Part of the debate – Senedd Cymru am 4:47 pm ar 28 Chwefror 2018.
Wel, edrychwn ni ymlaen at hynny achos, siŵr o fod, fydd yna siawns i ailystyried hyn.
Efallai y gallwch chi ymateb i hyn. A ydych chi'n cytuno ei bod yn syniad da i gael cyfnod o arsylwi ar gyflenwi gan y BBC ar ei rhwymedigaethau portreadu a chomisiynu newydd ynglŷn â Chymru, wrth gwrs? Achos credaf i fod y materion hyn, a chynigion y Deyrnas Unedig ar gyfer rheoleiddio'r farchnad radio, angen eu craffu, i ryw raddau, cyn inni edrych, unwaith eto, ar ddatganoli darlledu. Achos y mae'n fater o 'unwaith eto', onid yw e? Felly, nid oes gennym unrhyw broblem gyda chynnwys gwelliant y Llywodraeth, ond os yw'n pasio, mae'n dad-ddethol ein gwelliant 2. Mae'r gwelliant hwnnw, fel pwynt 6 yn y cynnig gwreiddiol, yn sôn am fframwaith amser. Y gwirionedd yw nad wyf yn poeni gormod am y cyfnod penodol, ond mae rhinwedd mewn hoelio Llywodraeth Cymru i amserlen i lunio adroddiad, a gallem ddatrys y cwestiwn hwn am gryn amser. Nid wyf wedi fy argyhoeddi eto y bydd datganoli yn datrys y problemau gyda darlledu cyhoeddus, fel, efallai, y mae rhai pobl yn ei obeithio. Dyna pam y mae gwelliant 2 yn sôn am 'hyfywedd' yn lle'r 'ymarferoldeb' sydd yn y cynnig gwreiddiol—viable rather than feasible.
Rydym wedi trafod y goblygiadau ariannol lawer gwaith o'r blaen. Y gŵyn yw bod Llywodraeth y Deyrnas Unedig yn tanwario ar ddarlledu gwasanaeth cyhoeddus yng Ngymru, yn enwedig S4C. Mae Llywodraeth Cymru, sydd hefyd yn cwyno bod yna dan-gyllido, yn mynd i ffeindio, rywsut, ddigon o arian i unioni'r cam. Nid wyf yn meddwl y bydd trosglwyddo'r rhwymedigaeth statudol ar gyfer digon o arian oddi wrth DCMS i Lywodraeth Cymru yn gwneud gwahaniaeth, a gwelwn ddim mwy na Llywodraeth wahanol yn dweud bod eu cynnig nhw yn ddigon. Rydym yn cytuno gyda safbwynt y Gweinidog, fel y gwelwn yng ngwelliant 4.
O ran ITV Cymru, nid wyf yn beirniadu ansawdd eu gwaith wrth ddweud hyn, ond mae'n debyg i mi fod trwydded Cymru-yn-unig wedi gwneud dim byd o gwbl i wella'r gostyngiad mewn oriau a ddarlledwyd. Mewn byd aml-lwyfan, mae yna gwestiwn, onid oes: a fydd y cwmnïau preifat cyfarwydd yn chwilio am drwyddedau â rhwymedigaethau gwasanaeth cyhoeddus os bydd Llywodraeth Cymru y dyfodol yn rhy gyfarwyddol? A ddylem ni boeni am hynny? Mae yna gwestiwn.
Mae'r sefyllfa'n wahanol gyda'r BBC, wrth gwrs, mae'n cael ei ariannu gan drethdalwyr. Gall pawb fod yn siŵr y bydd y Senedd yma yn craffu ar y BBC a rhoi rhwymedigaethau newydd i genhedloedd a rhanbarthau. Mae'r Ceidwadwyr Cymreig wedi galw'n gyson am yr atebolrwydd ar y cyd y cyfeirir ato yng ngwelliant y Llywodraeth, ac mae'r pwyllgor diwylliant eisoes wedi manteisio'n llwyr ar y sefyllfa hon, er gwaethaf ein diffyg cyfrifoldeb ariannol dros y sefydliad.
A fyddai datganoli darlledu yn ein helpu ni i ddeall ein gwlad ddatganoledig yn well? Wel, nid wy'n siŵr. Yr hyn a welaf ar hyn o bryd yw Cymru sy'n dal ddim yn deall yn llawn ar ôl 19 mlynedd. A yw hynny oherwydd bod ein darlledwyr yng Nghymru yn camarwain neu'n cam-gynrychioli’r hyn sy'n digwydd yma? Ni chredaf felly. Calon y broblem yw bod pobl yng Nghymru yn dewis cael eu newyddion am faterion cyfoes o gyfryngau y tu allan i Gymru, ar draws nifer o lwyfannau. Dyma lle nad ydych yn clywed am Gymru na'n gweld Cymru'n cael ei chynrychioli a'i mwynhau—gyda'r eithriadau arferol, sef Doctor Who ac yn y blaen—na chynnyrch a wnaed yng Nghymru.
A fyddai datganoli yn newid y sefyllfa hon? Nid wy'n siŵr. Mae eisoes yn fyd aml-lwyfan. Fy ofn i yw y byddai datganoli yn rhoi esgus i gyfryngau Llundain ein hanwybyddu'n gyfan gwbl yn eu holl ffurfiau. Ni wnaiff hynny ddim i helpu gweddill y Deyrnas Unedig i ddeall ddatganoli. Ni fydd yn gwneud dim i hysbysu nifer y bobl yng Nghymru nad ydynt yn dewis cyfryngau Cymru am eu gwybodaeth. Nid wy'n siŵr bod hwn yn welliant. Ni fydd hyn yn gwella o dan ddatganoli ddarlledu, yn fy marn i. Diolch.