9. Dadl: Egwyddorion Cyffredinol y Bil Rheoleiddio Landlordiaid Cymdeithasol Cofrestredig (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:25 pm ar 13 Chwefror 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 5:25, 13 Chwefror 2018

(Cyfieithwyd)

Y cyfan y mae'r Bil hwn yn ei gynnig yw'r newidiadau sy'n angenrheidiol i fynd i'r afael â rheolaethau'r Llywodraeth a nodwyd gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol fel bod modd adolygu'r penderfyniad dosbarthu, gan reoleiddio landlordiaid cymdeithasol cofrestredig yn drylwyr ac effeithiol. Ers ailddosbarthu landlordiaid cymdeithasol cofrestredig yng Nghymru ym mis Medi 2016, mae'r holl bleidiau gwleidyddol wedi cytuno bod angen i ni weithredu er mwyn galluogi'r Swyddfa Ystadegau Gwladol i adolygu'r dosbarthiad, ac mae rhanddeiliaid a'r pwyllgorau yn cefnogi hyn hefyd. Cafwyd 19 o argymhellion gan y pwyllgorau fu'n craffu ar y Bil yn ystod Cyfnod 1. Byddaf yn ysgrifennu at Gadeirydd pob pwyllgor i ymateb i'r argymhellion maes o law, ond rwy'n falch o amlinellu fy syniadau cychwynnol heddiw.

Rwy'n croesawu argymhelliad y Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaethol Ychwanegol y dylai'r Cynulliad Cenedlaethol hwn gefnogi egwyddorion cyffredinol y Bil. Rwy'n derbyn yr argymhelliad y dylai Llywodraeth Cymru geisio eglurhad gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol ynglŷn â sefyllfa cynghorwyr a benodir i fyrddau landlordiaid cymdeithasol cofrestredig mewn swyddogaethau eraill. Byddaf yn rhoi diweddariad i'r pwyllgor cyn gynted ag y bydd un ar gael, ond mae'r Swyddfa Ystadegau Gwladol wedi cadarnhau eto y byddai'r Bil, os caiff ei weithredu fel y'i drafftiwyd, yn caniatáu iddyn nhw ailddosbarthu'r sector.

Mae hawliau a buddiannau tenantiaid wedi bod yn ganolog i'r broses graffu, a hynny'n gwbl briodol, ac rwy'n pwysleisio bod tenantiaid wrth wraidd rheoleiddio ac nid yw'r Bil hwn yn newid hynny. Mae'r disgwyliadau o ran ymgynghori â thenantiaid a'r angen i fyrddau ystyried barn tenantiaid wedi'u nodi'n glir yn y fframwaith rheoleiddio a'r canllawiau. Ar ôl i'r Bil gael ei basio, caiff y canllawiau hyn eu diweddaru a'u cyhoeddi fel canllawiau statudol. Gallai methu â dilyn canllawiau statudol gael ei adlewyrchu yn y dyfarniad rheoleiddio ac fe ellid ystyried camau i orfodi rheoleiddio. Mae'r disgwyliadau rheoleiddio ynghylch ymgynghori yn glir, fel y mae'r goblygiadau rheoleiddio posib os nad yw byrddau o ddifrif ynglŷn â'u cyfrifoldebau i denantiaid. Nid wyf wedi fy argyhoeddi felly bod angen cyflwyno unrhyw fesurau eraill ar ymgynghori â thenantiaid yn y Bil hwn, ond byddaf yn sicrhau bod y canllawiau diwygiedig yn adlewyrchu pwysigrwydd y materion hyn.

Mae'r Pwyllgor hefyd yn argymell bod Llywodraeth Cymru yn cyflwyno gwelliant i egluro mai unig ddiben y pwerau rheoleiddio yn adran 19 o'r Bil yw gwneud diwygiadau canlyniadol. Rwy'n derbyn yr argymhelliad hwn a byddwn yn datblygu gwelliant gyda'r bwriad o nodi hyn yn fwy eglur.

