Part of the debate – Senedd Cymru am 6:00 pm ar 17 Ionawr 2018.
Mae'r Aelod yn llygad ei le. Rydym yn debygol o weld newid yn digwydd dros y 10 mlynedd nesaf a fydd yn fwy na'r newid sydd wedi digwydd dros y 200 mlynedd diwethaf. Yn wir, bydd llawer o newidiadau yn digwydd mor gyflym fel na fyddwn yn eu gweld erbyn iddynt fod eisoes wedi mynd heibio. Credaf ei bod yn hanfodol ein bod yn edrych ar newidiadau technolegol a thueddiadau sy'n dod i'r amlwg. Yn sicr, dyna rôl a gyflawnwyd mewn blynyddoedd diweddar gan y tîm digidol. Pan oeddwn yn y swydd sydd gan arweinydd y tŷ bellach, pan oeddwn yn gyfrifol am dechnoleg, roedd gennym uned gudd-wybodaeth a oedd yn gallu rhoi'r math hwnnw o waith sganio'r gorwel dros gyfnod o ddegawd, dau ddegawd, yr holl ffordd at 2050, gan ddadansoddi'r heriau a'r cyfleoedd ar gyfer Cymru. Hefyd, ceir unedau mewn addysg uwch sy'n gwneud yn union hynny. Ceir hefyd y Sefydliad Polisi Cyhoeddus i Gymru, sydd â chyfrifoldeb a rôl i sicrhau ein bod yn sganio'r gorwel mewn ffordd a all arfogi ein heconomi a'n gweithwyr â'r sgiliau sydd eu hangen i addasu i'r pedwerydd chwyldro diwydiannol. Nid wyf yn meddwl mai lle swyddfa'r Prif Weinidog yw gwneud hynny. Lle swyddfa'r Prif Weinidog yw sicrhau bod ganddi'r wybodaeth a gesglir gan nifer o gyrff, mudiadau ac ar draws y Llywodraeth i sicrhau, yn ei dro, fod polisi yn seiliedig ar y wybodaeth orau ac yn seiliedig ar y dyfodol yn hytrach nag ar heriau a chyfleoedd heddiw'n unig.
Credaf ei bod hi'n hawdd anobeithio weithiau y bydd awtomatiaeth a digideiddio a deallusrwydd artiffisial yn cael effaith ddinistriol ar gyflogaeth. Yr hyn y maent yn ei ddangos yw ei bod yn gwbl hanfodol ein bod yn paratoi heddiw yn y ffordd y mae David Melding yn ei nodi. Nid wyf yn credu y dylem anwybyddu effaith bosibl awtomatiaeth ar gynhyrchiant, sef yn union yr hyn a grybwyllodd Lee. Gallai cynnydd mewn cynhyrchiant arwain at fusnesau'n bod yn fwy cystadleuol, ac ennill mwy o fusnes a thyfu, gan ddisodli rhai o'r swyddi y gellid eu colli i awtomeiddio o bosibl. Mewn gwledydd datblygedig fel ein hun ni, bydd gofal iechyd cynyddol i gymdeithasau sy'n heneiddio a buddsoddi mewn seilwaith a hefyd mewn ynni yn creu galw am waith y dylem ei ddefnyddio i wrthbwyso'n rhannol, unwaith eto, y swyddi a gollir.
O ran addasu i newid ac ymbaratoi ar gyfer yr hyn sy'n bendant ar ei ffordd, rwy'n credu mai'r allwedd fydd gweithio'n rhagweithiol gyda busnesau, ac eraill yn wir, i sicrhau bod digon o gyfleoedd yn dod i'r amlwg yn yr economi newydd yn lle'r swyddi a'r busnesau a fydd yn cael eu colli yn yr hen economi. Un elfen allweddol fydd sicrhau bod pobl ar draws y wlad, fel y dywedais, yn meddu ar sgiliau i fanteisio ar y cyfleoedd hynny. Dyna yw bwriad pendant ein cynllun gweithredu, ac mae urddas cyflogaeth fedrus yn allweddol i'r cynllun hwn. Cynhaliwyd cyfarfod o amgylch y bwrdd yn ôl ym mis Mehefin y llynedd a hoffwn ddiolch i Lee Waters eto am ei drefnu. Yn y sesiwn honno, buom yn trafod y pryder ynghylch swyddi sydd mewn perygl o ganlyniad i awtomatiaeth yng Nghymru dros y ddau ddegawd nesaf. Mae'r gwaith hwnnw yn sicr wedi helpu i lywio'r meddylfryd sydd wrth wraidd y cynllun gweithredu economaidd, oherwydd mae angen i Gymru fod ar y blaen yn mabwysiadu technolegau newydd. Dyna pam y datblygwyd menter y Cymoedd Technoleg—