7. Dadl Plaid Cymru: Tai i'r digatref

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:09 pm ar 10 Ionawr 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 6:09, 10 Ionawr 2018

(Cyfieithwyd)

Wel, rwy'n credu bod achos clir dros greu ffrydiau ariannu mwy o faint a mwy hyblyg sy'n lleihau biwrocratiaeth ac yn cynnal cyfunioniadau mwy strategol i'r rhaglen i ddiwallu anghenion lleol, ond yn yr un modd, rhaid i mi ddweud ei bod yn bwysig iawn cydnabod na wnaed unrhyw benderfyniad terfynol. Mae gennym brosiectau braenaru sy'n edrych ar beth y byddai'r grant mwy hwnnw yn ei olygu yn ymarferol, a cheir yr hyblygrwydd ariannu y cyfeiriodd Mark Isherwood ato hefyd mewn mannau eraill. Yr hyn y buaswn yn ei ddweud yw y byddaf yn gwneud penderfyniad pan gawn ganlyniadau'r prosiect braenaru, ac ni chaf fy ngwthio i wneud penderfyniad hyd nes y bydd gennyf y dystiolaeth o fy mlaen i mi allu asesu beth sy'n bwysig. Yr hyn sy'n bwysig i mi yw canlyniadau i bobl sy'n agored i niwed.

Bydd y £4 miliwn arall yn galluogi ein rhaglen grantiau atal digartrefedd i adeiladu ar y cynnydd a wnaed hyd yn hyn, ac fel rydym wedi trafod yn y ddadl hon eisoes, bydd £10 miliwn pellach yn 2019-20 ar gyfer digartrefedd ymhlith pobl ifanc. Bydd hyn yn cefnogi ein hymrwymiad i weithio gydag ymgyrch End Youth Homelessness. A hoffwn ddweud, o ran sut y gwerir yr arian hwnnw, cafwyd cyfarfod rhwng swyddogion a rhanddeiliaid o'r sector gwirfoddol a llywodraeth leol y bore yma a gasglodd rai safbwyntiau cynnar iawn ar sut y gellid gwario'r arian hwnnw, gan mai cyllid ar gyfer 2019-20 ydyw wrth gwrs. Cyflwynwyd nifer o syniadau o ganlyniad i'r cyfarfod hwnnw heddiw, ond rwyf yr un mor awyddus yn bersonol i wrando ar safbwyntiau pobl ifanc ddigartref, fel y gwneuthum yn ddiweddar pan ymwelais â phrosiect digartrefedd ymhlith pobl ifanc Abertawe. Felly, rwy'n gwrando ar syniadau da o ble bynnag y dônt, a gwn y bydd Aelodau yn y Siambr hon hefyd â syniadau ynglŷn â beth sy'n rhaid ei wneud i roi terfyn ar ddigartrefedd ymhlith pobl ifanc. Felly, byddaf yn cyhoeddi cynlluniau pellach ar gyfer fy mholisi digartrefedd ddechrau mis Chwefror, gyda'r bwriad o wneud datganiad ar lafar, a byddaf yn rhoi fy ymrwymiad i'r Siambr hon fod mynd i'r afael â digartrefedd yn flaenoriaeth drwy gydol y flwyddyn i mi, nid rhywbeth y soniwn amdano adeg y Nadolig yn unig, fel sydd wedi cael ei ddweud unwaith neu ddwy yn ystod y ddadl hon. Buaswn yn disgwyl i'r Aelodau fy nwyn i gyfrif ar hynny.

Rydym yn parhau i gefnogi gwasanaethau rheng flaen, gan gynnwys allgymorth, llochesau nos, cynlluniau bond, cyfryngu teuluol a chyngor tai, ac fel rwy'n dweud, rydym wedi cynnal ein buddsoddiad ar gyfer Cefnogi Pobl am ein bod yn cydnabod ei bwysigrwydd yn atal digartrefedd. Rydym yn buddsoddi'r lefel uchaf erioed o arian yn ystod y tymor hwn: bydd £1.3 biliwn i gefnogi'r sector tai a'r 20,000 o dai fforddiadwy ychwanegol y byddwn yn eu darparu, y cynnydd yn nifer y tai a adeiladwn a rhoi diwedd ar yr hawl i brynu, buddsoddi mewn tai arloesol, sy'n ateb rhai o'r meysydd a ddisgrifiwyd gan Caroline Jones yn ei chyfraniad, a gweithio hefyd gyda'r sector rhentu preifat i gyd yn help i sicrhau bod gan aelwydydd fynediad at dai diogel o ansawdd ar draws y gwahanol fathau o ddeiliadaethau.

Felly, credaf ei bod yn iawn inni fod yn falch o'n cynnydd, ond rydym hefyd yn cydnabod ei derfynau, a rhaid inni edrych yn awr i weld sut y gallwn ddarparu diogelwch pellach i rai mewn angen. Dyna pam rwy'n croesawu'r cynnig heddiw ar angen blaenoriaethol. Mae gennyf gydymdeimlad go iawn â'i fwriad ac rwy'n cytuno â'r bwriad hwnnw. Rwyf wedi cynnig gwelliant sy'n ymrwymo i adolygiad llawn o angen blaenoriaethol gan fy mod eisiau deall y goblygiadau a phrofi am unrhyw ganlyniadau anfwriadol, a bydd y gwaith hwn yn ystyried yn llawn y manteision posibl i bobl sy'n agored i niwed yn ogystal â sut y gellid rheoli unrhyw newid mewn asesiad realistig o'r adnoddau sydd ar gael. Bydd swyddogion yn edrych ar y mater gyda'u cymheiriaid yn yr Alban a hefyd gyda'n hawdurdodau lleol yma yng Nghymru.

Nid wyf yn cefnogi gwelliant y Ceidwadwyr, er fy mod yn cydnabod y consensws a fu ar y mater hwn yn y Siambr heddiw ac ar adegau eraill. Y rheswm am hynny yw fy mod yn credu y byddai'r comisiwn hollbleidiol yn oedi'r gwaith sydd ar y gweill gan Lywodraeth Cymru eisoes. Er enghraifft, rydym eisoes yn datblygu cynllun gweithredu cenedlaethol ar gysgu ar y stryd yn seiliedig ar waith gyda phartneriaid, a bwriadaf ddweud rhagor am hyn yn y dyfodol agos iawn.

Mae ein hymrwymiad i fynd i'r afael â digartrefedd yn seiliedig ar gyllid sylweddol ac arbenigedd amlasiantaethol traws-sector. Mewn gwirionedd, y dull partneriaeth ymarferol hwn yw'r ffordd orau o fwrw ymlaen â'r gwaith y mae pawb ohonom yn cytuno bod angen ei wneud. Ond yn y cyfamser, buaswn yn annog y Ceidwadwyr i ymuno â ni i bwyso ar Lywodraeth y DU i atal y newidiadau lles y gwyddom eu bod yn gyrru llawer o'r cynnydd mewn digartrefedd.