Part of 2. Cwestiynau i’r Cwnsler Cyffredinol – Senedd Cymru am 2:30 pm ar 7 Chwefror 2018.
Rwy'n gwbl hapus i drafod hyn ymhellach. Er mwyn bod yn glir, canfu'r penderfyniad nad yw'r system ei hun yn annheg. Roedd yr achos yn ymwneud â dau fater: un yn ymwneud â phenderfyniadau unigol y llysoedd ynadon mewn perthynas â charcharu, ac un yn ymwneud ag a oedd y system yn gallu bod yn deg. A llwyddodd Gweinidogion Cymru i amddiffyn eu safbwynt o ran tegwch y system mewn gwirionedd. Ond fel y nodais yn fy ateb funud yn ôl, mae penderfyniadau unigol y llysoedd ynadon wedi bod yn anghywir, naill ai oherwydd eu bod wedi camddeall y gyfraith, neu oherwydd bod y gyfraith wedi cael ei chamweithredu mewn achosion unigol, lle mae pobl wedi cael eu carcharu neu lle roedd disgwyl iddynt dalu'r dreth gyngor yn ôl dros gyfnod rhy hir.
Fel y bydd yn gwybod, wrth gwrs, nid yw llysoedd ynadon a'u hyfforddiant wedi cael eu datganoli i Gymru, ac mae ei gwestiwn yn cydnabod hynny. Rwy'n ymwybodol bod yr Arglwydd Brif Ustus wedi darparu canllawiau a hyfforddiant ychwanegol i feinciau'r ynadon ar y mater hwn ers i'r ymgyfreitha ddechrau. Ond ar ei gwestiwn ehangach am dalu'r dreth gyngor, yn amlwg, mae aelwydydd yn ei chael hi'n anodd ymdopi yn yr hinsawdd ariannol bresennol, ac mae'r ymchwil a gyhoeddwyd gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid ar ddiwedd y flwyddyn ddiwethaf, y mae wrthi'n ei ystyried ar hyn o bryd, yn cynnwys, wrth ei wraidd, mae'n debyg, yr amcan o ddeall yr arfer cyfredol mewn perthynas ag adfer, a sut y mae hynny'n berthnasol i amgylchiadau unigol.