Diolch yn fawr iawn, Ddirprwy Lywydd, am fy ngwasgu i mewn i'r ddadl, ac roeddwn am ddweud, mewn gwirionedd, fy mod i fel pawb arall wedi cael cryn syndod o weld y ffigurau a ddaeth i'r amlwg. Mae meddwl bod chwarter y bobl hŷn yn ein gwlad yma yng Nghymru yn teimlo eu bod yn unig, rwy'n credu, yn ystyriaeth ddifrifol iawn, a chredaf fod holl aelodau'r pwyllgor yn teimlo wedi'u sobreiddio gan raddau'r ffigurau hyn a'r ffaith ei fod cymaint yn waeth i rai dros 80 oed.

Mae llawer o bobl wedi sôn nad mater sy'n ymwneud â phobl hŷn yn unig yw hwn, ac rwy'n bryderus iawn am bobl hŷn o'r gymuned ddu a lleiafrifoedd ethnig, ac yn wir, unrhyw un sydd â rhwystr iaith, oherwydd credaf fod y broblem o beidio â gallu cyfathrebu'n rhwydd yn broblem enfawr ar gyfer meithrin cysylltiadau, ac rwy'n credu bod hynny'n rhywbeth y dylem fod yn ymwybodol iawn ohono pan ydym yn edrych ar sut i fynd i'r afael â'r mater hwn. Mae pobl eraill wedi crybwyll y ffaith hefyd fod Stonewall Cymru wedi tynnu sylw at y ffaith bod pobl lesbiaidd, hoyw, a thraws yn llawer mwy agored i unigedd ac unigrwydd, a gwn y cafwyd rhai argymhellion yn y gorffennol ynglŷn â sut y gellir mynd i'r afael â'r pethau hynny.

Felly, mae'n rhywbeth nad yw'n gyfyngedig i bobl hŷn. Ond gwnaed argraff arbennig arnaf gan yr hyn a ddywedodd Joyce Watson yn ei haraith pan siaradodd am y pethau cyffredinol a all helpu pobl hŷn mewn gwirionedd i beidio â bod yn ynysig ac yn unig, ac wrth gwrs, soniodd am drafnidiaeth a gallu teithio o gwmpas, a chredaf mai darparu'r tocyn bws yw un o gyflawniadau mwyaf y Cynulliad hwn, oherwydd mae wedi rhyddhau pobl i allu teithio heb unrhyw bryder ynglŷn â faint o arian y gallai gostio iddynt. Felly, mae pethau felly yn gwneud gwahaniaeth cyffredinol, ond rwy'n credu eu bod yn effeithiol iawn, a hoffwn inni feddwl, mewn gwirionedd, am y math hwnnw o ateb oherwydd mae llawer o ffyrdd y gallwn liniaru unigedd ac unigrwydd.

Toiledau: mae llawer o bobl wedi sôn am doiledau. Cefais ddeiseb anferth a gasglwyd ar stryd fawr yr Eglwys Newydd, yn bennaf gan bobl hŷn a oedd wedi mynd allan i gasglu llofnodion, er mwyn ceisio cael toiled lleol fel y byddai pobl yn gallu mynd i'r stryd fawr, oherwydd mae cymaint o bobl hŷn wedi dweud wrthyf, 'Gan nad oes unrhyw doiledau cyhoeddus ar agor yno bellach, ni allwn fynd i siopa', felly dyna yw'r broblem ehangach. Mae darparu toiledau yn gyffredinol yn rhywbeth a fydd yn mynd i'r afael â'r broblem honno hefyd yn fy marn i.

Ac yn olaf, i orffen, hoffwn grybwyll rhai mentrau yn fy etholaeth i, Gogledd Caerdydd: hoffwn ganmol Cyngor Caerdydd am sefydlu'r hybiau. Y ddwy lyfrgell yn Llanisien a Gogledd Llandaf, a ddatblygwyd fel hybiau—cawsant eu datblygu mewn modd sensitif iawn, llachar iawn, a deniadol iawn, ac yn wir maent yn lleoedd ardderchog i bobl hŷn fynd iddynt. Wedyn, roeddwn yn falch iawn o ymweld, gyda'r Gweinidog, â'r ganolfan byw'n annibynnol lle y gwelsom beth o'r dechnoleg y soniodd Lee Waters amdani yn ei araith—. Yn wir, defnyddir technoleg yno lle y gallwch fonitro os yw rhywun yn codi neu os yw rhywun yn agor y ffenestr, ac mae hyn yn digwydd yma yng Nghaerdydd yn effeithiol iawn. Ac roedd hwnnw'n ymweliad go ysbrydoledig yn fy marn i, ac rwy'n siŵr y byddai'r Gweinidog yn cytuno—Weinidog, mae hynny'n gywir. Diolch yn fawr iawn am fy ngwasgu i mewn.