4. Dadl: Cyllideb Derfynol 2018-19

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:21 pm ar 16 Ionawr 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mr Neil Hamilton Mr Neil Hamilton UKIP 4:21, 16 Ionawr 2018

(Cyfieithwyd)

Nid wyf yn gwarafun o gwbl y cyfle sydd gan Blaid Cymru i fawrygu eu dylanwad nhw ar y penderfyniadau a wnaed gan yr Ysgrifennydd dros gyllid. Rwy'n cytuno'n llwyr â datganiad Adam Price, pan all rhywun gytuno â phleidiau eraill, ei bod yn ddymunol iawn gwneud hynny. Ac, wrth gwrs, rwyf wedi treulio cyfran deg o'm blynyddoedd mewn gwleidyddiaeth yn gwrthwynebu'n daer bolisïau Plaid Cymru a'r Blaid Lafur a'r Democratiaid Rhyddfrydol, ond rwy'n hapus iawn i gydweithio ar bethau amrywiol hefyd, a pheth da yw hynny.

Hon yw'r gyllideb gyntaf i ddechrau llunio'r cyswllt, gan hynny, rhwng codi refeniw a gwariant, a bydd hynny'n arwain, rwy'n gobeithio, at Lywodraeth fwy cyfrifol ac yn gloywi enw da'r Cynulliad hwn. Rwy'n cefnogi'n gryf waith fy nghyfeillion ym Mhlaid Cymru dros y blynyddoedd i sicrhau mwy o ddatganoli trethi yng Nghymru. Rwyf o blaid hynny'n fawr iawn gan ei fod yn rhoi inni, felly, y cyfle i gael dadleuon cyllideb gwirioneddol yn y lle hwn pan fydd blaenoriaethau'r gwahanol bleidiau yn gwahaniaethu â'i gilydd.

Bu holl ddadleuon y gorffennol yn ymdrin â sut yr ydym yn gwario'r arian yr ydym yn ei gael. Ni allwn ddylanwadu ar faint y gyfran ariannol i ddechrau. Yn y dyfodol bydd polisi trethiant yn llywio'r dadleuon hyn yn gynyddol, sydd yn beth ardderchog. Dywedais yn y ddadl ddiwethaf, mewn gwirionedd, mai'r hyn yr ydym ni'n sôn amdano yma heddiw yw cyfran fechan o gyfanswm y gyllideb, gan nad yw'r rhan fwyaf o'r gyllideb yn ddewisol, y mae'n rhaid iddi gael ei gwario ar iechyd, addysg ac eitemau mawr o gyllideb. Mae Plaid Cymru wedi llwyddo i sicrhau eu blaenoriaethau nhw ar gyfer tua £500 miliwn ohoni, ac rwy'n cefnogi'n fawr iawn y pethau y maen nhw'n awyddus i wario'r arian arnyn nhw, yn enwedig yr iaith Gymraeg. Credaf fod hynny'n rheidrwydd hanfodol i helpu i gyflawni amcan y Llywodraeth o gael 1 miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050.

Ond mae rhyw naws afreal ynghylch y dadleuon cyllideb hyn ac maer Ysgrifennydd dros Gyllid yn parhau â hyn heddiw eto gan ddechrau trwy sôn am galedi. Buasai rhywun yn credu bod y Llywodraeth yn San Steffan mewn gwirionedd wedi torri ar swm gwariant y Llywodraeth yn ystod y saith mlynedd diwethaf, ond y gwir amdani yw fod gwariant y Llywodraeth wedi dyblu yn ei gyfanswm yn y saith mlynedd diwethaf. Mae'r ddyled genedlaethol bellach yn nesáu at £2 triliwn. Rwy'n gobeithio y bydd gan Ganghellor y Trysorlys yr arian i'w roi inni ar gyfer cynnal parti mawr iawn i ni gyd pan fyddwn mewn gwirionedd yn cyrraedd y ffigur hwnnw o £2 triliwn. Byddai hynny'n golygu y gallai pob un ohonom ni ddathlu gydag ef. Mae'r syniad fod y Llywodraeth Geidwadol hon wedi dilyn polisi o galedi yn nonsens llwyr. Mae'r Canghellor yn ddiweddar wedi gohirio'r dyddiad eto pryd y bydd yn anelu at gael cyllideb sy'n cydbwyso. Rhwng nawr a 2021-2, bydd gwariant y Llywodraeth yn codi i £30 biliwn dros ben y cynlluniau a gafodd eu cyflwyno ychydig flynyddoedd yn ôl.

Wrth gwrs, gallem ni oll ddilyn polisïau Llywodraethau Zimbabwe a Venezuela, drwy gymryd y ffrwynau oddi ar wariant yn gyfan gwbl a gwario fel pe nad yw yfory'n bodoli. Ond y drafferth gyda sosialaeth yw eich bod chi, yn y pen draw, yn rhedeg allan o arian pobl eraill i'w wario, a dyna fu esgus Llywodraeth Wilson yn y 1960au a'r 1970au a Llywodraeth Callaghan—[Torri ar draws.] Rwy'n ildio, wrth gwrs, i Mike Hedges.