GIG Cymru

Part of 3. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 2:47 pm ar 10 Ionawr 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 2:47, 10 Ionawr 2018

(Cyfieithwyd)

Rwy'n gresynu at gywair Rhun ap Iorwerth wrth fynd i'r afael â'r mater difrifol iawn hwn—[Torri ar draws.] Mae awgrymu ein bod yn gwthio stori ar bobl yn gwadu realiti. Nid yw cynnydd o 54 y cant yn y galw am ambiwlansys coch ar Nos Calan yn wthio stori ar bobl. Mae hwnnw'n gynnydd gwirioneddol yn y galw nas cynlluniwyd ar ei gyfer—a sut ar y ddaear y gallech chi gynllunio ar gyfer hynny beth bynnag. Ddydd Calan, roedd cynnydd o 29 y cant yn y galw am ambiwlansys coch. Rydym wedi gweld gwyro eithriadol rhag y norm. Er enghraifft, mewn gofal y tu allan i oriau, gwelsom gynnydd sylweddol yng Nghaerdydd a'r Fro, sydd fel arfer yn ystod cyfnod y Nadolig—ar noswyl Nadolig a dydd Nadolig—yn gweld cwymp yn y galw am wasanaethau, ond eleni, gwelsom gynnydd sylweddol. Felly, nid yw'n bwysau y gallech, yn rhesymol, gynllunio ar ei gyfer o ran y cynnydd hwnnw. Dyma gyflwyniad ffeithiol o'r hyn sy'n digwydd.

Credaf fod ceisio awgrymu mai'r rheswm am hyn yw oherwydd bod plaid wedi difetha ein gwasanaeth—. Mae'n bosibl ei fod yn creu penawdau gwych ar gyfer ffyddloniaid y blaid, ond mewn gwirionedd nid yw'n ein galluogi i ddeall natur yr heriau sy'n ein hwynebu nac yn ein galluogi i wneud rhywbeth yn ei gylch. Credaf mai fy swydd yn y Llywodraeth yw ceisio bod yn gyfrifol ac yn ymatebol ac yn adeiladol ynglŷn â sut rydym yn gwneud hynny. Dyna pam, mewn gwirionedd, o ran eich pwynt olaf ynglŷn â dyfodol hirdymor iechyd a gofal yn y wlad hon a'r methu paratoi i wneud rhywbeth, dyna'n union rydym wedi'i wneud. Ar sail drawsbleidiol, rydym wedi cyfarwyddo panel o arbenigwyr i gynnal adolygiad seneddol o iechyd a gofal cymdeithasol. Bydd gennym yr adroddiad hwnnw o fewn wythnos, ac yna byddwn yn trafod ac yn gorfod gwneud penderfyniadau ynglŷn â dyfodol hirdymor y system iechyd a gofal yma yng Nghymru. Ymhell o geisio osgoi'r heriau go iawn a hynod o anodd, rydym wedi ceisio bod yn adeiladol ac yn aeddfed wrth wneud hynny, ac yna bydd gennym sail ddilys, ystyrlon a heriol i'r Llywodraeth hon, a gweithredwyr gwleidyddol eraill hefyd yn y lle hwn a thu hwnt, allu gwneud penderfyniadau anodd mewn perthynas â dyfodol iechyd a gofal cymdeithasol yma yng Nghymru.