Part of the debate – Senedd Cymru am 4:16 pm ar 1 Mai 2018.
Diolch, Dirprwy Lywydd. A gaf i ddiolch i Ysgrifennydd y Cabinet am ei ddatganiad y prynhawn yma? A gaf i hefyd ddiolch a rhoi ar gofnod fy niolch i Huw Irranca-Davies a'i ragflaenydd Rebecca Evans am fod yn agored iawn i roi briff i Aelodau perthnasol a rhoi'r newyddion diweddaraf i ni am y sefyllfa, yn dilyn yr arolygiad o wasanaethau plant Powys? Hefyd, rwy'n gwerthfawrogi cynnig Ysgrifennydd y Cabinet, i gyfarfod am sesiwn briffio. Rwy'n gwerthfawrogi hynny. Mae hefyd yn galonogol, yn fy marn i, bod Cyngor Sir Powys eu hunain wedi rhoi cyfle i Aelodau'r Cynulliad gael eu briffio am y materion diweddar.
Rwy'n falch o glywed bod yr awdurdod lleol yn cymryd camau gweithredu eisoes i weithredu'r argymhellion, ac ymddengys bod arweinwyr y cyngor yn bwrw ymlaen yn gadarnhaol â'r argymhellion, a hynny mewn ffordd dryloyw ac adeiladol.
Fe wnaethoch chi nodi, Ysgrifennydd y Cabinet, neu fe wnaethoch chi ddechrau eich datganiad drwy gyfeirio at adroddiad Arolygiaeth Gofal Cymru a gyhoeddwyd heddiw, sy'n tynnu sylw at feysydd sy'n peri pryder sylweddol y mae angen i Bowys fynd i'r afael â nhw o ran gwasanaethau oedolion. Roeddwn yn falch, wrth edrych ar hynny, ei fod yn tynnu sylw at y ffaith bod morâl y staff wedi cael hwb erbyn hyn. Nid oedd hi felly beth amser yn ôl, felly mae hynny'n gadarnhaol yn fy marn i. A gaf i ofyn i chi: sut byddwch chi'n mesur y gwelliannau y mae'n ofynnol i'r awdurdod lleol eu gwneud? Yn y pen draw, bydd gwell canlyniadau yn pennu, wrth gwrs, a yw gwasanaethau oedolion yn ddigon da fel nad oes angen lefel mor uchel o ymyrraeth gan Lywodraeth Cymru mwyach. Felly, a wnewch chi amlinellu rhai targedau penodol ar gyfer gwelliannau ac egluro pa waith sy'n cael ei wneud gyda Phowys ar hyn o bryd i ddatblygu'r rhain?
Hefyd, mae'r adroddiad a gyhoeddwyd heddiw yn tynnu sylw sawl gwaith at y ffaith bod gan y gweithlu sy'n darparu gwasanaethau oedolion gyfradd uchel o salwch ac absenoldeb, trosiant uchel a lefelau anghyson o oruchwyliaeth. Felly, tybed pa swyddogaeth fydd gan Lywodraeth Cymru wrth sefydlu strategaeth gweithlu sy'n gallu meithrin cryfder y gweithlu a darparu gwasanaeth amserol, gwybodus ac effeithiol.
Rydych chi wedi llongyfarch Mohammed Mehmet ar ei benodiad yn brif weithredwr dros dro. Fy nealltwriaeth i o'r sefyllfa yw ei fod yn brif weithredwr gweithredol, yn hytrach na phrif weithredwr dros dro—a wnewch chi egluro hynny? Ond rwyf innau wedi clywed sylwadau cadarnhaol iawn mewn ymateb i'w benodiad. Fe wnaethoch chi sôn am ei hanes da yn eich datganiad. A ydych chi'n hyderus bod penodiad y prif weithredwr newydd neu'r prif weithredwr gweithredol yn gywir? Efallai byddai'n ddefnyddiol gwybod, hefyd, am y broses recriwtio—beth yw swyddogaeth Llywodraeth Cymru yn y broses recriwtio honno.
Yn olaf, a ydych chi'n cydnabod, er mwyn meithrin gallu a sicrhau bod y gwelliannau hyn yn parhau, bod sefydlogrwydd o ran y dirwedd wleidyddol yn bwysig? Felly, a ydych chi'n cytuno â mi fod y cynigion yn y Papur Gwyrdd ar ddiwygio llywodraeth leol i gadw Powys yn un awdurdod lleol â'r un ôl-troed â'r bwrdd iechyd yn cyfrannu at y sefydlogrwydd hwnnw ac yn rhoi'r cyfle gorau un o sicrhau bod gwelliannau parhaus yn cael eu gwneud?