Part of the debate – Senedd Cymru am 5:35 pm ar 27 Chwefror 2018.
O ran diogelwch, un o'r ffactorau mwyaf rhwystrol sy'n atal llawer o bobl rhag teithio i'r gwaith neu deithio i'r ysgol neu deithio at wasanaethau ar droed neu ar feic yw eu bod ofn traffig sy'n symud yn gyflym. Mae parthau ugain milltir yr awr wedi profi'n llwyddiannus iawn yn agos i ysgolion. Mae'r rhain ar gael i awdurdodau lleol i'w datblygu os ydynt yn dymuno gwneud hynny. Mae'n sicr yn rhywbeth yr ydym wedi'i annog. Ond er mwyn cael y newid, mewn gwirionedd, gweld y newid ymddygiadol, mewn gwirionedd, y credaf y byddai pob Aelod yn y Siambr hon yn dymuno ei weld, mae'n rhaid inni sicrhau bod y genhedlaeth nesaf o oedolion cyfrifol yn ystyried teithio llesol yn ddull blaenoriaeth o symud o un man i'r llall.
Mae'r data a nodwyd gan yr Aelod yn anffodus yn dangos gostyngiad yn nifer yr oedolion sy'n cerdded unwaith yr wythnos yn rheolaidd yng Nghymru. Yn yr un modd, mae gostyngiad sy'n achosi pryder o ran nifer y bobl ifanc sy'n cerdded. Yr hyn yr ydym ni wedi sylwi arno, o ran pobl ifanc, yw ei bod yn ymddangos bod pryder rhieni ynghylch diogelwch yn ffactor pwysig, oherwydd mae'n ymddangos bod y ganran sy'n cerdded gydag oedolyn i'w weld yn eithaf sefydlog os nad yn cynyddu, ond mae yna ostyngiad yn nifer y bobl ifanc sy'n cerdded gyda ffrindiau neu ar eu pennau eu hunain. Felly, yn sicr, mae'n ymddangos bod yna bryder ynghylch diogelwch—boed yn ddiogelwch ar y ffyrdd neu'n ddiogelwch o ran y graddau y mae plant yn cael mynd allan heb eu rhieni. Mae angen rhoi sylw i hyn, rwy'n credu, yn yr ystad ysgolion, ac rwyf i yn sicr yn gwneud gwaith i weld pa un a yw cau ysgolion, cyfuno'r ystad ysgolion, wedi effeithio ar y data hyn.
Rydym hefyd wedi datblygu pecyn cymorth ar lwybrau ysgol, ac mae'r gwaith hwn wedi galluogi ysgolion i allu asesu ac archwilio'r llwybrau cerdded y mae pobl ifanc yn eu defnyddio i fynd i'r ysgol. Mae hyn yn ddarn o waith sydd ar y gweill, ond bydd yn cyfrannu, rwy'n credu, at newid canfyddiadau am deithio llesol ac yn annog pobl ifanc i fynd ar y beic neu i gerdded, yn enwedig i fynd i'r ysgol ac yn ôl adref. Mae'r union ddata ar ysgolion cynradd ac uwchradd lle mae plant yn byw o fewn taith gerdded o 10 munud yn drawiadol iawn. Mae oddeutu 84 y cant o blant ysgolion cynradd yn mynd i'w hysgolion ar droed os ydyn nhw o fewn taith gerdded o 10 munud i'r ysgol gynradd, ac mae hynny oddeutu 31 y cant o'r holl bobl ifanc. Yn yr ysgol uwchradd, mae'r ffigur hyd yn oed yn uwch—mae'n 96 y cant. Felly, yr hyn y mae angen inni ei wneud, mewn gwirionedd, yw cael mwy o'r rhai hynny sy'n byw ychydig ymhellach i ffwrdd i ddechrau beicio neu gerdded. Mae'r data—. Mae'n ddrwg gennyf i sôn am y data o hyd, Dirprwy Lywydd, ond mae'r data hefyd yn dangos o ran oedolion, bod yr oedolion hynny a oedd yn cerdded neu'n beicio rai blynyddoedd yn ôl, neu yn y blynyddoedd diweddar, fwy na thebyg yn cerdded hyd yn oed mwy nawr. Y broblem yw bod y rhai hynny sydd heb fod yn cerdded yn dal i beidio â cherdded, ac am y rheswm hwnnw, mae'n rhaid inni sicrhau bod y mapiau sy'n cael eu datblygu a'r rhwydweithiau sy'n cael eu hadeiladu yn addas ar gyfer anghenion pobl mewn cymunedau ar hyd a lled Cymru.