Part of the debate – Senedd Cymru am 4:34 pm ar 28 Chwefror 2018.
Diolch, Lywydd. Nodir byrder ymateb y Llywodraeth a bydd pobl yn ffurfio barn, rwy'n siŵr, ynglŷn ag a oedd yn dangos cwrteisi priodol tuag at y Cynulliad hwn.
Rwy'n cloi'r ddadl drwy siarad o blaid y cynnig heddiw, cynnig a gyflwynwyd er mwyn ceisio sicrhau'r tryloywder mwyaf posibl ynghylch cwestiynau ynglŷn ag a rannwyd gwybodaeth benodol cyn yr ad-drefnu gweinidogol diweddar, a sut y gwnaed hynny. Casglodd yr ymchwiliad i'r datgelu heb ganiatâd gan yr Ysgrifennydd Parhaol na rannwyd gwybodaeth heb ganiatâd ynghylch yr ad-drefnu, ond er mwyn ceisio cymaint o dryloywder â phosibl, rydym yn credu bod arnom angen i'r adroddiad yn ei gyfanrwydd gael ei gyhoeddi. Credaf fod y ddadl honno wedi'i gwneud yn glir iawn ar draws y gwrthbleidiau gwleidyddol y prynhawn yma.
Pa gwestiynau a ofynnwyd? Mae angen inni wybod. Sut y daethpwyd i'r casgliadau? Os na rannwyd gwybodaeth heb ganiatâd, a rannwyd peth gwybodaeth gyda chaniatâd, a thrwy ddiffiniad, ni fyddai hynny'n golygu datgelu answyddogol? Fel arall, os canfuwyd na rannwyd unrhyw wybodaeth o gwbl, beth a ysgogodd y dyfalu ynghylch yr ad-drefnu? Nid wyf yn credu ein bod wedi gweld ad-drefnu gweinidogol ym mis Tachwedd o'r blaen, nid yn y blynyddoedd diwethaf yn sicr. A gafodd hyn ei ymchwilio?
Byddai cyhoeddi adroddiad yr ymchwiliad yn ffordd glir o chwilio am atebion i gwestiynau o'r fath ac i ddarparu tryloywder, ac mae angen hwnnw arnom. Mae arnom angen hyder llwyr—arnom ni fel y cyhoedd yng Nghymru lawn cymaint â ni fel seneddwyr—yng nghanlyniad yr ymchwiliad. Gan edrych ar y darlun ehangach, yr hyn a welwn yma, bob un ohonom, yw dulliau, beth bynnag sydd angen iddynt fod, o gryfhau hyder yn systemau a gweithdrefnau Llywodraeth, a'r Cynulliad hwn yn wir.
Bydd yr Aelodau'n nodi bod y cynnig yn cyfeirio at olygiadau. Barn fy mhlaid, ac mae'n farn a glywsom gan eraill, yw bod y golygiadau hynny yn gwbl hanfodol er mwyn sicrhau bod tystion yn aros yn ddienw, ac rydym yn fodlon y gallai hyd yn oed adroddiad wedi ei olygu ein helpu i ddod allan o'r cylch hwn o gwestiynau diddiwedd nad ydynt byth i'w gweld yn rhoi atebion boddhaol.