Part of the debate – Senedd Cymru am 3:23 pm ar 10 Ionawr 2018.
Diolch, Lywydd. Credaf fod trafodaethau morol yn debyg i fysiau—rydych yn aros yn hir iawn am un ac mae dau'n cyrraedd yn gyflym iawn. Rwy'n falch o agor y ddadl heddiw ar yr adroddiad gan y Pwyllgor Newid Hinsawdd, Amgylchedd a Materion Gwledig ar reoli ardaloedd morol gwarchodedig yng Nghymru. Mae angen i mi ddiolch i Gadeirydd blaenorol y pwyllgor, Mark Reckless, ac aelodau o'r pwyllgor a weithiodd ar yr ymchwiliad hwn—Jenny Rathbone, Huw Irranca-Davies a Siân Gwenllian—nad ydynt yn aelodau o'r pwyllgor hwn bellach. Rwy'n ddiolchgar iawn iddynt am y gwaith a wnaethant yn cynhyrchu'r hyn rwy'n credu sy'n adroddiad da iawn.
Dyma'r ail ddadl, fel y dywedais, a gynhaliwyd yr wythnos hon yn y Siambr ar bolisi morol. Credaf ei fod yn bolisi pwysig iawn ac mae'n briodol ei fod yn cael y lefel hon o sylw. Dywedodd rhywun unwaith na ddylem alw'r blaned hon yn ddaear, ac y dylid ei galw'n ddŵr, oherwydd mae llawer mwy o'i harwyneb wedi'i orchuddio gan ddŵr nag sydd wedi'i orchuddio gan ddaear. Felly, credaf fod angen i ni roi llawer o ystyriaeth i'r amgylchedd morol. Yr amgylchedd morol yw dros hanner arwynebedd Cymru ac mae'n gartref i rai o gynefinoedd a rhywogaethau mwyaf bioamrywiol Ewrop. Er mwyn gwneud yn siŵr y byddant yn goroesi ac o fudd i genedlaethau'r dyfodol, mae dwy ran o dair o foroedd Cymru wedi'u gwarchod mewn rhyw ffordd oherwydd eu cyflwr bregus.
Yr ymateb i'r adroddiad: gwnaeth y Pwyllgor 12 o argymhellion i gyd, a derbyniwyd 11 ohonynt yn llawn neu mewn egwyddor gan Lywodraeth Cymru. Er gwaethaf y ffaith bod ein hargymhellion wedi cael eu derbyn, fodd bynnag, mae'n aneglur beth, os o gwbl, a gaiff ei wneud yn wahanol o ganlyniad i hynny. Er mwyn mynd i'r afael â hyn, ysgrifennais at Ysgrifennydd y Cabinet i ofyn am eglurhad. Cafwyd ymateb cyn y ddadl hon ac mae'r ohebiaeth ar gael drwy agenda'r Cyfarfod Llawn heddiw.