4. Datganiad gan Arweinydd y Tŷ: Cyflymu Cymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:27 pm ar 30 Ionawr 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie James Julie James Labour 4:27, 30 Ionawr 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch i chi am y pwyntiau pwysig hynny. Fe wnaf ymdrin—. Ni wnes i ymdrin, pan atebais Adam Price, â'r 2,500 o safleoedd sydd yn y cysgod hwn—ymddiheuriadau. Felly, fe wnaf hynny gan fod Neil Hamilton wedi codi mater tebyg.

Mae sawl grŵp o bobl yr ydym ni'n ceisio ymdrin â nhw. Mae'r grŵp o bobl yr addawyd Cyflymu Cymru iddyn nhw ond sydd wedi syrthio allan o gwmpas y contract. Rydym ni wedi gwneud darn enfawr o waith gyda BT Openreach dros yr ychydig fisoedd diwethaf i nodi ble mae'r safleoedd hynny ac rydym wedi negodi gyda nhw y bydd y bobl hynny yn cael eu cysylltu, os oes 98 y cant ohonyn nhw wedi'u cwblhau—nid wyf am fod yn atebol am y canran—ond yn agos iawn at gael eu cwblhau, a bydd hynny'n cael ei wneud heb unrhyw gost ychwanegol i ni o dan gynllun grant y contract. Felly, rydym wedi ymestyn dyddiad terfyn y contract, ond ni fydd unrhyw gost i hynny, felly mae'n rhan o'r cynllun gwreiddiol, heb unrhyw gost i hynny. Mae hynny wedi'i negodi yn benodol oherwydd rhwystredigaeth pobl sy'n gallu ei weld yn dod, ond yna mae'n stopio ychydig cyn eu cyrraedd nhw.

Mae darn arall o waith yn cael ei wneud i nodi ymhle y mae seilwaith wedi ei roi yn y ddaear—prysuraf i ddweud, heb unrhyw gost i'r pwrs cyhoeddus, oherwydd Openreach BT sy'n gwneud yr holl fuddsoddiad ymlaen llaw; dim ond pan fydd yn cyrraedd y safle y byddwn ni'n talu—i ganfod ble y mae hwnnw. Mae arnaf ofn eu bod yn cael eu galw'n 'adnoddau a adawyd'—rydych chi'n dechrau defnyddio llawer o jargon pan fyddwch chi'n ymdrin â'r bobl hyn. Ac i ddeall yn union ble mae hynny a pha fuddsoddiad y gallai fod ei angen i wneud rhywbeth o'r buddsoddiad sydd eisoes yno ac mae hwnnw'n drafodaeth barhaus. Yn wir, rwy'n gwybod bob math o jargon nad oeddwn yn ei wybod cyn hyn.

Ac wedyn mae yna rai lleoedd lle nad oes unrhyw adeiladu wedi digwydd. Byddwch chi wedi fy nghlywed yn dweud yn y datganiad hwn fy mod yn derbyn y pwyntiau a wnaeth pawb ynghylch cyfathrebu. Digwyddodd hynny yn rhannol oherwydd y modd y gwnaethom y contract cyntaf, a oedd yn gontract Cymru gyfan. Dim ond nifer y safleoedd a bennwyd gennym, ni wnes i bennu lle y dylen nhw fod, pwy ddylen nhw fod, nac unrhyw beth arall, ac er mwyn cyrraedd y nifer hwnnw o safleoedd, roedd yn ofynnol i'r contractwyr oradeiladu, oherwydd os oeddynt yn mynd i daro ar broblem hanner ffordd drwyddo ac na allent gyflawni'r niferoedd, doedden nhw ddim eisiau cael y cosbau sylweddol iawn yn y contract. Felly, roedden nhw'n goradeiladu. Felly, beth rydym ni'n ei wneud nawr yw ymchwilio i ble mae'r goradeiladu hwnnw wedi digwydd i weld a allwn fanteisio arno. Felly, o safbwynt y pwrs cyhoeddus, mae'n beth da, ond nid wyf yn bychanu rhwystredigaeth pobl ar ben arall rhywfaint o'r goradeiladu hwnnw a rhywfaint o'r cyfathrebu.

Yn y contract newydd hwn, rydym yn gofyn iddyn nhw nodi'r safle, felly byddan nhw'n dweud wrthym ni'n union ble y byddan nhw'n mynd a sut, ac yna bydd gennym ni amserlenni, a byddan nhw'n cael eu monitro. Fel yr wyf wedi dweud, nid yw'n bosibl dileu llithriant yn yr amserlenni cyflenwi, oherwydd mae'n gontract, ac yn un peirianneg, ond, y tro hwn, byddwn ni'n gwybod pam, a byddwn yn cyfathrebu hynny'n briodol â deiliad yr aelwyd. Mae'n ddigon posibl, ar ôl dweud y byddwn ni yn benodol yn cyrraedd 32 Acacia Gardens yn rhywle, mewn gwirionedd, ei bod yn amhosibl gwneud hynny yn y pen draw oherwydd pwy a ŵyr pa broblemau peirianneg a allai godi yn ystod y gwaith, ond bydd hynny'n cael ei gyfleu'n glir, bydd y safle hwnnw yn gwybod yn union beth yw ei sefyllfa, a gallwn eu cyfeirio at y cynlluniau talebau ac yn y blaen.

Roeddwn i eisiau dweud hefyd, Dirprwy Lywydd, nad ydym yn ddibynnol ar dechnoleg yn y fan yma; rydym ni'n agored iawn i unrhyw dechnoleg a fydd yn ein harwain i'r man lle'r ydym ni eisiau bod.