Part of the debate – Senedd Cymru am 6:46 pm ar 27 Chwefror 2018.
Rwy'n cytuno gyda'r Gweinidog y gallwn fod yn falch iawn o'n llwyddiant wrth ailgylchu; cyn datganoli, roedd 5 y cant o wastraff yn cael ei ailgylchu, bellach mae'n 60 y cant. Ond mae llawer o hynny wedi'i ysgogi gan y trethi ar wastraff, ac mae hynny wedi cynyddu. Mae awdurdodau lleol wedi gweithio'n galetach ac yn galetach er mwyn ailgylchu. Bellach mae angen inni edrych ar drethiant fel sbardun ar gyfer newid ymddygiad pobl.
Credaf y bydd pawb yn croesawu gwaharddiad ar ficrobelenni. Mewn gwirionedd, credaf pe baem wedi cael y drafodaeth hon 10 mlynedd yn ôl, ni fyddai'r rhan fwyaf ohonom yn gwybod beth oedd microbelen. Mae codi 5c am fagiau plastig wedi cael effaith weladwy ar yr amgylchedd. Nid oes ond rhaid edrych yn ôl i'r cyfnod cyn fod hynny'n bodoli, a ble bynnag yr oeddech yn mynd lle'r oedd glaswellt, byddai bagiau siopa; bellach does dim. Os ydych yn gweld bag siopa ar gae chwaraeon, mae'n anarferol; os ydych yn gweld un mewn man glaswelltog, mae'n anarferol. Arferai fod yn olygfa gyffredin iawn.
Mae ailgylchu ac ailddefnyddio cynhyrchion a deunyddiau am gyhyd ag y bo modd mewn economi gylchol yn darparu manteision amgylcheddol a manteision economaidd. A gaf i ategu'r hyn a ddywedodd Simon Thomas? Os ydych chi eisiau i bethau gael eu hailddefnyddio, cynllun blaendal yw'r ffordd i wneud hynny. Nid yw hyd yn oed yn gorfod bod yn fawr iawn. Pe byddai rhywun yn dod a gofyn i mi am 5c yn awr, byddwn yn ei roi iddynt, ond talu 5c am fag plastig, teimlaf nad wyf eisiau, a byddwn yn gwneud unrhyw beth posib i geisio osgoi gwneud hynny. Mae llawer iawn o bobl yn gwneud hynny—. Y ffaith yw eich bod yn talu am rywbeth ac mewn gwirionedd nid oes ei angen arnoch. Credaf y gallai yn union yr un peth fod yn wir gyda photeli. Mae rhai ohonom yn ddigon hen i gofio mynd â photeli Corona yn ôl a chael 5c. Gweithiodd hynny yn anhygoel o dda. Yn anffodus, rydym ni'n defnyddio cymaint o blastig bellach a chyn lleied o wydr.
Wrth gwrs, ailgylchu ac ailddefnyddio yw'r ail a'r trydydd orau, oherwydd y gorau yw peidio â defnyddio, neu os oes raid i ni ddefnyddio, yna defnyddio llai. Rhaid i hynny fod yn flaenoriaeth inni, ac mae angen inni roi mwy o ystyriaeth i hynny. Ac mae hyn ynglŷn â mwy na phlastig yn unig. Mae'n ymddangos ein bod yn canolbwyntio ar blastig bellach fel rhywbeth yr ydym yn sôn amdano, ond mae gennym ni wydr hefyd, dur wedi'i dunplatio ac alwminiwm—gellid eu gwneud i gyd yn deneuach byth, a thrwy hynny leihau pwysau ailgylchu.
Rhywbeth y mae'n rhaid i ni anelu ato yw ceisio lleihau pwysau ailgylchu drwy geisio lleihau'r metel, gwydr a chynnyrch eraill yn y deunyddiau sy'n cael eu creu. Felly, beth mae'r Llywodraeth yn ei wneud i hybu llai o ddeunydd pacio? Mae'n debyg eich bod eisiau tun o ffa pob— ni fyddech yn dymuno eu cael yn rhydd; gallai eu cario adref fod yn anodd ac yn embaras braidd—ond a ydych chi mewn gwirionedd angen tun mor drwchus ? Mae er budd y gwneuthurwr, y defnyddwyr a'r amgylchedd i gael tuniau teneuach. Felly, beth sy'n cael ei wneud i geisio lleihau'r meintiau hynny?