6. Dadl Aelodau o dan Reol Sefydlog 11.21(iv): Rhwydwaith trafnidiaeth gyhoeddus

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:55 pm ar 13 Rhagfyr 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie Morgan Julie Morgan Labour 4:55, 13 Rhagfyr 2017

(Cyfieithwyd)

Rwy'n falch iawn o noddi ac o gael siarad am y cynnig hwn, ac rwy'n awyddus iawn i weld cynlluniau'r metro'n dwyn ffrwyth ac i weld llai o ddefnydd o'r car. Mae'r cynnig yn nodi, fel y dywedodd sawl siaradwr eisoes, fod angen system drafnidiaeth gyhoeddus gwbl integredig, gan gynnwys teithio llesol, er mwyn cynnig dewis amgen ymarferol a deniadol yn lle defnyddio'r car.

Hoffwn ddyfynnu o e-bost a gefais gan etholwr y bore yma, sy'n crynhoi ein problemau trafnidiaeth trên yng Nghaerdydd yn gryno, rwy'n credu, fel y mae fy nghyd-Aelod Jenny Rathbone eisoes wedi sôn. Mae fy etholwr yn dweud,

Neithiwr aeth 3 thrên heibio cyn i mi allu gwasgu i mewn i 4ydd. Nid oedd digon o gerbydau ar yr un ohonynt. Rwy'n feichiog iawn ar hyn o bryd ac mae'n mynd yn anos defnyddio'r trên am ei fod mor llawn. Ac mae'n fy ngwneud i'n hwyr yn nôl fy mab er fy mod yn gadael 40 munud ar gyfer taith 4 munud. Cyn hir byddaf yn mynd ôl i ddefnyddio fy nghar—rhywbeth nad wyf eisiau ei wneud o gwbl. Hefyd rwy'n methu manteisio ar y gofal plant rhatach sydd ar gael i mi yng nghanol y ddinas (sy'n cael ei ddarparu gan fy ngwaith) am nad wyf yn fodlon rhoi fy mhlentyn dwy oed drwy'r profiad o fynd ar y trenau o dan yr amodau hynny. Nid oes unrhyw ffordd y gallai neb oedrannus neu rywun ag anableddau penodol ymdopi ychwaith (rwy'n amau a fyddai lle i gadair olwyn).

Felly, credaf fod yr e-bost hwnnw'n dangos beth y mae cymudwyr yn ei brofi, ond mae hefyd yn dangos sut y mae blaenoriaethau gwahanol sy'n bwysig iawn i ni yn y Cynulliad hwn ac yn bwysig i'r Llywodraeth, fel gofal plant rhatach—neu rydym yn gobeithio y bydd llawer mwy o ofal plant rhad ac am ddim ar gael—yn ddibynnol ar drafnidiaeth i'ch cludo yno. Felly, mae'r holl rannau gwahanol o'r Llywodraeth wedi'u cydgysylltu, a chredaf fod yr e-bost yn dangos hynny.

Cefais e-bost arall y bore yma hefyd yn dweud,

Mae'r trenau'n hen, yn ddrewllyd, yn annibynadwy, yn llethol o boeth ac fel arfer yn orlawn tu hwnt. Symudais i'r ardal yn ddiweddar a dechreuais fy swydd newydd yng nghanol y ddinas tua 3 wythnos yn ôl. Rwyf eisoes wedi bod yn hwyr oherwydd y trenau ar 4 achlysur. Gallwch ddychmygu nad yw hyn yn creu argraff dda ar fy mòs newydd ond mae fy opsiynau eraill ar gyfer cymudo yn gyfyngedig iawn—yn sicr nid oes angen ychwanegu at y traffig i mewn i'r dref. Beth bynnag, prynais fy eiddo ar y sail ei fod yn agos at yr orsaf drenau!

Mae hynny'n dilyn ymlaen yn bendant o'r pwynt a wnaeth Lee Waters—fod pobl eisiau symud i fyw yn agos at orsafoedd trên. Bydd gwerth tir yn codi, ac rwy'n sicr yn cefnogi'r cynnig ynghylch manteisio ar y cynnydd mewn gwerthoedd tir, ond yn amlwg, rhaid i ni gael y systemau trafnidiaeth i weithio.

Croesawaf y cynlluniau ar gyfer y metro, ond mae trafnidiaeth gyhoeddus wedi ei hintegreiddio'n llawn a theithio llesol yn ei gwneud yn ofynnol inni feddwl, fel y dywedodd Lee Waters hefyd, ynglŷn â sut y mae pobl yn cyrraedd y gorsafoedd trên presennol a hefyd y gorsafoedd trên arfaethedig yn y cynllun metro. A rhaid trafod hyrwyddo cerdded a beicio i ganolfannau trafnidiaeth, a rhoi blaenoriaeth i hynny yn y drafodaeth. Rhaid inni ei osod ar y blaen, ac mae'n hanfodol fod yna gyfleusterau parcio beiciau ym mhob gorsaf, ac nid yw hynny'n wir ar hyn o bryd, wrth gwrs.

Mae hyn yn arbennig o bwysig, gan ein bod yn gwybod bod nifer y teithiau byr o dan filltir sy'n cael eu gwneud yn y car yn cynyddu. Dengys yr ystadegau diweddaraf ar gyfer teithio llesol mai 5 y cant yn unig o oedolion oedd yn beicio o leiaf unwaith neu ddwywaith yr wythnos, fod 61 y cant o oedolion yn cerdded o leiaf unwaith neu ddwywaith yr wythnos, a bod pobl mewn ardaloedd trefol yn fwy tebygol o gerdded dair gwaith neu fwy na hynny yr wythnos, o'u cymharu â phobl mewn ardaloedd gwledig. Credaf fod yna broblem benodol gydag ardaloedd gwledig, a chrybwyllwyd hynny. Felly rwy'n credu ei bod hi'n bwysig ein bod yn buddsoddi mewn seilwaith cerdded yn ogystal â lonydd beicio.

Rwy'n trefnu digwyddiad yn fy etholaeth ym mis Ionawr i hybu beicio ar gyfer teithiau byr—cymudo i'r gwaith, mynd i siopa a mynd â phlant i'r ysgol. Rydym yn mynd i gael trafodaethau am fynd ar eich beic, ac annog pobl hŷn yn enwedig, a mwy o fenywod i feicio, oherwydd mae angen i ni fynd i'r afael â phryderon go iawn pobl ynghylch beicio mewn traffig, a byddwn yn rhoi cymorth ymarferol iddynt wneud pethau fel trwsio olwyn fflat neu eu cynghori ynglŷn â beicio yn y tywyllwch. Byddwn hefyd yn siarad am feiciau trydan, oherwydd rwy'n credu ei bod hi'n bwysig iawn inni hyrwyddo beicio ar gyfer y teithiau byr hyn, ac rydym eisiau gwneud yn siŵr nad yw beicio'n rhywbeth ar gyfer dynion canol oed mewn lycra, fel y dywedodd rhywun. Rydym am iddo fod ar gyfer y gymuned gyfan, ac rydym am i bawb, yn enwedig menywod, i gymryd mwy o ran mewn beicio. Diolch.