Rwy'n credu ein bod wedi clywed dwy araith ragorol a oedd yn cwmpasu'r rhan fwyaf o'r mater, ac fe wnaethant hynny'n huawdl iawn yn fy marn i, oherwydd rwy'n credu bod pawb ohonom wedi cael profiad o'r mater hwn ac mae'n rhywbeth sy'n effeithio'n fawr ar ein hetholwyr. Mae'n effeithio ar fywyd o ddydd i ddydd ac yn gallu eu gadael mewn sefyllfa fregus iawn yn ariannol. Fel eraill, rwyf wedi bod yn bryderus iawn ein bod yn aml ymhell o fod yn cyrraedd safonau arferion gorau o ran y ffordd y mae datblygwyr yn gadael ffyrdd mewn ystadau newydd. Mae gennym broblem hanesyddol, sy'n anos ymdrin â hi mae'n debyg, ond yr hyn sy'n digwydd ar hyn o bryd, pan ydym yn adeiladu niferoedd llai nag erioed o dai—mae'n ymddangos yn syfrdanol na allwn reoleiddio'r gweithgarwch hwnnw'n fwy effeithiol.

Rwy'n bryderus iawn am yr hyn sy'n digwydd pan fydd ffyrdd heb eu mabwysiadu. Os caf fanylu: caiff ffyrdd, ymylon glaswellt, palmentydd a meysydd chwarae eu cynnal a'u cadw gan y datblygwr ac fel arfer mae datblygwr yn is-gontractio'r gwaith rheoli o ddydd i ddydd. Mae'r cwmnïau hyn yn trosglwyddo'r costau i berchnogion tai, i rydd-ddeiliaid a lesddeiliaid, drwy weithred drosglwyddo sy'n gosod dyletswydd ar berchennog y tŷ o dan Ddeddf Cyfraith Eiddo 1925—credaf fod hynny'n mynd â ni ymhellach yn ôl hyd yn oed na'r nodyn ymchwil o Lyfrgell Tŷ'r Cyffredin yn 1972 [Chwerthin.] Deddf Cyfraith Eiddo 1925 sy'n llywodraethu'r arferion hyn, ac mae'n rhaid iddynt dalu am waith cynnal a chadw ar y tir. Yn aml cyfeirir at hyn fel tâl ystâd, tâl cymunedol—nid yw'n enw sy'n ennyn llawer iawn o hapusrwydd—neu dâl gwasanaeth, ac yn anffodus, nid yw'r arferion hyn ar drai. Rhannaf ddicter gwirioneddol Mike ynglŷn â'r ffaith bod hyn yn parhau yn awr.

Yn gyffredinol, rydym eisoes yn wynebu problemau o ran fforddiadwyedd tai. Hynny yw, mae hyd yn oed pobl mewn swyddi da ond heb fynediad at gyfoeth arall—neu gyfoeth—yn ei chael hi'n anodd prynu cartref, ac mae wynebu'r mathau hyn o ffioedd wedyn a—. Rhaid imi ddweud, ni fyddwn yn ystyried archwilio i weld a yw ffordd wedi ei hadeiladu i safonau derbyniol, wyddoch chi, ac erbyn i chi fynd o dan y ffordd a meddwl am y draenio a phopeth—dyletswyddau gofal y dylai'r system gynllunio allu eu sicrhau yw'r rhain, a dweud y gwir. Credaf mai dyna y dylem anelu tuag ato.

Mae rhai o'r cymalau beichus eraill ar y rhenti tir hyn yn syfrdanol—codi ffi am newid eiddo, cost am werthu'r eiddo hyd yn oed. Efallai fod rhai arferion yn debyg i'r hyn rydym yn ei brofi yn awr gyda'r argyfwng lesddaliad yn dod yn ôl, a datblygwyr weithiau'n gwerthu ar brydles, ac yna'n gwerthu'r lesddaliad ymlaen, a gwneud yr un peth gyda'r cwmnïau rheoli. Nid yw'n ofynnol iddynt gyhoeddi cyfrifon i'r trigolion a phrofi bod y gwaith y codir amdano yn cael ei wneud i safon briodol. Mae yna brinder tryloywder eithafol yn y maes hwn. Mae'n hen ffasiwn ac yn gwneud y perchnogion tai hyn yn agored i arferion sy'n eu cosbi mewn gwirionedd. Fel y dywedodd Mike, mae'r materion hyn wedi'u datganoli bellach, yn ôl yr hyn a ddeallaf, ac maent yn bethau y gallwn geisio mynd i'r afael â hwy.

Felly, os ydych yn bwriadu mynd i'r afael â'r maes hwn, Ysgrifennydd y Cabinet, credaf y gallwch ddibynnu ar gefnogaeth helaeth ar draws y Siambr, ac rwy'n gobeithio y gwnewch chi symud—. Clywsoch yr awgrym am gyfraith newydd, neu dasglu yn y lle cyntaf, fan lleiaf, i edrych ar y sefyllfa.

A gaf fi orffen gyda'r diffyg data? Dywedir wrthyf fod yna 92 km o briffyrdd heb eu mabwysiadu yng Nghaerdydd. Mae'n gwbl syfrdanol—[Torri ar draws.] Wel, dyna oedd eu dyfaliad gorau yn 2010. Felly, gall fod yn wahanol iawn bellach. Ond mewn gwirionedd, mae'r maes hwn yn galw am ddiwygio a dylem wneud hynny.