Mae argymhelliad olaf y pwyllgor hwn ar gyfer y Cynulliad Cenedlaethol, ond os bydd y Cynulliad yn penderfynu craffu ar y Bil ar ôl ei basio, bydd Llywodraeth Cymru wrth gwrs, yn dymuno cynorthwyo. Yn sail i'r argymhelliad hwn y mae'r angen i ddiogelu asedau tai cymdeithasol a hawliau tenantiaid. Mae'r rhain yn egwyddorion reoleiddio allweddol a gallaf eich sicrhau y bydd goruchwylio rheoleiddiol cadarn yn parhau.

Mae'r argymhellion gan y Pwyllgor Cyllid yn ymwneud â gweithredu'r Bil a monitro perfformiad ariannol landlordiaid cymdeithasol cofrestredig o ganlyniad i arallgyfeirio. Rwy'n bwriadu derbyn yr argymhellion hyn. Bydd fy swyddogion yn egluro'r strategaeth i fonitro perfformiad ariannol a risg o ganlyniad i arallgyfeirio yn y cyhoeddiad sydd ar y gweill sy'n rhoi trosolwg o'r peryglon sy'n wynebu'r sector. Rwy'n argyhoeddedig bod digon o adnoddau wedi'u dyrannu i'r Bil cyfathrebu a'i ddiben, ond mae'r materion hyn eisoes yn cael eu hadolygu'n gyson.

Mae'r Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol wedi argymell fy mod yn esbonio'r rhesymau dros gyflwyno Bil sy'n diwygio deddfwriaeth bresennol y DU yn hytrach nag un sydd wedi ei gydgrynhoi ac sy'n annibynnol. Bydd angen ystyried pa un ai a oes angen cydgrynhoi ai peidio un Bil ar y tro bob amser, gan ystyried yr adnoddau sydd ar gael a ffactorau eraill fel pwysau amser. Gofynnodd y pwyllgor a fyddem ni wedi gallu dechrau gweithio ar y prosiect hwn ym mis Hydref 2015, pan benderfynodd y Swyddfa Ystadegau Gwladol y dylid ailddosbarthu cymdeithasau tai Lloegr. Mae landlordiaid cymdeithasol cofrestredig yng Nghymru yn cael eu rheoli gan ddeddfwriaeth wahanol i'r rhai yn Lloegr, a dim ond ar ôl i'r Swyddfa Ystadegau Gwladol gyhoeddi ei hadolygiad o landlordiaid cymdeithasol cofrestredig ym mis Medi 2016 y gallem ni sefydlu gyda'r Swyddfa Ystadegau Gwladol yn union pa newidiadau deddfwriaethol yr oedd eu hangen.

Mae'r pwyllgor hefyd yn awgrymu y gallem ni efallai fod wedi cael cyfnod hirach ar gyfer ymgynghori, gan ddibynnu ar sicrwydd y Trysorlys y gallen nhw ymestyn eu datgymhwyso dros dro o'r rheolaethau cyfrifyddu y tu hwnt i fis Mawrth 2018, ar yr amod ein bod ni wedi gwneud digon o gynnydd gyda'n deddfwriaeth ni. Byddai cydgrynhoi wedi arafu'r cynnydd hwnnw yn sylweddol a byddai wedi bod yn amhriodol i obeithio bod y Trysorlys yn barod i roi estyniad ar gyfer y broses hirach hon. Fodd bynnag, mae Llywodraeth Cymru yn parhau i ystyried o ddifrif bwrw ymlaen â chydgrynhoi deddfau datganoledig Cymru. Rwy'n bwriadu cyflwyno gwelliant gan y Llywodraeth yng Nghyfnod 2 i egluro'r weithdrefn ar gyfer cael gwared â phobl sydd wedi eu penodi gan awdurdodau lleol o fyrddau landlordiaid cymdeithasol cofrestredig. Ac rwy'n edrych ymlaen at barhau i drafod y Bil, ac rwy'n gobeithio y bydd y Cynulliad hwn yn cefnogi ei egwyddorion cyffredinol.