Part of the debate – Senedd Cymru am 4:44 pm ar 14 Mawrth 2018.
Diolch i chi, Lywydd. Er bod cynnig Plaid Cymru yn llawn bwriadau da a'r math o beth y dylid ei gefnogi, rhaid i mi nodi eu bod braidd yn haerllug yn beirniadu methiannau Llafur dros y degawd diwethaf pan oedd Plaid Cymru, tan ddiwedd y llynedd, yn eu cynnal yn agored gyda'u compact a chyn hynny drwy gytundeb clymblaid 'Cymru'n Un'. Fodd bynnag, mae Plaid Cymru wedi tynnu sylw at broblem hirdymor, ond mae'n broblem na ellir ei datrys heb greu swyddi, sydd, yn ei dro, yn dibynnu ar sector busnes ffyniannus. Mae Llafur a Phlaid Cymru yn trin busnesau â dirmyg neu anwybodaeth lwyr.
Dyna pam y mae gwelliant UKIP yn galw ar Lywodraeth Cymru i weithio gyda Llywodraeth y DU i greu swyddi sy'n talu'n dda i bobl ifanc yng nghymunedau Cymru drwy roi camau go iawn ar waith. Bydd lleihau mewnfudo torfol yn annog busnesau i hyfforddi'r gweithlu sydd ar gael ar hyn o bryd, yn ogystal â hyrwyddo twf cyflogau, a oedd yn ffactor amlwg yn nadl refferendwm yr UE. Mae lleihau trethi a rheoleiddio ar gyfer busnesau yn arwain at effaith amlwg rhyddhau arian i fuddsoddi mewn cyflogaeth a hyfforddiant, a byddai'n ein gwneud yn lle mwy deniadol i leoli busnes nag unrhyw ran arall o'r DU. Byddai rhagor o fusnesau'n dod yma ac yn dod â chyfleoedd swyddi gyda hwy. Gŵyr y rhai hynny ohonom sydd wedi gweithio yn y sector preifat am realiti'r byd masnachol, ac os yw'n creu swyddi a chyfleoedd ar gyfer pobl ifanc Cymru, mae torri trethi ar gyfer busnesau yn gam sy'n werth ei gymryd.
Mae'n rhaid dweud yr un peth am gael gwared ar agenda a chymorthdaliadau datgarboneiddio. Mae'n iawn dweud y dylem oll chwarae ein rhan—ac wrth gwrs y dylem—ond mae'r modd y mae Plaid Cymru a Llafur wedi bod yn gwneud sioe o'u rhinweddau'n obsesiynol dros y blynyddoedd yn costio arian mawr i'n pobl, tra'n cael fawr o effaith ar lefelau allyriadau carbon byd-eang. Pan ddarllenais welliant hunanglodforus Llafur, fe'm trawyd gan y ffaith nad ydynt yn deall o hyd. Maent yn bell ofnadwy o ddeall.
Wedi'r holl amser a beirniadaeth, maent yn dal i fod yn anymwybodol fod yna broblem. Er enghraifft, nid oes unrhyw sôn yn unman yn eu gwelliant am yr angen amlwg a dybryd i wasgaru gwelliannau ledled Cymru. I fod yn deg, mae cynnig Plaid Cymru yn gwneud hynny, ac mae'n cyfeirio at ymagwedd ranbarthol, ond nid yw gwelliant y Llywodraeth hon yn rhoi sylw iddo o gwbl. Maent yn fodlon gwneud dim i annog cynllunwyr a llunwyr polisi i gymryd camau i ysgogi ffyniant mewn ardaloedd heblaw dinasoedd. Mae hon yn broblem mor fawr i Gymru fel mai'r unig reswm pam mae'r Blaid Lafur yn ei hepgor yw am nad oes ganddynt ateb iddi. Mae'n bwysig cofio, ond rwy'n tybio na fyddwch pan fyddwch yn dadlau yn erbyn—. Mae'n ddrwg gennyf, rwyf wedi colli darn.
Mae pwynt olaf gwelliant UKIP yn ymwneud â chymorth tramor, ac rwy'n siŵr y bydd nifer ohonoch yn siarad am hynny yn nes ymlaen, ond mae'n bwysig cofio—ac rwy'n tybio na fyddwch pan fyddwch yn dadlau yn ei erbyn—mai'r hyn rydym yn sôn amdano yma yw cymorth tramor nad yw'n ddyngarol. Nid oes dim yn annheg ynglŷn â dweud wrth fos elusen sy'n ennill £100,000 y flwyddyn na fyddwn yn ariannu un o'i brosiectau nad ydynt yn hanfodol, gan fod ein pobl ifanc yn ei chael hi'n anodd dod o hyd i swyddi, hyd yn oed ar yr isafswm cyflog, ac mae angen inni eu helpu hwy yn lle hynny.
At ei gilydd, mae gwelliant UKIP yn cymryd cynnig Plaid Cymru ac yn ychwanegu manylder ato, manylder nad yw yno fel arall. Mae'n cynnig atebion radical i broblem ddifrifol—problem sy'n amlwg yn galw am atebion radical gan nad oes yr un o'r ymdrechion llugoer gan Lafur, gyda chefnogaeth Plaid Cymru, wedi gwneud iot o wahaniaeth. Rwy'n annog yr Aelodau i gymryd cam beiddgar o'r diwedd a chefnogi ein gwelliannau. Diolch i chi.