeth yn rhan o duedd afiach o gadw pobl yn ddibynnol ar y wladwriaeth ac atgyfnerthu anghydraddoldeb.
Felly, dyma rai awgrymiadau ynghylch lle y byddai'n well i'r Llywodraeth ddefnyddio ei hymdrechion. Rhwng 2012 a 2016, ni wnaeth Cyngor Caerdydd, a gaiff ei weithredu gan y Blaid Lafur, adeiladu unrhyw dai cyngor—dim un. Dyna oedd eu dewis. Mae cynghorau eraill yn llwyddo i wneud hynny. Nid yw'r ddeddfwriaeth hon yn gwneud dim i fynd i'r afael â hynny. Dylem ni sicrhau mai pobl leol yw'r flaenoriaeth lwyr ar gyfer rhestrau dai, a dylid defnyddio stoc tai cymdeithasol yng Nghymru i ddarparu ar gyfer galw lleol. Rwy'n gobeithio bod hynny'n egwyddor y gallwn ni i gyd ei gefnogi.
Mae angen inni adeiladu llawer mwy o dai fforddiadwy, ac mae hynny'n golygu gwirioneddol fforddiadwy. Gallai gwell cyfreithiau cynllunio orfodi cwmnïau adeiladu i adeiladu cyfran uwch o dai gwirioneddol fforddiadwy, ond rydym ni mewn sefyllfa erbyn hyn lle ceir ychydig iawn o ddatblygwyr yn rheoli'r sector tai, gan arwain at gynlluniau datblygu gwael lle caiff caeau gwyrdd eu dinistrio, a diwylliant lleol ei anwybyddu. Peth da, heb os, yw cael diwydiant lle mae cwmnïau adeiladu lleol llai yn adeiladu tai yn seiliedig ar angen lleol a nodweddion lleol, ond mae cost uchel tir ynghyd â chymhlethdod deddfau cynllunio y Blaid Lafur yn atal hyn.
Os ydym ni o ddifrif yn dymuno gwneud rhywbeth o ran y frwydr yn erbyn yr argyfwng tai, gadewch inni wneud rhywbeth am y 23,000 o eiddo sy'n wag yn hirdymor yng Nghymru. Maen nhw'n eistedd yn wag ac maen nhw'n staen ar ein cymunedau. Pe byddai'r tai hynny'n cael eu defnyddio gan ddau berson ar gyfartaledd, yna byddem yn rhoi cartref i 50,000 o bobl yn gyflym iawn.
Nawr, dylid rhoi clod pan fo clod yn ddyledus, oherwydd llwyddodd Cyngor Tor-faen ddod â thraean o eiddo gwag hirdymor yn ôl i ddefnydd y llynedd, ond llwyddodd Cyngor Caerdydd i wneud hyn gyda dim ond 0.8 y cant, ond mae'n caniatáu i ddatblygwyr cyfoethog adeiladu tai nad ydynt yn fforddiadwy ym mhobman ar gaeau gwyrdd yn lle hynny. Felly, pam nad yw'r Llywodraeth yn canolbwyntio ar bob cyngor yng Nghymru, a chael teuluoedd yn y tai gwag hyn?
Mae perchentyaeth yn rhan o freuddwyd Cymru. Bydd rhai yma yn dweud mai obsesiwn y DU yw perchentyaeth. Ni welaf ddim o'i le ar hynny. Mae'n rhan o'n diwylliant, ac rwyf i eisiau ei annog. Dyna pam na allaf i gefnogi'r Bil hwn.