Part of the debate – Senedd Cymru am 4:35 pm ar 7 Mawrth 2018.
Credaf ei fod yn ymwneud â'r ffordd y caiff carchardai eu gweithredu yn y carchardai preifat. Nid wyf yn cefnogi gwasanaeth carchardai preifat. Credaf mai'r broblem sydd ganddynt yw'r cyllid i sicrhau bod y canlyniadau'n cael eu cyflawni. Os ceir cyfyngiadau cyllidebol ac mae gennym y mesurau cyni yn awr—[Torri ar draws.] Wel, maent yn cael cyflogau ac maent yn darparu elw i'r perchnogion preifat, onid ydynt?
Ond yn y pen draw, rydym eisiau gallu gweld amryw o bethau, a gorau po leiaf o bobl sydd yn y carchar—bydd mecanweithiau amgen yn ateb gwell. Rydym yn gwybod—gŵyr pawb yn y Siambr hon fod gennyf wrthwynebiad cryf i garchardai mawr, yn enwedig un yn fy nhref. Rwy'n credu—yn wir, mae'r dystiolaeth yn cefnogi—nad yw carchardai mawr yn gweithio. Mae Berwyn yn enghraifft. Ewch i Berwyn. Dywedais ddoe: 15 o danau, ni ellir defnyddio 46 o gelloedd oherwydd y difrod. Tair galwad i'r grŵp ymateb tactegol cenedlaethol. A hynny mewn chwe mis, ac nid yw'n hanner llawn hyd yn oed. Nid yw'n gweithio.
Ddirprwy Lywydd, rwyf am orffen oherwydd gallaf weld bod fy amser yn dirwyn i ben. Gwelsom ystadegau fod 47 y cant o garcharorion yn aildroseddu o fewn un flwyddyn. Rydym yn paratoi pobl i fethu yn y system bresennol. Mae'r cyfraddau aildroseddu yn Nenmarc yn amrywio oddeutu 27 y cant—20 y cant yn is na ni. Pam? Oherwydd bod carcharorion yn cael eu trin ag urddas ac fel pe bai ganddynt allu i newid, ond mae ein carcharorion ni'n cael eu cadw dan glo. Nid oes ganddynt hwy system garchardai sy'n ddiraddiol ac yn foesol warthus.
Rydym yn gorddefnyddio'r carchar am droseddau dibwys a pharhaus. Gennym ni y mae'r cyfraddau carcharu uchaf yng ngorllewin Ewrop—mae wedi'i grybwyll. Caiff pobl eu carcharu lle na ddylid gwneud hynny a'u gosod mewn system ar gyfradd a fydd yn goddiweddyd y capasiti. Mae angen inni ddysgu gwersi. Mewn gwirionedd gall ein cymdogion Ewropeaidd ddangos y ffordd i ni, ac nid drwy gynyddu capasiti carchardai y gwneir hynny, ond drwy roi systemau amgen ar waith.