Cyn datganoli, nid oedd Cymru ond yn ailgylchu 5 y cant o wastraff. Rydym ni bellach wedi cyrraedd dros 60 y cant. Rydym ni'n arwain y ffordd yn y DU, ac rwyf eisiau inni adeiladu ar hyn fel mai Cymru yw'r wlad orau yn y byd am ailgylchu. Mae ein llwyddiant yn ganlyniad i waith caled pobl ym mhobman yng Nghymru, p'un a ydynt yn ailgylchu yn y cartref, yn y gymuned, neu yn y gwaith. Fe hoffwn i roi ar gofnod heddiw fy niolch a'm llongyfarchiadau i'r holl unigolion, sefydliadau a busnesau sydd wedi cyfrannu i fynd i'r afael â gwastraff yng Nghymru. Mae ein canlyniadau trawiadol yn dangos drwy i bob un ohonom ni gydweithio a gwneud ein rhan, y gallwn ni wneud gwahaniaeth go iawn.

Mae ein rhaglen newid cydweithredol arloesol yn fodd i awdurdodau lleol ledled Cymru fanteisio ar arbenigedd technegol ynglŷn ag ailgylchu. Mae hyn yn galluogi iddyn nhw fabwysiadu'r systemau yn ein casgliadau enghreifftiol, sef y dewisiadau mwyaf cynaliadwy a chosteffeithiol ar gyfer gwasanaethau casglu. Heddiw, rwy'n falch o gyhoeddi fy mod yn cymeradwyo £7.5 miliwn ychwanegol ar gyfer y rhaglen newid cydweithredol.

Roeddwn ym Merthyr Tudful ddoe i weld, drosof fy hun, y gwelliannau y mae'r cyngor wedi'u gwneud i'w gwasanaethau drwy'r rhaglen newid cydweithredol, a sut mae hyn yn annog mwy o bobl i ailgylchu gartref. Dros y pum mlynedd diwethaf, mae'r rhaglen wedi helpu Cyngor Merthyr Tudful i fabwysiadu systemau casglu gwastraff mwy cynaliadwy yn ogystal â lleihau costau. Yn ystod y cyfnod hwnnw, mae eu cyfraddau ailgylchu wedi cynyddu o lai na 50 y cant i dros 65 y cant. Mae ein buddsoddiad parhaus yn y rhaglen newid cydweithredol ac yn ein rhaglen buddsoddi o fri mewn seilwaith gwastraff wedi cynyddu ansawdd a faint o ailgylchu a gesglir yng Nghymru yn sylweddol. Bydd ein cymorth parhaus yn sicrhau bod Cymru yn parhau i fod ar flaen y gad o ran systemau a seilwaith ailgylchu.

Er bod ein hailgylchu wedi gwella'n sylweddol drwy, er enghraifft, dargedu gwastraff bwyd, mae angen yn awr i ni ganolbwyntio ar ddeunyddiau eraill anodd eu hailgylchu, fel rhai plastigion a thecstilau, gan beidio â llithro'n ôl ar ein cynnydd presennol. Amlygodd cyfres Blue Planet ddiweddar y BBC y brys ar gyfer gweithredu byd-eang ar blastigion a sbwriel môr. Mae arfordir Cymru yn un o'n trysorau ac yn atyniad enfawr. Dwy fil a deunaw yw blwyddyn y môr Cymru, felly mae'n amserol gweithredu i ddiogelu ein hasedau naturiol drwy gymryd camau pellach. Rydym ni wedi sefydlu partneriaeth moroedd glân Cymru gyda gweithgor i edrych ar y materion hyn, ac i ganolbwyntio ar atal y broblem yn y man cychwyn.

Rydym ni wedi arwain y DU mewn cyflwyno tâl am fagiau siopa ac yn awr rydym ni'n cyflwyno deddfwriaeth i wahardd microbelenni. Rydym ni'n ystyried y posibiliadau o ddarparu mwy o ddŵr yfed mewn mannau cyhoeddus er mwyn lleihau nifer y poteli dŵr, yn ogystal â chydweithio â chwmnïau dŵr a gyda City to Sea, a oedd yn gweithio ar y cynllun ym Mryste. Rydym ni wedi sicrhau y bu Cymru'n rhan o alwad Llywodraeth y DU am dystiolaeth ynglŷn â sut y bydd yn ymdrin â mater plastig untro, gan gynnwys drwy ddefnyddio treth. Ochr yn ochr â hyn, byddwn yn parhau i weithio ar dreth plastig tafladwy annibynnol posibl ar gyfer Cymru. Rydym ni hefyd yn ystyried dichonoldeb a fyddai cynllun dychwelyd blaendal ar gyfer cynwysyddion diodydd yn gweithio i Gymru, o ystyried ein cyfradd ailgylchu sydd eisoes yn uchel.

Mae gan weithredu cymunedol ran allweddol i'w chwarae mewn annog ailgylchu wrth i bobl fynd o gwmpas eu bywydau bob dydd, a mynd i'r afael â sbwriel. Yr wythnos diwethaf, roeddwn yn falch o fod yng Nghei Newydd pan ddyfarnwyd statws dim plastig Syrffwyr yn Erbyn Carthion iddi, yn dilyn Aber-porth a oedd y lle cyntaf yng Nghymru i sicrhau'r statws hwnnw. Rwy'n llongyfarch y cymunedau hyn am eu cyflawniad ysbrydoledig ac rwy'n awyddus i gael mentrau tebyg, megis statws rhydd o blastig, ledled Cymru. Mae'r fenter Syrffwyr yn Erbyn Carthion yn dangos grym a dylanwad mudiadau ar lawr gwlad a chymunedau unigol yn manteisio ar ymwybyddiaeth gymdeithasol y cyhoedd a'i droi'n weithredu cydgysylltiedig ar lawr gwlad a newid arferion defnyddwyr. Mae cymunedau Cei Newydd ac Aber-porth wedi dangos drwy gynnig a phrynu cynhyrchion amgen i'r rhai a wnaed o blastig, gall defnyddwyr, gwerthwyr a chynhyrchwyr wneud gwahaniaeth go iawn i gael gwared ar blastig o'n moroedd a'n harfordir.

