Part of the debate – Senedd Cymru am 4:22 pm ar 7 Chwefror 2018.
Iawn. Wel, mae'n ddefnyddiol egluro hynny. Roeddwn yn synnu bod yna dagfeydd traffig am 06:30 yn y bore, ond rydych bellach wedi dweud wrthym pam fod problem benodol heddiw.
Ond y ffaith amdani yw, os oes gennym ffordd anhygoel o wych o amgylch Casnewydd, yr hyn sy'n mynd i ddigwydd, hyd yn oed yn ôl tystiolaeth y Llywodraeth ei hun i'r ymchwiliad cyhoeddus, yw ei fod yn mynd i gynyddu nifer y cerbydau sy'n cymudo i Gasnewydd a Chaerdydd a bydd yn cynyddu tagfeydd yng Nghaerdydd mewn gwirionedd. O ystyried y problemau sydd gennym o ran gorfod cyfaddef yn yr uchel lysoedd fod gennym lefelau anghyfreithlon o lygredd aer, mae'n anodd iawn gweld sut y byddai hyn yn ffordd o ddatrys y problemau sydd gennym.
Mae trafnidiaeth yn cyfrannu'n enfawr at y ffaith fod gennym gynhyrchiant is, fel y trafodwyd yn gynharach. Yn amlwg, mae amser a wastreffir yn eistedd mewn tagfeydd traffig yn amser nad yw'n cael ei ddefnyddio'n gynhyrchiol. Ond fy nadl i yw na fydd y prosiect hwn yn datrys problem tagfeydd, ac nid ydym wedi gweld gwerthusiad cymharol priodol o fuddsoddiad trafnidiaeth i ddangos sut y byddai gennym senario wahanol iawn pe baem yn gwario £1.5 biliwn ar drafnidiaeth gyhoeddus i'w gwneud yn llawer mwy deniadol na chymudo i Gaerdydd a Chasnewydd yn y car. Mae hynny'n siom enfawr i mi, oherwydd rwy'n credu bod hyn yn gwbl absennol, yn enwedig gan ein bod yn gwybod bod cost milltir o draffordd tua'r un fath â milltir o reilffordd newydd, a bod buddsoddiad yn y rheilffordd yn cario rhwng wyth ac 20 gwaith yn fwy o bobl. Dyma pam y mae angen rheilffyrdd a thramiau, rheilffyrdd ysgafn, i gludo pobl i'r gwaith ac yn ôl eto. Mae annog pobl i ddod i'r gwaith yn y car yn gynnig hollol hurt.
Felly, gobeithio y cawn ymrwymiadau y byddwn yn cael dadl sylweddol ar y mater hwn wedi i'r ymchwiliad cyhoeddus gael ei gwblhau, ond hefyd ein bod yn edrych o ddifrif ar yr opsiwn arall o wario £1.5 biliwn ar gludiant cyhoeddus i wella'r daith i'r gwaith i bobl a darparu'r newid moddol sydd ei angen.