Part of the debate – Senedd Cymru am 5:00 pm ar 28 Chwefror 2018.
Wel, mae'n debyg mai'r pwynt rwyf wedi'i godi, neu'r pwynt rwyf wedi ceisio ei godi yw, 'A yw un peth yn gwrthdaro yn erbyn y llall?', felly efallai mai dyna sydd angen inni ei ystyried.
Bellach, mae gennym—. Iawn, Doctor Who, gallem gael arwyddion ffyrdd dwyieithog yn Doctor Who, ond yn amlwg, nid ydym yn mynd i fynd yno. Maent yn mynd i blaned Mawrth. Yn amlwg nid yw'r gyfres i fod wedi'i lleoli yng Nghymru.
Felly, mae gennym y broblem ymddangosiadol hon fod rhaglenni'n cael eu gwneud yng Nghymru nad ydynt am Gymru'n benodol, sef yr hyn y buom yn siarad amdano, ond mae'n amheus, yn fy marn i, a fydd canran enfawr o bobl yng Nghymru â diddordeb go iawn mewn gwylio rhaglenni a wnaed am Gymru, sy'n bwynt a grybwyllodd Suzy Davies yn gynharach. Wedi'r cyfan, rydym wedi cael pethau fel Radio Wales a Radio Cymru ers y 1970au, ond mae'n dal yn ffaith bod mwy o bobl yng Nghymru heddiw yn gwrando ar Radio 1 a Radio 2 na sy'n gwrando ar Radio Wales a Radio Cymru. Mae yna hen ddywediad y gallwch arwain ceffyl at ddŵr, ond ni allwch wneud iddo yfed. Gallwch ddarparu'r gwasanaethau hyn, ond ni allwch orfodi eich gwrandawyr i wrando arnynt.
Nawr, nid yw'r materion hyn yn newydd o bell ffordd. Yn y 1970au roedd gennym broblemau lle roedd yn rhaid i bobl yn ne-ddwyrain Cymru ddewis a oeddent yn gosod eu setiau teledu i dderbyn gwasanaeth o drosglwyddydd Mendips neu o drosglwyddydd Gwenfô. Cefais fy magu ar aelwyd yng Nghaerdydd lle roeddem yn cael gwasanaeth o'r Mendips, fel bod y sianeli Cymreig yn niwlog ac nid oeddem yn eu gwylio mewn gwirionedd. Felly, roedd gennym BBC West yn hytrach na BBC Wales, a golygai hynny ein bod yn gwylio Points West o Fryste fel ein rhaglen newyddion min nos, yn hytrach na Wales Today, sy'n swnio'n hurt heddiw, ond dyna beth a wnaem a dyna beth a wnâi llawer o bobl eraill hefyd.
Felly, mae gennych eich ardaloedd Cymraeg eu hiaith yng ngorllewin Cymru. [Torri ar draws.] Oes, mae gennych siaradwyr Cymraeg yng Nghaerdydd hefyd. Ond y pwynt yw nad yw dwyrain Cymru yn rhy annhebyg yn ddiwylliannol i Loegr. A siarad yn ddiwylliannol, nid oes fawr o raniad rhwng pobl yn ne-ddwyrain Cymru a gogledd-ddwyrain Cymru a phobl yng ngogledd-orllewin Lloegr a de-orllewin Lloegr. Nawr, gyda dyfodiad datganoli, yn ogystal â theledu digidol, byddech wedi credu y byddai mwy o ffocws diwylliannol Cymreig yng Nghymru. Ond mae teledu digidol yn golygu nad ydych yn gyfyngedig i lond llaw o sianeli, felly mae pobl yn gwylio pob math o bethau. Nid yn unig bod mwy o bobl yng Nghymru yn gwylio Eastenders a Coronation Street yn hytrach na Pobol y Cwm; mae'n debyg y bydd gennych fwy o bobl yng Nghymru yn gwylio The Walking Dead na Pobol y Cwm, felly efallai ein bod, yn araf deg, yn dod yn wladfa i UDA yn ddiwylliannol.
Felly, mae'r rhain yn broblemau rydym yn gorfod ymgiprys â hwy yn y byd modern. Ni chredaf y gallwch lyffetheirio gwaith cynhyrchu teledu a ffilm drwy gael mwy o ymwneud ar ran Llywodraeth Cymru ym maes darlledu. Mae yna broblem bosibl o ormod o ymwneud ar ran y wladwriaeth yn y cyfryngau.