Part of the debate – Senedd Cymru am 4:48 pm ar 12 Rhagfyr 2017.
A gaf i ddiolch i Dawn Bowden am ei chwestiynau a dweud hefyd fy mod i'n siŵr fy mod wedi dysgu mwy am Ferthyr yn ystod y 18 mis diwethaf gan yr Aelod nag a wnes o unrhyw lyfrau neu wersi hanes? Ac, unwaith eto, heddiw, rhoddodd Dawn Bowden gipolwg hynod ddiddorol ar hanes yr ardal y mae'n ei chynrychioli, ac rwy’n meddwl ei bod yn hollol gywir i ddweud bod trafnidiaeth yn chwarae rhan hanfodol o ran sicrhau bod ffabrig cymdeithasol ein cymunedau’n aros yn gryf.
Rwy’n meddwl bod hierarchaeth anghenion Maslow yn nodi, er mwyn i bobl fyw bywydau â chyn lleied â phosibl o straen a phryder a chymaint â phosibl o fodlondeb, bod angen inni deimlo’n gysylltiedig—cysylltiedig yn emosiynol, ond hefyd cysylltiedig yn gorfforol. Mae swyddogaeth trafnidiaeth, felly, yn gwbl hanfodol. Os nad oes gennym ni gysylltedd trafnidiaeth da, yn aml gall pobl a chymunedau deimlo eu bod ar y cyrion neu wedi'u heithrio—wedi’u heithrio, yn benodol, o dwf economaidd—ac mae arnaf ofn mai dyna beth mae llawer o gymunedau, yn enwedig yn yr etholaeth y mae Dawn Bowden yn ei chynrychioli, wedi’i deimlo dros y degawd neu fwy diwethaf, ers i ddad-ddiwydiannu ddigwydd. Felly, mae angen inni wneud yn siŵr bod y cymunedau hynny wedi'u cysylltu’n well, nid dim ond â'i gilydd, ond hefyd â chanolfannau trefol mawr Caerdydd, Casnewydd a dinasoedd mawr eraill. I gael swyddi gwell yn agosach at adref, mae angen inni fuddsoddi mwy yn y cymunedau hynny lle nad yw'r rhagolygon am swyddi’n dda ac mae hefyd yn golygu sicrhau, os ydych chi'n gweithio yng Nghaerdydd ond yn dymuno byw mewn cymuned y tu allan i'r ddinas, eich bod yn gallu mynd i’r gwaith yn amlach—gwasanaethau yn amlach ac yn amserol. Felly, bwriad y weledigaeth metro yw cysylltu'r holl bobl ar draws y rhanbarth cyfan yn well. Y nod yw sicrhau cymaint â phosibl o fuddsoddiad gan y sector preifat yn y cymunedau hynny yn y Cymoedd ac, yn ogystal â llunio gweledigaeth hirdymor ar gyfer ailddatblygu’r Cymoedd, roeddem hefyd yn benderfynol o ddefnyddio gweledigaeth y metro yn y tymor byr fel ffordd, ochr yn ochr â gwaith tasglu’r Cymoedd, o ddatblygu’r Cymoedd fel lle deniadol i fuddsoddwyr i ddatblygu eu busnesau.
Gallaf sicrhau'r Aelod ein bod bob amser yn ystyried symud swyddi sector cyhoeddus o'r ardaloedd lle nad oes dim diweithdra i ardaloedd lle ceir llawer o ddiweithdra, ac rwy’n gwybod bod swyddogion yn edrych nid dim ond ar y depo cynnal a chadw sydd wedi ei godi heddiw, ond ar gyfleoedd eraill i gael gwaith sector cyhoeddus yn uwch i fyny yng ngogledd y Cymoedd. Byddwn hefyd yn dweud, yn y tymor byr, ein bod wedi ymrwymo i raglen uchelgeisiol o uwchraddio seilwaith ffyrdd a rheilffyrdd a theithio llesol a gynlluniwyd yn benodol i ddiwallu anghenion pobl ar draws y rhanbarth a gaiff eu gwasanaethu yn y tymor canolig ac yn hirdymor gan y metro.