Mae cyfrifoldebau newydd o ran cofrestru gwasanaethau bysiau lleol, trwyddedu tacsis a cherbydau hurio preifat, a sefydlu swyddfa’r comisiynydd traffig yma yng Nghymru, yn realiti newydd, ynghyd â chyfrifoldebau ychwanegol i reoli gwasanaeth rheilffyrdd Cymru; disgwylir i hynny ddigwydd yn gynnar yn 2018. Felly, nid yn unig y mae angen i’n strategaeth drafnidiaeth adlewyrchu’r realiti hwn, ond mae angen ei fframio yng nghyd-destun y Deyrnas Unedig yn gadael yr Undeb Ewropeaidd, a manteisio ar y cyfleoedd y gellir eu hennill drwy fasnachu yn yr economi fyd-eang newydd, a harneisio datblygiadau technolegol yn y sector trafnidiaeth wrth ddatblygu cerbydau ag allyriadau isel iawn, cerbydau ymreolus a thechnolegau newydd eraill. Mae angen inni gynllunio offer i’n galluogi i fanteisio i'r eithaf ar y cyfleoedd hyn.

Ac felly, rwy’n falch o gyhoeddi y caiff ein canllawiau arfarnu newydd ar gyfer trafnidiaeth yng Nghymru eu cyhoeddi yfory; bydd y rhain yn ei gwneud yn haws i gynllunwyr trafnidiaeth ddatblygu a gweithredu ymyriadau sy'n diwallu anghenion trafnidiaeth pobl sy'n byw yng Nghymru yn well. Bydd y canllawiau hyn yn hollbwysig i lwyddiant y tair rhaglen metro, ac i gyflawni prosiectau trafnidiaeth allweddol megis ar yr M4 ac ar hyd coridor yr A55, a’r A40 yn y gorllewin. Rwy’n ystyried yr holl ffactorau hyn wrth ddatblygu strategaeth drafnidiaeth newydd Cymru, ac rwy’n cynnig dull dwy haen, sy'n cynnwys datganiad polisi cyffredinol wedi’i ategu gan nifer o ddatganiadau polisi thematig. Bydd y datganiad cyffredinol yn nodi ein nodau a'n hamcanion ehangach ar gyfer y rhwydwaith trafnidiaeth yng Nghymru. Bydd yn ymdrin â sut rydym yn bwriadu ystyried newidiadau ac, yn hollbwysig, agenda polisi ehangach y Llywodraeth o ran cynllunio defnyddio tir, cyflenwi gwasanaethau cyhoeddus, lliniaru newid yn yr hinsawdd ac addasu iddo a datblygu cynaliadwy.

Rwy’n cydnabod y bydd strategaeth drafnidiaeth uchelgeisiol yn golygu bod angen newid radical i bolisïau defnyddio tir, cynllunio a darparu gwasanaethau; mae’r cynllun gweithredu economaidd yn nodi hynny. Efallai y bydd angen llawer o uchelgais i daro’r targed i ddatgarboneiddio 80 y cant erbyn 2050, a bydd yn dibynnu ar y llwybr y mae Llywodraeth Cymru yn ei ddilyn i gyrraedd y targed hwn. Bydd y dull dwy haen hwn yn caniatáu inni fabwysiadu dull mwy deinamig, ymatebol a blaengar drwy gyflwyno datganiadau polisi newydd neu fireinio polisïau presennol yn y dyfodol i ymateb i dechnolegau a blaenoriaethau newydd.

Rwy’n cynnig y bydd strategaeth trafnidiaeth Cymru yn agwedd fwy hyblyg at ddatblygu polisïau a gosod amcanion, gan ganolbwyntio ar ganlyniadau ac yn gallu cael ei mireinio i adlewyrchu amgylcheddau newydd a rhoi sylw i flaenoriaethau newydd, fel ein hawydd i wella hygyrchedd a chynhwysiant ar y rhwydwaith trafnidiaeth gyhoeddus. Flwyddyn yn ôl addewais weithio gyda grwpiau cydraddoldeb i ddatblygu amcanion seiliedig ar ganlyniadau gyda’r bwriad o wella hygyrchedd a chynhwysiant, ac rwy’n falch o ddweud, heddiw, fy mod wedi cyhoeddi datganiad sefyllfa polisi, sy'n nodi chwe amcan seiliedig ar ganlyniadau er mwyn gwella hygyrchedd a chynhwysiant y rhwydwaith trafnidiaeth gyhoeddus yma yng Nghymru. Cafodd yr amcanion hyn eu datblygu gyda chymorth sefydliadau sy'n cynrychioli buddiannau pobl anabl yng Nghymru, ac rwy’n siŵr y byddant yn cyfrannu’n gadarnhaol at hyrwyddo cyfle cyfartal i bawb sy'n byw yng Nghymru. Bydd y safbwynt polisi hwn yn un o gonglfeini ein strategaeth drafnidiaeth newydd. Rwy’n hyderus y bydd y strategaeth ddiwygiedig, ynghyd â’n ffordd newydd o weithio i ddarparu trafnidiaeth gynaliadwy sydd o fudd i holl bobl Cymru, yn cyfrannu’n sylweddol at gyflawni ein hamcanion o ddarparu ffyniant i bawb.

Yn ddiweddarach y mis hwn, byddaf yn lansio ein diweddariad am y cynllun cyllid trafnidiaeth cenedlaethol, a gyhoeddwyd ym mis Gorffennaf 2015. Mae'r cynllun, er nad yw’n ddogfen bolisi, yn nodi sut yr ydym yn cynnig cyflawni'r canlyniadau a ddisgrifir yn ein strategaeth drafnidiaeth Cymru. Yn dilyn ceisiadau gan Bwyllgor yr Economi, Seilwaith a Sgiliau, a’u barn am ba mor aml y dylid diweddaru'r cynllun, rwyf wedi cytuno â’u hargymhelliad o adolygiad blynyddol. Mae’r fersiwn hwn wedi'i ddiweddaru o'r cynllun cyllid trafnidiaeth cenedlaethol yn darparu gwybodaeth am y cynnydd a wnaethpwyd ers 2015, y cynlluniau newydd a fydd yn ymddangos yn y rhaglen am y tair blynedd nesaf, ac mae hefyd yn amlinellu’r rhaglen a ddarperir, ei chostau a’i ffynonellau cyllid. Fel yn achos cynllun 2015, mae’r rhaglen yn un uchelgeisiol ac mae’n cynnwys ymyriadau pwysig fel cyflwyno'r cysyniadau metro yn y gogledd-ddwyrain, yn y de-orllewin ym Mae Abertawe ac yng ngorllewin y Cymoedd. Mae symudiad clir hefyd at ymgymryd ag ymyriadau llai, mwy fforddiadwy a fydd yn dal i allu cael effaith fawr a thargedu mwy o gymunedau, fel y rhaglen mannau cyfyng i ymdrin â thagfeydd ar y ffyrdd a gwella dibynadwyedd gwasanaethau bysiau.

Mae mathau cynaliadwy o drafnidiaeth yn amlwg yn ein rhaglen hefyd—targedu gorsafoedd rheilffordd newydd, gwella gwasanaethau bysiau a rheilffyrdd a hybu cerdded a beicio a datrysiadau trafnidiaeth integredig. Mae strategaeth newydd, pecyn arfarnu trafnidiaeth ar newydd wedd a chynllun cyflenwi blynyddol yn fan cychwyn da i ddarparu system drafnidiaeth fodern a chynaliadwy i Gymru.