Mae rheoli gwastraff yn briodol lle bynnag yr awn yn lleihau'r sbwriel sy'n bla ar ein trefi, cymunedau gwledig a pharciau cenedlaethol, gan greu amgylchedd mwy dymunol a ffyniannus i bawb ohonom ffynnu ynddi. Rydym yn darparu cyllid i awdurdodau lleol a sefydliadau megis Cadwch Gymru'n Daclus a Groundwork Cymru i fynd i'r afael â materion yn ymwneud â sbwriel ac ailgylchu i ffwrdd o'r cartref. Rydym hefyd yn gweithio gyda'r sector gweithgynhyrchu i edrych ar y materion sy'n gysylltiedig ag ailgylchu deunydd pacio bwyd ac ailgylchu wrth fynd.

Mae ailgylchu ac ailddefnyddio cynhyrchion a deunyddiau am gyhyd ag y bo modd, mewn economi gylchol, yn darparu manteision amgylcheddol ac economaidd ehangach. Mae economi gylchol lwyddiannus yn dibynnu ar ddeunyddiau ailgylchadwy, o ansawdd uchel a gweithlu hyfforddedig a brwdfrydig iawn. Mae llwyddiant ailgylchu Cymru wedi'i gydnabod gan y diwydiant, sy'n gwerthfawrogi ein deunyddiau ailgylchadwy o ansawdd uwch. Dengys ein hymchwil fod y sector gwastraff ac ailgylchu trefol yn darparu dros 4,000 o swyddi parhaol ar draws Cymru. Ceir 23,100 o swyddi pellach yn economi gylchol ehangach Cymru, gyda ffigur rhagamcanol o 12,000 arall erbyn 2030. Rwy'n falch o glywed bod cwmni ailgylchu defnyddiau plastig mawr yn edrych i leoli cyfleuster modern newydd yng Nghymru o fewn y 12 mis nesaf. Yn ogystal, rydym yn ariannu WRAP i weithio gyda'r diwydiant i ddatblygu map llwybr plastig ar gyfer Cymru a gyhoeddir eleni. Bydd y map llwybr yn nodi camau i gynyddu'n sylweddol faint o blastig wedi'i ailgylchu a ddefnyddir fel deunydd bwyd anifeiliaid gan ddiwydiant Cymru.

Mae ein canlyniadau ailgylchu trawiadol yn ganlyniad i waith caled trigolion, ac rwyf am weld y sector preifat yn cyflawni yn yr un modd. Fel rhan o'n hymgyrch i gael busnesau i gyrraedd y targed ailgylchu 70 y cant erbyn 2025, rydym yn datblygu cynigion ar gyfer rheoliadau newydd o dan ran 4 Deddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016, a bwriadwn ymgynghori ar y cynigion hyn yn yr haf.

Rydym yn gweithio gyda Chyfoeth Naturiol Cymru a diwydiant i fynd i'r afael â throseddau gwastraff ac i atal deunydd ailgylchadwy rhag cael ei golli o'r economi gylchol. Bydd hyn yn mynd i'r afael â deunyddiau ailgylchadwy ansawdd gwael, wedi'u halogi yn cael eu dympio, eu llosgi neu eu hallforio dramor yn anghyfreithlon. Mae dileu'r arferion hyn yn hybu'r diwydiant ailgylchu dilys, gan gryfhau hyder y cyhoedd a'u cyfranogiad mewn ailgylchu. Fel y mae gwledydd eraill yn cynyddu diogelu'r amgylchedd ac yn adeiladu economïau cylchol eu hunain, byddant yn llai dibynnol ar fewnforio deunyddiau ailgylchadwy, fel y dangosir gan waharddiad Tsieina ar fewnforio plastigion gwastraff.

Gellir cyflawni cyfrifoldeb estynedig y cynhyrchydd drwy gydweithio ar draws ffiniau. Cefnogwn strategaeth plastigion yr UE a gyhoeddwyd yn ddiweddar a'r ymrwymiadau ar blastig a wnaed gan Lywodraeth y DU yn ei chynllun gweithredu ar yr amgylchedd a gyhoeddwyd yn ddiweddar. Rydym yn croesawu ymagwedd y DU ar ymestyn cyfrifoldeb cynhyrchwyr i fynd i'r afael â materion sy'n ymwneud â sbwriel ac atal gwastraff er mwyn sicrhau'r canlyniadau gorau i bobl Cymru.

Dylem ni yng Nghymru ymfalchïo yn ein record polisi amgylcheddol arloesol a'n ffordd Gymreig lwyddiannus o fynd i'r afael â gwastraff. Bwriadaf gynnal ac adeiladu ar y dull hwn, gan adennill ein hadnoddau tuag a gweithio tuag at Gymru ddiwastraff. Drwy weithio gyda'n gilydd, ar lawr gwlad ac yn y Llywodraeth, ac ar bob haen rhwng hynny, gallwn fod y brif genedl ailgylchu yn y byd erbyn 2020. Diolch yn fawr.