8. Rheoliadau Treth Gwarediadau Tirlenwi (Cyfraddau Treth) (Cymru) 2018

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:53 pm ar 30 Ionawr 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 5:53, 30 Ionawr 2018

(Cyfieithwyd)

Cododd Mick Antoniw y pwynt adrodd y mae'r Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol wedi'i godi. Dirprwy Lywydd, a gaf i ddweud fy mod yn deall yn iawn ac yn rhannu awydd y Pwyllgor i wneud ein deddfwriaeth mor glir a hygyrch â phosibl? Ond nid oeddwn yn teimlo y gallem ni wyro oddi wrth dull sefydledig Llywodraeth Cymru ar achlysur untro. Yr hyn yr ydym ni'n ei wneud, fodd bynnag, yw canlyn yr ymgynghoriad diweddar ar y posibilrwydd o ddatblygu Deddf ddehongli ar gyfer Cymru ac mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi clywed y sylwadau a wnaed yma y prynhawn yma a gwn, pan fydd yn ystyried sut mae Deddf 1978 yn gweithredu a'r camau y gellir eu cymryd i wella hygyrchedd cyfraith Cymru, bydd yn ystyried yn uniongyrchol y pwynt a wnaed gan y Pwyllgor ynghylch y rheoliadau hyn.

A gaf i ddiolch i Nick Ramsay am ei bwyntiau pellach, am y gwaith a wnaeth ar y Siarter? Bydd ei gymydog ar ei ochr chwith yn falch o wybod bod Jocelyn Davies yn benodol iawn wedi dweud wrthyf fod y Siarter yn seiliedig ar egwyddorion cyd-gynhyrchu, ei bod yn darparu ar gyfer perthynas nid darparwr a'r defnyddiwr, ond ceisio gweld Awdurdod Cyllid Cymru fel sefydliad a fyddai yn ymwneud ar y cyd â'r bobl sy'n ei ddefnyddio yn y busnes o ddarparu gwasanaethau y byddan nhw'n dibynnu arnynt.

A gaf i ateb y pwyntiau a wnaed hefyd ynghylch y diffodd? Pan gyfarfûm â'r Prif Ysgrifennydd ddydd Gwener, roedd ein trafodaeth ar y mater hwn yn ganlyniad darn o waith sylweddol iawn a wnaed gan uwch swyddogion Llywodraeth Cymru a'r Trysorlys, wnaeth brofi'r system yr ydym ni'n ei chynnig a pharodrwydd Cyllid a Thollau EM o gymharu â 24 o wahanol feini prawf i fodloni eu hunain y gallen nhw argymell i ni y gellid diffodd y system bresennol er mwyn caniatáu i'n trethi newydd ddod i rym. Bydd yn ofynnol i'r Prif Ysgrifennydd gyflwyno Gorchymyn yn y Senedd er mwyn diffodd y system bresennol. Dywedodd hi wrthyf i ddydd Gwener ei bod yn hapus i wneud hynny yn awr, ac rwy'n falch o ddweud bod y cydweithredu a gawsom ar lefel swyddogol, ac yn wir gyda'r Prif Ysgrifennydd, ar y mater hwn wedi bod yn gynhyrchiol iawn.

A gaf i droi felly, Dirprwy Lywydd, at fanylion y gyfres hon o reoliadau? Dywedais ynghylch y rhai blaenorol ar y dreth gwarediadau tirlenwi fy mod yn gallu cynnal y cynigion a wnaed ym mis Hydref hyd at heddiw; dyw hynny ddim yn wir ynghylch y dreth trafodiadau tir. Unwaith eto, dywedodd Nick Ramsay, yn ystod hynt y Bil, fod rhai a ddadleuodd yn gryf y dylai'r cyfraddau a'r bandiau fod wedi cael eu gosod ar wyneb y Bil. Un o'r rhesymau pam yr oeddwn yn amharod i dderbyn y dadleuon hynny oedd pryder, gyda digwyddiad cyllidol mawr ar lefel y DU yn ystod yr amser y byddai'r rheoliadau hyn yn cael eu trafod yng Nghymru, efallai y byddai'n rhaid i ni ddad-wneud gwaith y Ddeddf drwy gyflwyno rheoliadau newydd.

O ganlyniad i'r gyllideb, cyllideb yr hydref Llywodraeth y DU, rwyf yn wir wedi cyhoeddi cyfraddau treth trafodiadau tir preswyl diwygiedig, gan newid y rhai a gyhoeddwyd ar ddechrau mis Hydref. Beth yr ydym yn gallu ei wneud nawr, a beth a adlewyrchir yn y Rheoliadau o'ch blaen chi, yw cynyddu trothwy cychwyn ar gyfer prif gyfraddau preswyl i £180,000, ac wrth wneud hynny mae'n gwneud gostyngiad yn y dreth yn bosibl ar gyfer dros 24,000 o brynwyr cartrefi yng Nghymru o'i gymharu â beth y bydden nhw wedi bod yn ei dalu o dan dreth dir y dreth stamp, a heb y cymhlethdod ychwanegol o ryddhad newydd fel yn Lloegr.

Dyma o bell ffordd y trothwy uchaf yn unrhyw le yn y Deyrnas Unedig, ac yn £55,000 yn gyfan gwbl uwch na threth dir y dreth stamp. Mae hyn yn golygu, fel y mae Neil Hamilton wedi dweud, y bydd y prynwr cartref cyfartalog yng Nghymru yn cael toriad treth o dros £500. At hynny, bydd tua 80 y cant o brynwyr tro cyntaf yng Nghymru ddim yn talu unrhyw dreth. Mae hyn yr un gyfran ag a fydd yn talu dim treth o dan y rhyddhad ardrethi prynwr tro cyntaf yn Lloegr, ond mae'r newidiadau yma hefyd yn rhoi budd yn yr un modd i ddinasyddion sydd dan bwysau sy'n ceisio prynu cartref fforddiadwy.  

Ar gyfer trafodion masnachol, bydd gan Gymru y gyfradd gychwyn isaf o dreth i fusnesau yn unrhyw le yn y Deyrnas Unedig. Mae hyn yn golygu y bydd busnesau un ai yn talu dim treth neu lai o dreth nag o dan dreth dir y dreth stamp ar gyfer pob eiddo a brynir hyd at £1.1 miliwn. Bydd hyn o fudd i fusnesau bach a chanolig ledled Cymru.

Ar gyfer cyfraddau preswyl a dibreswyl, rwyf wedi cynyddu cynyddolder y dreth. Mae hyn yn golygu y bydd rhai sy'n prynu'r eiddo drutaf yng Nghymru yn talu mwy, ond mae'n iawn bod y rhai sy'n gallu fforddio talu mwy yn gwneud hynny. Serch hynny, bydd trafodion naw o bob 10 yng Nghymru yn talu llai neu yr un dreth nag o dan y dreth trafodiadau tir, a byddwn wedi gweithredu i wneud y dreth hon yn addas i anghenion Cymru ac i'w gwneud yn decach i bobl sy'n byw yma. Unwaith eto, gobeithiaf y bydd yr Aelodau yn fodlon cefnogi'r rheoliadau hynny.